Ο Σαμ Άλτμαν, CEO της OpenAI με το ChatGPT, έχει βρεθεί το τελευταίο διάστημα στο προσκήνιο, λόγω των αμφιλεγόμενων δηλώσεών του. Αρχικά μίλησε για σχέδια επενδύσεων άνω του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων. Συμπλήρωσε ότι η OpenAI, προκειμένου να πετύχει τους στόχους της, πρέπει να αναπτύξει μια «κουλτούρα επενδυτή – investor mindset».
Πιο πρόσφατα, και εντελώς απροσδόκητα, αναφέρθηκε στην πιθανότητα κυβερνητικής εμπλοκής. Τόνισε ότι η OpenAI βρίσκεται σε συνεχή επαφή με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, αλλά ότι δεν θα χρειαστεί καμία στήριξη από τον φορολογούμενο – κανένα bail out. Οι επενδυτές δίχως αμφιβολία αιφνιδιάστηκαν. Γιατί ο πρωταθλητής του AI να συζητά, έστω και υποθετικά, το ενδεχόμενο κυβερνητικής διάσωσης;
Η OpenAI μέχρι τώρα αποτελεί έναν από τους βασικούς παίκτες στον χώρο της Τεχνητής Νοημοσύνης. Οι ανταγωνιστές της – Meta, xAI, Amazon, Google – είναι ώριμες εταιρείες με δεκάδες δισεκατομμύρια σε κέρδη και αποθεματικά. Αντιθέτως, η OpenAI μέχρι πρόσφατα λειτουργούσε ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός. Τα έσοδά της φτάνουν ετησίως περίπου τα 13 δισεκατομμύρια. Ακούγεται μεγάλο ποσό, αλλά σε σχέση με τα σχέδιά της για επενδύσεις άνω του ενός τρισεκατομμυρίου, μοιάζει με σταγόνα στον ωκεανό. Το πιο παράδοξο είναι ότι μια εταιρεία χωρίς προοπτική κερδοφορίας στο άμεσο ή μεσοπρόθεσμο μέλλον, αποτιμάται ήδη στα 500 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ποια είναι όμως η μεγάλη εικόνα; Πώς μπορεί ο Άλτμαν να μιλάει με τέτοια ευχέρεια για τρισεκατομμύρια σε επενδύσεις;
Τον τελευταίο καιρό έχει επανέλθει στο προσκήνιο η έννοια των κυκλικών συναλλαγών. Οι βασικοί παίκτες είναι οι εταιρείες παραγωγής καρτών γραφικών (Nvidia, AMD), η Microsoft, η εταιρεία διαχείρισης υπολογιστικής ισχύος CoreWeave και η Oracle, ως βασικός κατασκευαστής data centers.
Όλες αυτές οι εταιρείες επενδύουν η μία στην άλλη, παρέχουν κεφάλαια, συνάπτουν συμφωνίες παροχής υπηρεσιών και εξοπλισμού, δημιουργώντας μια συνεχή ροή κεφαλαίων.
Απλοποιημένα, η Oracle φτιάχνει ένα data center με κάρτες γραφικών της Nvidia και της AMD, και η CoreWeave τα διαχειρίζεται. Όλα αυτά γίνονται κατόπιν παραγγελιών της OpenAI, στην οποία η Nvidia έχει επενδύσει δεκάδες δισεκατομμύρια. Παράλληλα, ο βασικός μέτοχος της OpenAI, η Microsoft, αγοράζει μεγάλο μέρος των υπηρεσιών της. Σε πολύ απλά λόγια, είναι σαν η Nvidia να χρηματοδοτεί την εταιρεία του Άλτμαν ώστε εκείνη να αγοράζει τον δικό της εξοπλισμό.
Το παραπάνω σχήμα εύλογα μοιάζει περίεργο. Επειδή η OpenAI είναι ιδιωτική εταιρεία, γνωρίζουμε ελάχιστα για τη φύση των συμφωνιών της. Ο σημαντικότερος παίκτης στο AI καλύπτεται από ένα πέπλο μυστικότητας και αδιαφάνειας. Είναι λογικό λοιπόν οι επενδυτές να είναι επιφυλακτικοί. Οι ισορροπίες είναι εύθραυστες. Το 2008 το χρηματοπιστωτικό σύστημα σχεδόν κατέρρευσε επειδή κανείς δεν γνώριζε την πραγματική έκθεση των τραπεζών σε τοξικά χρηματοοικονομικά προϊόντα. Αντίστοιχα, μέσω των σύνθετων συναλλαγών που περιγράψαμε, κανείς δεν γνωρίζει τον πραγματικό συσχετισμό ανάμεσα στους μεγάλους παίκτες του AI. Αν η αλυσίδα ραγίσει σε ένα σημείο, ολόκληρο το οικοδόμημα κινδυνεύει με κλυδωνισμό ή ακόμη και κατάρρευση.
Μέσα στο έντονο ράλι της τεχνολογίας, το «έξυπνο χρήμα» έχει αρχίσει να προβληματίζεται. Είναι οι αποτιμήσεις βιώσιμες; Από πού θα προκύψουν τα απαιτούμενα κεφάλαια; Θα δημιουργήσει το AI την επανάσταση που υπόσχεται; Υπάρχουν αδύναμοι κρίκοι; Υπάρχει το ενδεχόμενο κυβερνητικής παρέμβασης;
* Ο Ηλίας Αρβανιτάκης είναι Οικονομολόγος - Αναλυτής, Morgan Stanley
