Ο Διογένης ο Λαέρτιος έζησε τον 3ο αιώνα μ.Χ., καταγόταν από τη Μικρά Ασία και ήταν ιστοριογράφος της αρχαίας φιλοσοφίας. Από το συγγραφικό του έργο γνωρίζουμε διάφορες σημαντικές και πιο λεπτομερείς πληροφορίες για τον βίο πολλών αρχαίων φιλοσόφων. Όπως για παράδειγμα, το απρόσμενο και πρωτοφανές τέλος ενός από αυτούς.
Στους Σόλους ή την Ταρσό, σε μια από τις επαρχίες της νοτιοανατολικής Μικράς Ασίας, την Κιλικία, γεννήθηκε το 280 π.Χ. ο Χρύσιππος.
Ο Χρύσιππος λέγεται ότι ξεκίνησε ως αθλητής, αλλά υπάρχει διαφωνία ως προς την εγκυρότητα αυτής της πληροφορίας ανάμεσα στους ιστορικούς, καθώς ακόμα και ο Διογένης σχολιάζει ότι δεν είχε και τόσο γυμνασμένο σώμα…
Το σίγουρο είναι, ότι κάποια στιγμή μετακόμισε στην Αθήνα. Ίσως περιπλανώμενος στην αγορά κάτω από την Ακρόπολη, περνώντας από την Ποικίλη Στοά, να άκουγε διάφορους να μιλούν περί ανέμων και υδάτων, για υπαρξιακά ερωτήματα, για το Σύμπαν και για πρότυπα ζωής. Έτσι, αποφάσισε να το γυρίσει στη φιλοσοφία. Πιο συγκεκριμένα, μπήκε στη Σχολή των Στωικών, η οποία πήρε το όνομά της από την ίδια την Ποικίλη Στοά, στην οποία παραδίδονταν τα «μαθήματα» φιλοσοφίας.
Η σχολή είχε ιδρυθεί από τον Ζήνωνα, εμπνευστή της στωικής φιλοσοφίας και πρώτο δάσκαλο του Χρυσίππου. Μετά τον θάνατο του Ζήνωνα, η διοίκηση της σχολής πέρασε σε έναν από τους μαθητές του, τον Κλεάνθη, ο οποίος ανέλαβε στη συνέχεια και την εποπτεία του Χρυσίππου. Ο τελευταίος φαινόταν να ανέρχεται ραγδαία στον χώρο του στωικισμού και να αποκτά γρήγορα φήμη. Ο Κλεάνθης, έφτασε μέχρι τα 99 και από εκείνο το σημείο και μετά αρνούνταν να φάει, με αποτέλεσμα να φύγει κι εκείνος από τη ζωή και να αφήσει τη σχολή στον 50άρη και έμπειρο πια μαθητή του.
Ακόμα και η λειτουργία της σχολής ακολουθούσε τις βάσεις του στωικισμού, μία από τις αρχές του οποίου ήταν η κατάργηση των διακρίσεων ως προς το φύλο, την καταγωγή, την εθνικότητα και την περιουσία. Έτσι, η Ποικίλη Στοά δεχόταν τους πάντες στους κόλπους της. Άνδρες και γυναίκες, ελεύθερους πολίτες και δούλους, Αθηναίους και ξένους από κάθε μεριά της Μεσογείου. Δεν ήταν μια φιλοσοφία προσανατολισμένη στο «εγώ» των ανθρώπων, αλλά είχε στο επίκεντρο τον κοσμοπολιτισμό, ο οποίος χαρακτήριζε και την εποχή ανάπτυξής της, την ελληνιστική (3ος – 1ος αιώνας π.Χ.).
Σύμφωνα με αυτή, ο άνθρωπος είναι τμήμα της Φύσης και όπως και αυτή, κυβερνάται από τον νόμο της Λογικής. Η ζωή με βάση την απόλυτη λογική, οδηγεί τον άνθρωπο στην ανώτατη Αρετή, από την οποία εξαρτάται η ευημερία και ευτυχία του. Ο Χρύσιππος ξεπέρασε και τους δύο δασκάλους του και εμπλούτισε κι άλλο τις θεωρίες τους. Σύμφωνα με εκείνον, το αν ένας άνθρωπος ήταν πλούσιος ή φτωχός, άρρωστος ή υγιής, σε ό,τι κατάσταση κι αν βρισκόταν στη ζωή του, δεν είχε καμία απολύτως σημασία. Όπως κι αν ζούσε, ό,τι κι αν του έφερνε η Μοίρα, αν δεν ζούσε με βάση την Αρετή, ήταν χαμένος από χέρι. Έλεγε ότι η ευτυχία πηγάζει από την απάθεια σε κάθε επιθυμία και επίδραση του εξωτερικού κόσμου.
Εκτός από φιλόσοφος, ήταν και πολύ παραγωγικός συγγραφέας. Υπάρχουν φήμες που υποστηρίζουν ότι έγραφε τουλάχιστον 500 γραμμές κειμένου την ημέρα! Έγραψε πάνω από 750 έργα, τα οποία όμως δεν σώζονται. Ό,τι σώζεται, είναι από πηγές γραμμένες αιώνες μετά την εποχή του.
Παρόλα αυτά, η μνήμη του δεν χάθηκε μαζί του. Ο Διογένης ο Λαέρτιος χαρακτηριστικά δηλώνει ότι «Αν δεν υπήρχε ο Χρύσιππος, δεν θα υπήρχε η Στοά». Αν δεν υπήρχε, όμως, και ο ίδιος ο Διογένης, δεν θα γνωρίζαμε και τον πρωτοφανή τρόπο με τον οποίο πέθανε ο Χρύσιππος. Γενικότερα, είχε αφήσει την εντύπωση ενός περήφανου ανθρώπου, σίγουρου για τον εαυτό του και γεμάτου αυτοπεποίθηση. Λέγεται, ότι μια μέρα, όταν ήταν 73 χρονών, ίσως λίγο μεθυσμένος, πετούσε κωμικές ασυναρτησίες. Μάλιστα, θεώρησε ένα από τα αστεία του τόσο ξεκαρδιστικό, που πέθανε από τα γέλια. Κυριολεκτικά όμως. Ποιος ξέρει; Αν ίσως ήταν λίγο πιο στωικός, να έφτανε μέχρι τα 100…
Βιβλιογραφία:
https://www.tovima.gr/2008/11/24/opinions/o-xrysippos-kai-i-stoa/
https://flip.metaixmio.gr/apospasmata/O_STOIKOS_SOFOS/files/assets/common/downloads/publication.pdf
