Ακρογωνιαίος λίθος του ρεπερτορίου του ρομαντικού μπαλέτου, η «Ζιζέλ» με τη σαγηνευτική μουσική του Αντόλφ Άνταμ, παρουσιάζεται από το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, από τις 19 Δεκεμβρίου και για εννέα παραστάσεις, στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ, υπό τη μουσική διεύθυνση του Χοσέ Σαλασάρ και τη συμμετοχή διεθνών σταρ του μπαλέτου στο πρωταγωνιστικό ζευγάρι. Τη διαχρονική χορογραφία του Πετιπά αναβιώνουν οι διακεκριμένες χορογράφοι Βερόνικα Βιγιάρ και Ελένα Ιγκλέσιας.
Ο ρόλος της Ζιζέλ έχει χαρακτηριστεί ως «ο Άμλετ του μπαλέτου» αποτελώντας πρόκληση και καταξίωση για μια χορεύτρια του κλασικού μπαλέτου. Από την πρώτη παρουσίασή της το 1841 στην Όπερα του Παρισιού έως και σήμερα, η Ζιζέλ συνεχίζει να μαγεύει και να συγκινεί διαχρονικά το κοινό σε όλο τον κόσμο. Η κλασική χορογραφία του Πετιπά διατηρεί αναλλοίωτη τη φρεσκάδα της, καθώς πραγματεύεται την ανθρώπινη αδυναμία, την προδοσία και το πένθος που ξεπερνιέται μονάχα μέσα από την ανιδιοτελή αγάπη. Μια αγάπη που ξεπερνά τον θάνατο προστατεύοντας και ανατροφοδοτώντας την ίδια τη ζωή.
Η ιστορία της Ζιζέλ ξεδιπλώνεται όταν ο κόμης Άλμπρεχτ παρουσιάζεται ως απλός χωρικός στη χωριατοπούλα Ζιζέλ και εκείνη, αθώα, τον ερωτεύεται. Όταν ανακαλύπτει ότι είναι μνηστευμένος με άλλη αλλά και την πραγματική του ταυτότητα, χάνει τα λογικά της και αυτοκτονεί. Στα βάθη του δάσους και κάτω από την πανσέληνο, οι ψυχές των προδομένων από τους εραστές τους κοριτσιών –τα βίλι– επιστρέφουν για εκδίκηση τη νύχτα του γάμου τους μεταμορφωμένες σε ξωτικά. Κάθε άντρας που θα βρεθεί στο διάβα τους θα πρέπει να χορέψει μαζί τους μέχρι να πέσει νεκρός. Ο μετανοημένος Άλμπρεχτ παρασύρεται στο θανατηφόρο κάλεσμά τους και η Ζιζέλ παρεμβαίνει στον ολονύκτιο χορό στηρίζοντάς τον έως το χάραμα, τότε που τα ξωτικά χάνουν την εξουσία τους. Η Ζιζέλ τον συγχωρεί και επιστρέφει στην αιώνια ζωή ως ξωτικό αφήνοντάς τον απαρηγόρητο.
Η Βερόνικα Βιγιάρ και η Ελένα Ιγκλέσιας αναβιώνουν τη διάσημη χορογραφία του Μαριύς Πετιπά, ο οποίος την παρουσίασε το 1884 με το Αυτοκρατορικό Μπαλέτο της Αγίας Πετρούπολης, δημιουργώντας έναν μαγικό διάλογο του κλασικού ύφους με το συναίσθημα και την αφήγηση. Ο Πετιπά, βασίστηκε στη χορογραφία του ιταλικής καταγωγής Γάλλου Ζαν Κοραλλί, της οποίας τα μέρη για την πρώτη χορεύτρια είχε αναλάβει ο Γάλλος Ζυλ Περρό ενώ διατηρούσε δεσμό με την πρωταγωνίστρια Καρλόττα Γκρίζι.
Την Ορχήστρα της ΕΛΣ θα διευθύνει o ταλαντούχος νέος μαέστρος Χοσέ Σαλασάρ, ο οποίος ξεχώρισε ως υπότροφος του προγράμματος «Γκουστάβο Ντουνταμέλ» με τη Φιλαρμονική του Λος Άντζελες. Τα σκηνικά - κοστούμια υπογράφει η Διδώ Γκόγκου, τους φωτισμούς σχεδίασε η Ελευθερία Ντεκώ. Διανομή κατά σειρά εμφάνισης:
- Μπερτ: Αιμιλία Γάσπαρη
- Ιλαρίων: Ντανίλο Ζέκα / Βαγγέλης Μπίκος
- Βίλφρεντ: Γιάννης Μπενέτος / Γιάννης Γκάντσιος
- Κόμης Άλμπρεχτ: Τζούλιαν ΜακΚέυ (19, 21, 24 Δεκ.) / Γιανγκ Γκιου Τσόι (26, 28, 30 Δεκ.) / Κόνσταντιν Άλλεν (31 Δεκ. / 2, 3 Ιαν.)
- Ζιζέλ: Ελίζαμπετ Τόνεφ (19, 21 Δεκ.) / Ξένια Σεφτσόβα (24 Δεκ.) / Μάια Μακατέλι (26, 28, 30 Δεκ.) / Ξένια Οβσιάνικ (31 Δεκ. / 2, 3 Ιαν.)
- Δούκας του Κούρλαντ: Ίγκορ Σιάτζκο / Φλωριάν-Μιχάλης Παππάς
- Μπατίλντ: Χριστίνα Μακρίδου / Πόπη Σακελλαροπούλου
- Μύρτα: Ελεάνα Ανδρεούδη / Όλγα Μάρκαρη
- Βίλι: Άννα Φράγκου, Έλενα Κέκκου, Μάρτα Ριβέρο ντε Μιράντα, Ελευθερία Στάμου, Μαρίτα Νικολίτσα, Σεσίλια Χατζηεμμανουήλ, Αρετή Νότη, Ζωή Σχοινοπλοκάκη
Με την Ορχήστρα, τους Α΄ Χορευτές, τους Σολίστ, τους Κορυφαίους, το Corps de ballet και σπουδαστές της Ανώτερης Επαγγελματικής Σχολής Χορού της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Το έργο
Η Ζιζέλ ή Tα βίλι, όπως είναι ο πλήρης τίτλος του μπαλέτου, έχει δύο πράξεις. Ο Τεοφίλ Γκωτιέ και ο Ζυλ-Ανρί Βερνουά ντε Σαιν-Ζωρζ εμπνεύστηκαν την υπόθεση από ένα δοκίμιο του Χάινριχ Χάινε που αναφέρεται σε μύθο σλαβικής προέλευσης. Στην αρχική μορφή του το μπαλέτο είχε μικρή σχέση με ό,τι βλέπουμε σήμερα. Οι σκηνές παντομίμας ήταν περισσότερες, καθώς η τεχνική του χορού με πουέντ βρισκόταν ακόμη στο ξεκίνημά της. Σταδιακά, όλο και περισσότερες παντομίμες αντικαταστάθηκαν με χορευτικά μέρη, γεγονός που παρέσυρε επίσης τη μουσική σύνθεση. Ορισμένα μουσικά μέρη συντομεύτηκαν, άλλα περικόπηκαν ή άλλαξαν θέση. Μαζί με τη Συλφίδα (1832), η Ζιζέλ ήταν από τα πρώτα μπαλέτα στα οποία η χορεύτρια εμφανίστηκε με φόρεμα που κάλυπτε το σώμα μόνο μέχρι τις γάμπες.
Η σύνθεση
Τη μουσική της Ζιζέλ υπογράφει ο Αντόλφ Αντάμ (1803-1856). Αν και ο Γάλλος συνθέτης έγραψε 39 όπερες, ανάμεσα στις οποίες και ο άλλοτε δημοφιλέστατος Αμαξηλάτης του Λονζυμώ (1836), έως σήμερα παραμένει κυρίως γνωστός για τη μουσική της Ζιζέλ. Για την αναθεωρημένη εκδοχή του, ο Πετιπά ζήτησε από τον Αυστριακό Λέον Μίνκους (1826-1917) να συνθέσει μουσική για ένα pas de deux για τη Ζιζέλ και τον Άλμπρεχτ, που ενσωματώθηκε στην Α΄ Πράξη. Το μέρος αυτό δεν περιλήφθηκε στην παραγωγή των Ρωσικών Μπαλέτων του Σεργκέι Ντιάγκιλεφ το 1910, στην οποία βασίζονται οι νεότερες παραγωγές, κι έτσι σήμερα δεν παρουσιάζεται. Ο Μίνκους επενέβη επίσης στην ενορχήστρωση του Αντάμ. Οι επεμβάσεις του ακούγονται έως σήμερα κυρίως σε παραγωγές του έργου στη Ρωσία. Στην παρούσα χορογραφία το μπαλέτο παρουσιάζεται με πρόσθετη μουσική του Φρήντριχ Μπούργκμυλλερ και την κατάληξη όπως τη διαμόρφωσε ο συνθέτης Μπορίς Ασάφιεφ.
Η ιστορία
Η ιστορία αφορά τον άτυχο έρωτα της χωριατοπούλας Ζιζέλ για τον κόμη Άλμπρεχτ, που της παρουσιάζεται ως απλός χωρικός. Όταν η Ζιζέλ ανακαλύπτει την πραγματική του ταυτότητα και μαθαίνει ότι είναι μνηστευμένος με άλλη, χάνει τα λογικά της και αυτοκτονεί. Τη νύχτα στο δάσος τα βίλι, πνεύματα νέων γυναικών που προδόθηκαν από τον αγαπημένο τους την παραμονή του γάμου τους και έχουν μεταμορφωθεί σε ξωτικά, παρασύρουν κάθε άντρα περαστικό υποχρεώνοντάς τον να χορέψει μαζί τους ασταμάτητα ώσπου να πέσει νεκρός. Ο μετανοημένος Άλμπρεχτ έρχεται στον τάφο της Ζιζέλ, τα βίλι τον παρασύρουν στον θανάσιμο χορό, όμως εκείνη παρεμβαίνει στηρίζοντάς τον έως την αυγή, οπότε παύει η εξουσία των ξωτικών. Τότε, αφού τον συγχωρήσει, επιστρέφει στον τάφο της, γνωρίζοντας πως εφεξής θα ανήκει κι η ίδια στα βίλι.
Πρεμιέρες
Υπενθυμίζεται ότι η Ζιζέλ πρωτοπαρουσιάστηκε από το Μπαλέτο της παρισινής Όπερας, τότε Μπαλέτο του Θεάτρου της Βασιλικής Ακαδημίας Μουσικής, στις 28 Ιουνίου 1841. Πρώτοι ερμηνευτές ήταν η Καρλόττα Γκρίζι και ο Λυσιέν Πετιπά. Μετά το 1867 η Ζιζέλ έπαψε να παρουσιάζεται στη Δύση. Επέστρεψε το 1910, όταν παρουσιάστηκε από τα Ρωσικά Μπαλέτα του Σεργκέι Ντιάγκιλεφ και πάλι στο Παρίσι, με την Ταμάρα Καρσάβινα στον κεντρικό ρόλο. Στο ρεπερτόριο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής περιλήφθηκε αρχικά μόνον η Β΄ Πράξη, το 1982. Ολόκληρο το μπαλέτο παρουσιάστηκε στις 10 Φεβρουαρίου 1983 με την Kατερίνα Δήμα ως Ζιζέλ και τον Άγγελο Xατζή ως Άλμπρεχτ.
Ζιζέλ - Μπαλέτο ΕΛΣ, στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ. Στις 19, 21, 24, 26, 28, 30, 31 Δεκεμβρίου 2025 και 2, 3 Ιανουαρίου 2026. Ώρα έναρξης: 19:30 (Κυριακή, 24 & 31 Δεκ.: 18:30). Τιμές εισιτηρίων: €15, €20, €30, €35, €50, €55, €60, €80, Φοιτητικό, παιδικό: €12 | Περιορισμένης ορατότητας: €10. Προπώληση: Ταμεία ΕΛΣ (καθημερινά 9:00-21:00 | 2130885700) & www.ticketservices.gr
Η Εθνική Λυρική Σκηνή επιχορηγείται από το υπουργείο Πολιτισμού. Χορηγός παράστασης: PRODEΑ. Μέγας Δωρητής ΕΛΣ: Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ)
Από την παράσταση μπαλέτου «Ζιζέλ», Μπαλέτο ΕΛΣ @Α. Σιμόπουλος
