Η νέα έκθεση της Μαρίας Φιλοπούλου στο Παράρτημα Ναυπλίου της Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου, με τίτλο Ελευθερία, συγκεντρώνει δεκαπέντε ζωγραφικά έργα και δύο γλυπτές κατασκευές και προσφέρει μια συνεκτική εικονογραφική αφήγηση για την παρουσία του ανθρώπου μέσα στο τοπίο, όπως αυτό ανασυντίθεται μέσα από την παραστατική πρακτική της καλλιτέχνιδος.
Η Φιλοπούλου ανήκει στη γενιά των δημιουργών που, επιστρέφοντας από σπουδές στο εξωτερικό κατά τις δεκαετίες του ’80 και ’90, επιχείρησαν να επαναδιαπραγματευθούν τη θέση της παραστατικής τέχνης σε ένα εικαστικό τοπίο που προσδιοριζόταν όλο και περισσότερο από τη γλωσσολογία των μέσων. Η καλλιτεχνική της διαδρομή, ήδη από τις πρώιμες μελέτες εσωτερικών χώρων, καταδεικνύει μια συνειδητή επιλογή να κινηθεί εντός των ορίων της αναπαράστασης, όχι όμως μιμητικά, αλλά μέσω της αποδόμησης των δομικών στοιχείων της εικόνας.
Στην παρούσα ενότητα, η εικονιστική εστίαση μετατοπίζεται από τον εσωτερικό χώρο προς το ανοιχτό τοπίο και τον υδάτινο ορίζοντα. Οι μορφές -κολυμβητές, σώματα εντός και εκτός του νερού- διατάσσονται με σαφήνεια στον ζωγραφικό χώρο, όχι ως φορείς αφήγησης, αλλά ως ενεργά μορφοπλαστικά στοιχεία που ενεργοποιούν τη σχέση του βλέμματος με το φυσικό περιβάλλον. Οι συνθέσεις προδίδουν έναν ισχυρό στοχασμό γύρω από την έννοια της ορατότητας και της εμπειρίας του βλέπειν, προτείνοντας μια εναλλακτική ανάγνωση της μεσογειακής τοπιογραφίας σε σύγχρονο συμφραζόμενο.
Το νερό, κεντρικό μοτίβο της πρόσφατης εικονοποιίας της Φιλοπούλου, λειτουργεί ταυτόχρονα ως μορφοπλαστικό και εννοιακό μέσο: αποδίδεται άλλοτε ως καθρέφτης, άλλοτε ως πεδίο διάθλασης και απορρόφησης, επιχειρώντας να συλλάβει τη ρευστότητα της εμπειρίας της φύσης. Παρότι το έργο της δεν υιοθετεί αφηγηματικούς ή συμβολικούς κώδικες, η σχέση του ανθρώπου με το φυσικό τοπίο εμφανίζεται εδώ ως μείζον εικαστικό και υπαρξιακό ερώτημα.
Η έκθεση καταδεικνύει την ικανότητα της Φιλοπούλου να συνομιλεί, με σύγχρονους όρους, με την ιστορική παράδοση του τοπίου και της μορφής. Η χρήση του χρώματος, η καθαρότητα της γραμμής και η σταθερή προσοχή στη δομή της σύνθεσης καθιστούν τα έργα της οχήματα στοχασμού για τη σχέση της εικόνας με την εμπειρία, της τέχνης με τον σύγχρονο άνθρωπο, και του ανθρώπου με έναν φυσικό κόσμο που μεταβάλλεται ραγδαία αλλά παραμένει, εντέλει, χώρος αναφοράς και ταυτότητας.
Η έκθεση πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Ιδρύματος «Αντώνης Ε. Κομνηνός» σε επιμέλεια της Λαμπρινής Καρακούρτη-Ορφανοπούλου.
(κεντρική φωτογραφία: η Μαρία Φιλοπούλου στο εργαστήριό της @Γιώργος Μυλωνάς)
