Ταινία ορόσημο του ελληνικού κινηματογράφου το «Πικρό ψωμί» (1951) του Γρηγόρη Γρηγορίου, παρουσιάζεται σε παγκόσμια πρεμιέρα την Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου, στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, σε ψηφιακά αποκατεστημένη σε 6,5Κ και σε 35mm. Η προβολή, που θα γίνει σε ψηφιακή κόπια (DCP) 4Κ, πραγματοποιείται στο πλαίσιο του 14ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας (3-18 Δεκεμβρίου 2025).
To ασπρόμαυρo φιλμ, σε σενάριο της Ίντας Χριστινάκη (η οποία παίζει στην ταινία), θεωρείται η πρώτη νεορεαλιστική ελληνική παραγωγή. Αποτυπώνει τη σκληρή μεταπολεμική καθημερινότητα μιας οικογένειας στις φτωχογειτονιές της Αθήνας ενώ εγκαθιδρύει την Ελένη Ζαφειρίου – στην πρώτη της κινηματογραφική εμφάνιση – ως την απόλυτη «μητέρα» του ελληνικού σινεμά. Τα γυρίσματα σημαδεύτηκαν από τον θάνατο του νεαρού ηθοποιού Στράτου Φλώρου ο οποίος έπαιζε τον μεσαίο αδερφό.
Η ταινία ακολουθεί μια φτωχή οικογένεια στην Αθήνα μετά τον πόλεμο, που έχει τρεις γιούς. Ο Φώτης ο μικρότερος, έναν ταλαντούχος μαθητής που διαπρέπει στο σχολείο, υποστηρίζεται από όλη την οικογένεια που κάνει τεράστιες θυσίες για να τον σπουδάσει και να εξασφαλίσει τα προς το ζην:
Ο πατέρας του δουλεύει σκληρά στην οικοδομή, η μητέρα του (την οποία υποδύεται η εξαιρετική Ελένη Ζαφειρίου) φροντίζει τον μεγάλο γιο που έχει ακρωτηριαστεί στην Κατοχή. Ο μεσαίος γιός, αναζητά εργασία, εγκαταλείποντας το όνειρό του να σπουδάσει κι αυτός. Θα καταφέρει ο Φώτης να πραγματοποιήσει το όνειρο της μητέρας του να γίνει ο πρώτος μορφωμένος άντρας της οικογένειας και να τους εξασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον;
Στιγμιότυπο από την ταινία «Πικρό ψωμί»
Το «Πικρό ψωμί» αποτελεί το δεύτερο επίτευγμα του νεοσύστατου Εργαστηρίου Ψηφιακής Αποκατάστασης Ταινιών της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. Η ψηφιακή αποκατάσταση της ταινίας σε 6,5Κ έγινε από το πρωτότυπο εύφλεκτο 35mm αρνητικό εικόνας και ήχου που φυλάσσονται στο Αρχείο της Ταινιοθήκης, ενώ αξιοποιήθηκαν τμήματα από κόπιες.
Το έργο της αποκατάστασης πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου «SUB.4.7 – Εργαστήριο Ψηφιακής Αποκατάστασης Ταινιών της Ταινιοθήκης της Ελλάδος», με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – Next Generation EU, στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», υπό την εποπτεία του εργαστηρίου L’Immagine Ritrovata της Μπολόνια.
Η αποκατάστασή υλοποιήθηκε με την υποστήριξη του προγράμματος «A Season of Classic Films 2025», μια πρωτοβουλία της ACE – Association des Cinémathèques Européennes, στο πλαίσιο του προγράμματος Δημιουργική Ευρώπη MEDIA.
Η πρώτη παρουσίαση της αποκατεστημένης ταινίας, εντάσσεται στην αγαπημένη ενότητα του Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας, Αποκατεστημένες και Υπέροχες, και θα πραγματοποιηθεί δωρεάν και στις δύο αίθουσες της ΤτΕ την Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου (στις 19:00 & 19:15). Ώρα προσέλευσης: 18:30. Θα μιλήσουν η Μαρία Κομνηνού, Πρόεδρος του Δ.Σ της Ταινιοθήκης της Ελλάδος και η Ηλέκτρα Βενάκη, Συντονίστρια του Εργαστηρίου Ψηφιακής Αποκατάστασης Ταινιών, Ταινιοθήκη της Ελλάδος.
Η ταινία θα είναι διαθέσιμη και διαδικτυακά στο online.tainiothiki.gr για τρεις μέρες σε όλη την Ευρώπη, από 4/12 μετά τη φυσική προβολή έως και 7/12 στις 21:00. Θα προβάλλεται με αγγλικούς και γαλλικούς υπότιτλους.
Η ταινία «Πικρό ψωμί» - Συντελεστές
Το «Πικρό ψωμί» αποτελεί το πρώιμο νεορεαλιστικό αριστούργημα του Γρηγόρη Γρηγορίου, σε σενάριο του ίδιου και της ίντας Χριστινάκη, φωτογραφία των Ζόζεφ Χεπ και Εμμανουήλ Τζανέτη. Παίζουν οι Ελένη Ζαφειρίου, Ίντα Χριστιανάκη, Μιχάλης Νικολόπουλος, Άλκης Παππάς και Στρατής Φλώρος. Το μοντάζ υπογράφει ο Αιμίλιος Προβελέγγιος, στον ήχο ο Βασίλης Κοντρήρας, τη μουσική έγραψε ο Αργύρης Κουνάδης. Παραγωγή: Παναγιώτης Δαδήρας, Ολύμπια Φιλμ.
Αποκατάσταση: Ταινιοθήκη της Ελλάδος 2025΅υπό την εποπτεία L’Immagine Ritrovata. Ομάδα Εργαστηρίου ΤΤΕ: Ηλέκτρα Βενάκη, Τάσσος Αδαμόπουλος, Αννίτα Αδάμη, Αποστόλης Αγρογιάννης, Ιωάννα Ι. Πιπίδη, Σελίν Ρουιβό, Δάφνη Θωμαΐδου. Αποκατάσταση ήχου: Χρήστος Γαρταγάνης. Μιξάζ ήχου: Κώστας Βαρυμποπιώτης
Η προβολή «Πικρό ψωμί» πραγματοποιείται στο πλαίσιο του 14ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας που διοργανώνεται από την Ταινιοθήκη της Ελλάδος στο πλαίσιο της υλοποίησης των δράσεων του Υποέργου 1 της Πράξης: “Η Κινηματογραφοφιλία στη νέα εποχή ΙΙΙ”, η οποία εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Αττική 2021-2027»
Ταινιοθήκη της Ελλάδος, Ιερά Oδός 48 & Μεγάλου Αλεξάνδρου 134 – 136, 104 35 Κεραμεικός (Μετρό Στάση Κεραμεικός), 210 3612046 & 210 3609695
