Ποιες οι όψεις της ανθρώπινης κατάστασης, ποια τα στάδια από τα οποία περνά ο άνθρωπος κατά την ύπαρξή του; Ο έρωτας, η απώλεια και ο θρήνος, όπως και η προσπάθεια επιβίωσης με συνοδοιπόρους πλάι του, η διαδρομή, θα μπορούσαν να είναι ορισμένα ή στοιχειώδη από αυτά. Είναι εκείνα τα οποία ανιχνεύσαμε παρακολουθώντας το τρίπτυχο χορού «Human Nature», στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Εκεί όπου οι χορευτές του Μπαλέτου της ΕΛΣ ήρθαν για μια ακόμη φορά αντιμέτωποι με τις ειδικές απαιτήσεις της μικρότερης κλίμακας και των σύγχρονων χορευτικών μορφών, αναδεικνύοντας παράλληλα τις ρυθμικές και αισθαντικές ποιότητες της μουσικής δημιουργίας του σήμερα.
Υπενθυμίζοντάς μας, τη δύναμη της διεθνούς γλώσσας του σώματος –ενός ή και περισσοτέρων που πάλλονται στους ρυθμούς της μουσικής– τονίζοντας ότι ο χορός είναι μέσο έκφρασης των εκ έσω επιθυμιών και σκέψεων.
Human Nature
Ο καπνός από το εφέ που διαχέεται από τα πλαινά της σκηνής, λίγο πριν την έναρξη της πρώτης χορογραφίας, «Έκλειψη», είναι αρκετός για να θέσει τα ψήγματα μιας μυσταγωγικής ατμόσφαιρας, η οποία φτάνει στο έπακρο κατά την εκτύλιξη της χορογραφίας. Πραγματεύεται τον έρωτα και πώς καθένας μας μεταμορφώνεται μέσα από αυτόν: από τη συνάντηση με το πρόσωπο που μέλλει να γίνει σύντροφος, την ερωτική συνεύρεση, τη συμπόρευση.
«Όταν σμίγουν δύο άτομα, είναι σαν να ολοκληρώνεται ένα έργο τέχνης, η πιο ζηλευτή μορφή επικοινωνίας απ’ όλες. Τα βήματα του έρωτα μας οδηγούν σε χημική, ενεργειακή και πνευματική εξέλιξη», αναφέρει –μεταξύ άλλων– στο σημείωμά του για την «Έκλειψη», ο χορευτής, χορογράφος και ιδρυτής της ομάδας Strates, Χάρης Γκέκας, που επιμελήθηκε τη χορογραφία, σε μουσική Αποστόλη Κουτσογιάννη – Oros Ensemble.
Από την «Έκλειψη». Φωτ.: Βαλέρια Ισάεβα
Τα τέσσερα ζευγάρια χορευτών κινούνται μαγεμένα από τα σωματίδια του έρωτα· πρόκειται για δύο ζευγάρια αποτελούμενα από έναν άνδρα και μία γυναίκα, ένα ζευγάρι αποτελούμενο από δύο γυναίκες και ένα ακόμη αποτελούμενο από δύο άνδρες. Ενδεχομένως να αποτελεί και σχόλιο, καθότι η ψυχή που θα χαρίσει το σκίρτημα σε μια άλλη, δεν επιλέγει το φύλο.
Τα χρυσαφί με μαύρες κηλίδες κοστούμια που φορούν, παραπέμπουν στον τίτλο της χορογραφίας. Μία από τις πιο δυνατές συναισθηματικά στιγμές της, όταν ένα ανδρόγυνο ενώνεται και δύο άλλοι χορευτές αποκαλύπτουν την επακόλουθη στιγμή τους, με μια φευγαλέα κίνηση του χρυσαφί «υφάσματος» – μία κίνηση που παραπέμπει στο σεντόνι, αλλά και μία υπόνοια ιδιωτικής στιγμής.
Σαν το «σεντόνι» παραμεριστεί, τους βλέπουμε να ακουμπούν ο ένας στον άλλο και να ενώνουν την παλάμη τους· τα χέρια, εξάλλου, είναι εκφραστές επιθυμίας, σκέψεων. Η επακόλουθη στιγμή εστιάζει επίσης στην ένωση: εκείνη των δύο σε ένα, ενώ παραμένουν δύο.
Το σκηνικό αλλάζει κατά τη διάρκεια του διαλείμματος, ώστε να είναι έτοιμο για την επόμενη χορογραφία: «Τραγούδια χωρίς λόγια» του Κωνσταντίνου Ρήγου (χορογραφία, σκηνικό), σε μουσική του Δημήτρη Τερζάκη. Το γιγαντιαίο, χρυσαφί σεντόνι, αντικαθίσταται από ένα μαύρο τραπέζι και μαύρες καρέκλες.
Από τα «Τραγούδια χωρίς όνομα». Φωτ.: Βαλέρια Ισάεβα
Μαυροφορεμένοι είναι και οι χορευτές που καταλαμβάνουν τη σκηνή, ορισμένοι ακροβατούν πάνω σε καρέκλα, δύο σκεπάζονται από άλλους μαυροφορεμένους με ένα μαύρο πάπλωμα, ειδικός μηχανισμός ανασηκώνει τις καρέκλες –σαν να χάνεται ένα τους στήριγμα, μιας και η καρέκλα μας ξαποσταίνει, μας στοιχίζει απέναντι και δίπλα από πρόσωπα στο πλαίσιο μιας συνομιλίας, μιας συν-τροφιάς.
Σε συνδυασμό με τη μουσική, μας παραπέμπει σε κάποια απώλεια, κάποιο θρήνο, καταστάσεις που συμβαίνουν εν μέσω ενός πολέμου. Μία άλλωστε από τις μουσικές συνθέσεις της χορογραφίας είναι το έργο «Απόηχος της κόλασης Ι για σαξόφωνο και πιάνο» (1992) που αποτελεί τη συναισθηματικά φορτισμένη αντίδραση του συνθέτη στην αφόρητη ανάμνηση της γερμανικής κατοχής κατά την παιδική του ηλικία, την περίοδο 1941-1944.
Τα άλλα δυο μουσικά έργα, είναι η λεπταίσθητη σύνθεση «Λόγια του ανέμου» (2009), που αποτελείται από δέκα σύντομα «χαϊκού» για βιολί και πιάνο, και το έργο για σόλο βιόλα «Τραγούδια χωρίς λόγια» (1994/2017), εμπνευσμένα από την αρχαιότητα. Και τα τρία, εμπνευσμένα από την αρχαιοελληνική κληρονομιά και τη νεότερη ελληνική ιστορία.
Από τα «Τραγούδια χωρίς όνομα». Φωτ.: Βαλέρια Ισάεβα
Απεκδυόμενη από την ιστορία και εντασσόμενη σε υπαρξιακό ερώτημα, η τρίτη χορογραφία, «Ο λόφος» του Γκεντιάν Ντόντα, θέτει το ερώτημα «πόσο μακριά είναι το παρελθόν». Ντυμένοι στο σκούρο μπλε, οι οκτώ χορευτές κινούνται στους ρυθμούς της μουσικής του Τσέζαρ Αλιάι. Τους παρακολουθούμε να πορεύονται άλλοτε σε μία ομάδα και άλλοτε σε δύο ομάδες, αλλά ενωμένοι.
Στα πρώτα λεπτά της χορογραφίας έχουν κοινή κατεύθυνση βλέμματος, προς τα τελευταία λεπτά η μουσική που ντύνει τη χορογραφία παραπέμπει στους παλμούς και τους δείκτες του ρολογιού που κυλούν αντίστροφα. Μας παραπέμπουν στο χρόνο που κυλά αμείλικτος, δίνουν παλμό αντίστοιχο εκείνων που πορεύονται στο λόφο, ανακαλώντας το παρελθόν καθώς κοιτούν προς τα κάτω.
Από την χορογραφία «Ο λόφος». Φωτ.: Βαλέρια Ισάεβα
Μία διαδρομή (σ.σ. εκείνη στο λόφο) κατά την οποία μπορούν να συμπεριληφθούν, στη σκέψη, ορισμένες ακόμη όψεις της ανθρώπινης κατάστασης, όπως οι προαναφερθείσες: ο έρωτας, η απώλεια και ο θρήνος, η διαδρομή στη ζωή μας.
Χορευτές και παραστάσεις
Στην «Έκλειψη» χορεύουν τα ζευγάρια Γιάννης Γκάντσιος / Ελευθερία Στάμου, Γιάννης Μητράκης / Αλίσια Τάουνσεντ, Έλενα Κέκκου / Μαρίτα Νικολίτσα, Γιώργος Χατζόπουλος / Ντανιέλε Πεκοράρι.
Στα «Τραγούδια χωρίς λόγια» μετέχουν οι χορευτές του Μπαλέτου της ΕΛΣ: Ελεάνα Ανδρεούδη, Αιμιλία Γάσπαρη, Ευρυδίκη Ισαακίδου, Μαρία Κουσουνή, Μάνια Καραβασίλη, Χριστίνα Μακρίδου, Πόπη Σακελλαροπούλου, Γιώργος Βαρβαριώτης, Ντανίλο Ζέκα, Βαγγέλης Μπίκος, Στράτος Παπανούσης, Ίγκορ Σιάτζκο / Στέλιος Κατωπόδης.
Στη χορογραφία «Ο λόφος» χορεύουν οι Έλενα Κέκκου, Μαρίτα Νικολίτσα, Ζωή Σχοινοπλοκάκη, Αριάδνη Φιλιππάκη, Βαγγέλης Μπίκος, Μάνες Αλμπέρντι, Γιάννης Γκάντσιος και Γιώργος Χατζόπουλος.
Από την χορογραφία «Ο λόφος». Φωτ.: Βαλέρια Ισάεβα
Επόμενες παραστάσεις: 23 & 24 Μαρτίου 2023, 20.30.
Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής - Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Λεωφ. Συγγρού 364, 2130885700, www.ticketservices.gr
Κεντρική φωτογραφία: Από την «Έκλειψη». Φωτ.: Βαλέρια Ισάεβα
