Με τη δημοφιλέστατη «Τζοκόντα» του Αμίλκαρε Πονκιέλλι εγκαινιάζει επίσημα τη σεζόν 2025/26 η Εθνική Λυρική Σκηνή, σε μια νέα μεγάλη διεθνή συμπαραγωγή με δύο από τους σπουδαιότερους οργανισμούς της όπερας παγκοσμίως: το Πασχαλινό Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ και τη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου.
Η Τζοκόντα ανεβαίνει είκοσι χρόνια μετά την τελευταία παρουσίασή της από την Εθνική Λυρική Σκηνή και αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στη διεθνή παρουσία του θεάτρου: εγκαινιάζει την πρώτη συμπαραγωγή της ΕΛΣ με το φημισμένο Πασχαλινό Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ, το οποίο άνοιξε το 2023 με αυτή την παραγωγή, ενώ είναι η δεύτερη σύμπραξη με τη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου, όπου θα παρουσιαστεί μετά τις παραστάσεις στην Αθήνα.
Η «Τζοκόντα» αποτελεί επίσης το εμβληματικό ντεμπούτο της Μαρίας Κάλλας στην Αρένα της Βερόνας το 1947 και σηματοδοτεί την έναρξη της ανυπέρβλητης διεθνούς καριέρας της. Η διάσημη άρια του έργου «Suicidio» έχει συνδεθεί αναπόσπαστα με τη φωνή και την ερμηνεία της.
Η όπερα ανεβαίνει στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στις 19, 22, 25, 29 Οκτωβρίου και 1, 4, 7 Νοεμβρίου 2025, με πρωταγωνιστές διεθνούς αναγνώρισης, όπως οι Άννα Πιρότσι, Αλίσα Κολόσοβα, Τάσος Αποστόλου, Ανίτα Ρατσβελισβίλι, Αρσέν Σογκομονιάν, Φραντσέσκο Πίο Γκαλάσσο και Δημήτρης Πλατανιάς. Διευθύνει ο Φαμπρίτσιο Βεντούρα και σκηνοθετεί ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Κόβεντ Γκάρντεν Όλιβερ Μίερς.
Η παγκόσμια πρεμιέρα του έργου δόθηκε το 1876 στη Σκάλα του Μιλάνου με τεράστια επιτυχία, αντίστοιχη με την «Αΐντα» και τον «Οθέλλο» του Βέρντι, που γράφτηκαν την ίδια δεκαετία. Τυπική όπερα του ύστερου ρομαντισμού, με επιρροές από τη γαλλική μεγαλόπρεπη όπερα (grand opéra), στην «Τζοκόντα» ο Πονκιέλλι –σαφώς επηρεασμένος από τον Βέρντι– πλάθει ένα έργο με θυελλώδεις χαρακτήρες, δραματικές σκηνές, πλούσια ενορχήστρωση, μελωδική ομορφιά και θεατρική λαμπρότητα.
Το λιμπρέτο έγραψε ο Τόμπια Γκόρριο, προφανώς αναγραμματισμός και ψευδώνυμο του ποιητή και συνθέτη Αρρίγκο Μπόιτο, ενώ η υπόθεση βασίζεται στο έργο του Βικτόρ Ουγκό «Άγγελος, τύραννος της Πάδοβας». Στα χέρια του Μπόιτο το έργο μεταφέρεται στη Βενετία του 17ου αιώνα. Κεντρικός χαρακτήρας είναι η Τζοκόντα, μια πλανόδια τραγουδίστρια, ερωτευμένη με τον Έντσο Γκριμάλντο. Ωστόσο, ο Έντσο αγαπά τη Λάουρα, σύζυγο του ευγενούς Αλβίζε. Ύατερα από πολλές περιπέτειες, η Τζοκόντα βοηθά τους δύο εραστές να δραπετεύσουν, ενώ η ίδια δίνει τέλος στη ζωή της.
Η Τζοκόντα θεωρείται μια από τις κορυφαίες μεγαλόπρεπες όπερες του ρεπερτορίου, όχι μόνο γιατί πραγματεύεται μια δραματική ιστορία ενός μεγάλου ανεκπλήρωτου έρωτα και αυτοθυσίας, αλλά και γιατί είναι πλούσια σε μοναδικές μελωδίες, διάσημες άριες και υπέροχα χορωδιακά μέρη. Και φυσικά γιατί συμπεριλαμβάνει και ένα από τα πιο διάσημα μπαλέτα όλων των εποχών, τον «Χορό των ωρών», με μια μελωδία που όλοι γνωρίζουμε, καθώς πέρασε στην ποπ κουλτούρα όταν χρησιμοποιήθηκε το 1940 στην ταινία του Ντίσνεϋ Φαντασία.
Από την όπερα «Τζοκόντα» @Bernd Uhlig
Ο Όλιβερ Μίερς, Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Βασιλικής Όπερας του Λονδίνου και ένας από τους πιο περιζήτητους σκηνοθέτες της όπερας στην Ευρώπη, τοποθετεί τη δράση στη Βενετία τού σήμερα και υπογράφει μια εντυπωσιακή όσο και συνεπή στο πνεύμα του έργου σκηνοθεσία, η οποία ξετυλίγει σε βάθος τις ίντριγκες και τα κίνητρα των χαρακτήρων.
Τα σκηνικά είναι του καινοτόμου, με διεθνή αναγνώριση καλλιτέχνη Φίλιπ Φυρχόφερ, ο οποίος από το 2008 εργάζεται ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος με κορυφαίους δημιουργούς σε μερικές από τις μεγαλύτερες όπερες στην Ολλανδία, τη Φιλανδία, τη Δανία κ.α. Τα κοστούμια είναι της Άνμαρι Γουντς με την πολύ σημαντική καριέρα στον χώρο της όπερας. Τη χορογραφία υπογράφει η Λούσυ Μπερτζ με τη διεθνή καριέρα, γνωστή για τη συνεργασία της με κορυφαίους οργανισμούς, όπως το Κόβεντ Γκάρντεν, η Όπερα του Παρισιού κ.ά. Οι φωτισμοί είναι της βραβευμένης Φαμπιάνας Πιτσόλι.
Την Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής διευθύνει o Ιταλός αρχιμουσικός Φαμπρίτσιο Βεντούρα στην τρίτη του συνεργασία με την ΕΛΣ. Για την παραγωγή της Τζοκόντας η Εθνική Λυρική Σκηνή έχει εξασφαλίσει ένα εξαιρετικό καστ διεθνούς ακτινοβολίας.
Αφού εντυπωσίασε στην πρόσφατη Μήδεια της ΕΛΣ και στο γκαλά όπερας «Η Κάλλας στο Ηρώδειο», και λίγους μήνες πριν σταθεί στη σκηνή του Αρχαίου Θεάτρου της Επιδαύρου πάλι ως Μήδεια, η ΕΛΣ καλωσορίζει για τρίτη φορά τη σπουδαία Ιταλίδα δραματική υψίφωνο Άννα Πιρότσι για τον ρόλο του τίτλου. Τον ρόλο του Έντσο Γκριμάλντο μοιράζονται ο Αρσέν Σογκομονιάν (19, 22, 25, 29/10) και ο Φραντσέσκο Πίο Γκαλάσσο (1, 4, 7/11). Ο κορυφαίος Έλληνας βαρύτονος, Δημήτρης Πλατανιάς, κρατάει τον ρόλο του Μπάρναμπα. Το υψηλών απαιτήσεων καστ συμπληρώνουν ο καταξιωμένος μονωδός της ΕΛΣ Γιάννης Καλύβας, καθώς και ο ανερχόμενος Μαξίμ Κλονόφσκι.
Τη Χορωδία της ΕΛΣ έχει προετοιμάσει ο Αγαθάγγελος Γεωργακάτος και την Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ η Κωνσταντίνα Πιτσιάκου. Συμμετέχουν χορευτές από το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Κεντρική φωτ.: Από την όπερα «Τζοκόντα» @Bernd Uhlig
