Γιατί διαβάζουμε ή γράφουμε ποίηση; Όχι «για να δείξουμε εκκεντρικοί! Διαβάζουμε και γράφουμε ποίηση επειδή ανήκουμε στο ανθρώπινο γένος και το ανθρώπινο γένος ξεχειλίζει από πάθος! Η ιατρική, η νομική, η διοίκηση επιχειρήσεων – ναι, αυτά είναι σεβαστά επαγγέλματα, απαραίτητα για να συνεχίζεται η ζωή… Η ποίηση, όμως, ο ρομαντισμός, η ομορφιά, ο έρωτας! –αυτά είναι που μας κρατάνε στη ζωή».
Κινηματογραφόφιλοι και μη που έχουν παρακολουθήσει την ταινία του Πήτερ Γουέαρ με τίτλο «Ο κύκλος των χαμένων ποιητών» (1989) θα θυμούνται τις παραπάνω φράσεις που με έμπλεο συναισθήματος είχε ερμηνεύσει ο Ρόμπιν Ουίλλιαμς υποδυόμενος τον καθηγητή Τζον Κήτινγκ καθώς μιλούσε στους μαθητές του για το «μεδούλι της ζωής» και τη σημασία της ποίησης στη ζωή μας. Την ποίηση που δεν ποιεί, δεν μιμείται, δημιουργείται από την ψυχή του ανθρώπου και με «υλικά» όσα η ψυχή επιθυμεί και κουβαλά, την ποίηση που σαν αναμμένο κερί στο μονοπάτι μας, μάς υπενθυμίζει τα στοιχειώδη παροτρύνοντας την πορεία των συναισθηματικών μας βημάτων.
Το συναίσθημα υπερτερεί στο θεατρικό ανέβασμα του έργου «Ο κύκλος των χαμένων ποιητών» σε διασκευή Τομ Σούλμαν και σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ασπιώτη, στο θέατρο «Βρετάνια» όπου ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά και αποτελεί άρτιο παράδειγμα παράστασης που καταφέρνει να «ταξιδέψει» το κοινό που την παρακολουθεί· καθότι εκτυλίσσει μία πραγματικότητα διαφορετική από εκείνη έξω από τη θεατρική αίθουσα.
Αυτή η εκτύλιξη υπαινίσσεται και στην παράσταση (όπως και στην ταινία) και προσδιορίζεται από τον τίτλο, με τη λέξη «κύκλος» να παραπέμπει σε ένα πέρασμα, που αποτελεί το μέρος όπου οι μαθητές μυούνται στην τέχνη της ποίησης. Έμφαση δίνεται στην προετοιμασία για την ανάγνωση του ποιητικού κειμένου, στην παράσταση ενίοτε με κωμικά ψήγματα που σέβονται απόλυτα το πρωτότυπο κείμενο και τονίζουν το πάθος για ζωή από πλευράς των μαθητών.
Η υπόθεση εκτυλίσσεται στη δεκαετία του ’60, στη συντηρητική Ακαδημία Γουέλτον (Βερμόντ), η οποία λειτουργεί στηριζόμενη στις θεμελιώδεις αρχές «παράδοση, τιμή, πειθαρχία, υπεροχή». Είναι οι αρχές με τις μεγαλώνουν οι μαθητές του σχολείου ώσπου έρχεται ο καθηγητής λογοτεχνίας Τζον Κήτινγκ, διδάσκοντάς τους πώς να αγνοούν τις προκαταλήψεις, τις συνήθειες και τις επιρροές που επιβάλλονται από το περιβάλλον τριγύρω, και την κοινωνία. Μία έμφαση στα «νιώθω» έναντι των «πρέπει». Στο πρώτο η ποίηση, στο δεύτερο οι κανόνες.
Προκύπτει το ερώτημα τι είναι ποίηση για καθέναν από εμάς και ποια συναισθήματα καταβάλουν την ψυχή με τη μελέτη ποιημάτων ή/και με τη συγγραφή. Καθολική υποκειμενικότητα δεν υφίσταται, οι μυήσαντες στην τέχνη της ποίησης την έχουν «συνταγιγραφήσει» στην καθημερινότητά τους έχοντας συναισθηματική γνώση ότι είναι αναγκαία.
Αναγκαία για την παιδεία, πλην της εκπαίδευσης, η παρουσία καθηγητών-οδηγητών που θα συμβάλλουν στα αδήριτης ανάγκης για την εσωτερική υγεία των μαθητών: την καλλιέργεια της ψυχής. Ρόλος που έχει ο Κήτινγκ, προτρέποντας τους μαθητές να ακολουθήσουν τα όνειρά τους –δηλαδή να επιθυμούν, κι η επιθυμία είναι κινητήριος μοχλός.
Στον ρόλο του αντισυμβατικού καθηγητή Τζον Κήτινγκ, στην παράσταση, ο Άκης Σακελλαρίου, μία φιγούρα ανάλαφρη στο περπάτημα και στιβαρή στα λόγια, αποσπώντας το 3ο βραβείο ανδρικού ρόλου στα θεατρικά βραβεία κοινού 2023 από το «αθηνόραμα». Στον ρόλο του συντηρητικού διευθυντή Νόλαν, ο Τάσος Χαλκιάς, και σε εκείνον του τραγικού πατέρα ο Σπύρος Τσεκούρας.
Πυρήνας του έργου οι μαθητές, τους υποδύεται ένας επίλεκτος θίασος ηθοποιών της νέας γενιάς. Πρόκειται για τους Πάνο Ζυγούρο, Θοδωρή Θεοδωρακόπουλο, Πάνο Κλάδη, Νικόλα Παπαϊωάννου, Θησέα Παπαπαναγιώτου, Στέφανο Παπατρέχα, Τάσο Τυρογαλά, Αλέξανδρο Τωμαδάκη, Ειρήνη Λαφαζάνη και Λυδία Στέφου.
Τη μετάφραση υπογράφει η Νικολέτα Κοτσαηλίδου, τα σκηνικά η Αρετή Μπουστάκα, τα κοστούμια η Ηλένια Δουλαδίρη, τη μουσική έγραψε η Μαρίζα Ρίζου αποσπώντας το 3ο βραβείο μουσικής σύνθεσης στα θεατρικά βραβεία κοινού 2023 από το «αθηνόραμα», την κινησιολογία - χορογραφία επιμελήθηκε η Φαίδρα Νταϊόγλου, τους φωτισμούς σχεδίασε η Ζωή Μολυβδά Φαμέλη. Βοηθός σκηνοθέτη η Νατάσα Πετροπούλου.
Ο Κύκλος των χαμένων ποιητών – Θέατρο Βρετάνια, Πανεπιστημίου 7, 210 3221579. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη (19:00), Πέμπτη (21:00), Παρασκευή (21:00), Σάββατο (18:00 & 21:00), Κυριακή (19:15)
Φωτογραφίες: Από την παράσταση «Ο κύκλος των χαμένων ποιητών» @ Χρήστος Συμεωνίδης
