Υπάρχει ένα βιβλίο, το οποίο παιδεύει επιστήμονες όλων των ειδικοτήτων εδώ και δεκαετίες…ίσως ακόμα και αιώνες. Υπάρχει, αλλά συνεχίζει μέχρι σήμερα να αποτελεί ένα άλυτο μυστήριο, καθώς ακόμα το περιεχόμενό του εξιτάρει και προκαλεί τους ειδικούς.
Το άγνωστο πάντα ήταν, είναι και θα είναι η τροφή της ανθρώπινης περιέργειας και δίψας για ανακάλυψη. Τροφή για σκέψη είναι και η περίπτωση αυτού του μοναδικού χειρόγραφου, το οποίο πεισματικά δεν αποκαλύπτει τα μυστικά του.
Πριν από περίπου 400 ή 500 χρόνια, σε ένα μέρος του κόσμου (κανείς δεν ξέρει που), ένας άνθρωπος έγραψε ένα βιβλίο. Έναν «κώδικα», όπως λεγόταν τότε, ο οποίος ήταν και εικονογραφημένος. Ανάμεσα στους τόσους άλλους κώδικες της εποχής που έχουν γραφτεί και βρεθεί στην διάρκεια της ιστορίας, πολλοί διεγείρουν διάφορα ποικίλα ερωτήματα και γίνονται αντικείμενα μελετών.
Το συγκεκριμένο χειρόγραφο, όμως, είναι ένα «βιβλίο-στρείδι», το οποίο ακόμα κι αν ανοίγει, ουσιαστικά δεν έχει αποκαλύψει τίποτα. Από τη στιγμή που γράφτηκε, πέρασε από διάφορα χέρια και από την αρχή αποτέλεσε ένα δύσκολο έως αδύνατο ανάγνωσμα. Σαν φάντασμα, περιπλανήθηκε αθόρυβα, εμφανίστηκε και εξαφανίστηκε μέσα στους αιώνες, μέχρι να το φέρει ξανά στο προσκήνιο ένας γνωστός Πολωνοαμερικανός παλαιοβιβλιοπώλης.
Το 1912, ο Βίλφριντ Βόινιτς, ταξίδεψε στην Ιταλία. Επαγγελματίας συλλέκτης παλιών βιβλίων, το να επισκεφθεί την Ρώμη ήταν μια αρκετά έξυπνη κίνηση. Στα περίχωρα της πόλης, υπήρχε ένα κτήριο, το οποίο λειτουργούσε ως πανεπιστημιακό ίδρυμα υπό το θρησκευτικό τάγμα των Ιησουιτών μοναχών. Αυτό, ήταν η Βίλλα Μοντραγκόνε. Εκεί, ερχόμενος σε επαφή με τους μοναχούς, ο Βόινιτς έμαθε ότι κάποια από τα περιουσιακά στοιχεία του τάγματος βρίσκονταν σε πώληση. Δεν έχασε, λοιπόν, την ευκαιρία και αγόρασε περίπου 30 πολύτιμα χειρόγραφα.
Ανάμεσα σε αυτά, βρισκόταν και αυτό το ιδιαίτερο και μυστηριώδες βιβλίο. Ο απροσπέλαστος κώδικας. Φανταστείτε έναν ικανό και έμπειρο συλλέκτη βιβλίων, όπως ο Βόινιτς, να ξεπακετάρει τα νέα του αποκτήματα και να αρχίζει με ενδιαφέρον να τα ξεχωρίζει και να τα ξεφυλλίζει. Κολλάει, όμως, σε ένα από αυτά. Το χειρόγραφο που ανακάλυψε ο Βόινιτς, ήταν πολύ περίεργο σε σχέση με τα υπόλοιπα. Αποτελούνταν, όπως και άλλα της εποχής, από φύλλα περγαμηνής και ήταν γεμάτο από περίτεχνες, ακατανόητες ζωγραφισμένες εικόνες. Τα γράμματα δεν έμοιαζαν με κανένα άλλο υπαρκτό αλφάβητο. Είχε γραφτεί σε μια άγνωστη γλώσσα.
Ο Βόινιτς μάλλον έπαθε εμμονή αρχικά με αυτό το βιβλίο. Ποιος δεν θα πάθαινε με ένα βιβλίο ηλικίας πιθανόν 400 χρόνων, το οποίο είχε γραφτεί από έναν άγνωστο συγγραφέα, σε μια άγνωστη γλώσσα; Άρχισε να ψάχνει σε όλες τις σελίδες για σημάδια, για στοιχεία που θα μπορούσαν να τον οδηγήσουν κάπου. Το μόνο που βρήκε, ήταν ένα ξεχασμένο γράμμα, από το 1666, το οποίο κειτόταν όλους αυτούς τους αιώνες ανάμεσα στις σελίδες του.
Το γράμμα έλεγε, ότι το χειρόγραφο αυτό ανήκε αρχικά στον Ροδόλφο Β’ (1552-1612), αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ενδιαφέρουσα πληροφορία, είναι ότι ο αυτοκράτορας, για να το αποκτήσει, πλήρωσε 600 χρυσά δουκάτα. Τιμή που στην Αναγεννησιακή Ευρώπη αντιστοιχούσε σε μεγάλα αστικά σπίτια, εμπορικά πλοία, πολυτελή ρούχα ή έργα τέχνης και…πολύτιμα βιβλία. Δεν αναφέρεται, όπως, από ποιον ή πότε το αγόρασε.
Ο Ροδόλφος, το δάνεισε έπειτα στον Γιακόμπους Χορτσίσκυ ντε Τεπενέτς, τον επικεφαλής των βοτανικών κήπων. Δηλαδή, στον κηπουρό του. Στις αρχές του 17ου αιώνα, το βιβλίο είχε φτάσει στην Πράγα, στο εργαστήριο ενός αλχημιστή, του Γκέοργκ Μπάρες. Ο Γκέοργκ είχε προβληματιστεί επίσης με το βιβλίο. Πράγμα περίεργο για έναν άνθρωπο συνηθισμένο στις κωδικοποιημένες γλώσσες και τα σύμβολα. Αφού αντέγραψε κάποια κομμάτια του, απευθύνθηκε στον Αθανάσιο Κίρχερ, έναν Ιησουίτη λόγιο που βρισκόταν στη Ρώμη, ο οποίος είχε εκδώσει ένα λεξικό Κοπτικής γλώσσας (η τελευταία μορφή της αρχαίας αιγυπτιακής γλώσσας) και είχε μάλλον ξεκινήσει να αποκρυπτογραφεί τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά, με την ελπίδα ότι θα τον βοηθούσε να καταλάβει περισσότερα για το βιβλίο.
Δεν ξέρουμε αν τελικά του απάντησε ο Κίρχερ ούτε αν έφτασε σε κάποιο συμπέρασμα. Αυτό που ξέρουμε, όμως, είναι ότι από τότε ενδιαφέρθηκε πολύ για αυτό και προσπάθησε να το αποκτήσει, αλλά ο Γκέοργκ αρνήθηκε να του το δώσει. Μετά, όμως, τον θάνατό του αλχημιστή, το βιβλίο κατέληξε στα χέρια του Ιησουίτη λόγιου.
Δεν έχουμε πληροφορίες για την τύχη του χειρόγραφου τα επόμενα 200 περίπου χρόνια. Μέχρι την στιγμή που το ανακάλυψε ο Βόινιτς. Το γράμμα αυτό βοήθησε αρχικά σε μια πρώτη χρονολογική τοποθέτηση του εγγράφου και σε κάποιους από τους ιδιοκτήτες του. Παρέμενε, όμως, το πρόβλημα προέλευσής του και η γλώσσα στην οποία έχει γραφτεί.
Έχουν εκφραστεί πολλές απόψεις για το ποιος ήταν ο συγγραφέας του, αλλά όλες καθίσταται αδύνατο να χαρακτηριστούν πλήρως τεκμηριωμένες και έμπιστες. Όσο για την γλώσσα των κειμένων του, τα πράγματα είναι ακόμα πιο περίπλοκα.
Ο Βόινιτς μάταια προσπάθησε να βγάλει άκρη. Αποφάσισε, λοιπόν, να στείλει τμήματά του για να τα αναλύσουν άλλοι ειδικοί και επιστήμονες, όπως έκανε ο Γκέοργκ ο αλχημιστής πριν από αυτόν. Έτσι άρχισε ένα κυνήγι θησαυρού, στο οποίο στόχος ήταν η εύρεση έστω μίας χρήσιμης πληροφορίας που θα έλυνε τον γρίφο προέλευσης αυτού του μυστηριώδους χειρόγραφου.
Το χειρόγραφο αναλύθηκε με κάθε τρόπο για δεκαετίες. Το ανέλαβαν ερασιτέχνες και επαγγελματίες κρυπταναλυτές, γλωσσολόγοι, φιλόλογοι, μέχρι και κορυφαίοι Αμερικανοί και Βρετανοί αποκρυπτογράφοι του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Έχουν μελετηθεί οι γραμμές των κειμένων, η επανάληψη των γραμμάτων και τα κενά ανάμεσα στις λέξεις. Έχει ειπωθεί ότι προέρχεται από τα αραβικά, τα εβραϊκά, ότι ίσως είναι κρυπτογραφημένα ιταλικά ή κάποια χαμένη πλέον πρωτο-ρομανική γλώσσα (ρομανικές γλώσσες είναι αυτές που προέρχονται από τα λατινικά). Ακόμα και σε συνάφεια με τις εικόνες, οι οποίες αποτελούνται από πολλά περίεργα φυτά, ήλιους, φεγγάρια και αστέρια που σχηματίζουν διαγράμματα, γυναίκες σε λίμνες που συνδέονται μεταξύ τους με ρυάκια, νησιά και κάστρα, το περιεχόμενο του βιβλίου δεν βγάζει κανένα νόημα.
Επειδή, λοιπόν, δεν υπάρχει ακόμα κανένα στοιχείο που να το χαρακτηρίζει, πήρε το όνομα αυτού που το ανακάλυψε. Το «Χειρόγραφο Βόινιτς», κατέληξε και παραμένει μέχρι σήμερα στα αρχεία της βιβλιοθήκης σπανίων βιβλίων και χειρόγραφων Μπέινεκε του πανεπιστημίου του Γέιλ, όπου καταλογογραφήθηκε ως «MS 408».
Έχει υποτεθεί επίσης, ακόμα και ότι αποτελεί μια περίτεχνη απάτη. Κάθε υπόθεση, όμως, που προσπαθεί να απαντήσει στα ήδη υπάρχοντα ερωτήματα, δημιουργεί αλυσιδωτά πολλά άλλα. Γιατί κάποιος να έμπαινε στην επίπονη διαδικασία να δημιουργήσει μια «απάτη» 200 και βάλε σελίδων και ποιον ήθελε να εξαπατήσει; Αν όλες αυτές οι σελίδες αποτελούν αποκρυπτογράφηση, τι είναι αυτό που θέλουν τόσο πολύ να κρύψουν; Γιατί ένας αυτοκράτορας να αγοράσει ένα βιβλίο στην τιμή ενός σπιτιού ή πλοίου, σε μια υποτίθεται τελείως ακαταλαβίστικη γλώσσα, ποιος του το πούλησε και γιατί μετά να το δανείσει στον κηπουρό του; Αυτοί μπορούσαν να το διαβάσουν; Αν εκείνοι μπορούσαν, τότε γιατί μετά από 500 χρόνια οι κορυφαίοι επαγγελματίες του σημερινού κόσμου δεν μπορούν με τίποτα να μεταφράσουν σχεδόν ούτε ένα γράμμα;
Το μυστήριο παραμένει…
Βιβλιογραφία:
