Οι Εβραίοι. Ένας λαός «κυνηγημένος» στα βάθη της ιστορίας. Μοιρασμένος σε όλο τον πλανήτη και ταυτόχρονα συσπειρωμένος σαν ένα. Διωκόμενος από βασιλιάδες και αυτοκρατορίες. Από τον μυθικό διωγμό του από την αρχαία Αίγυπτο, μέχρι τα τραγικά γεγονότα του Ολοκαυτώματος και του Β’ Παγκοσμίου πολέμου.
Οι Εβραίοι άσκησαν μεγάλη επιρροή στον ρου της ιστορίας. Σε όποιο μέρος κι αν βρίσκονταν κάθε φορά, έβαζαν πάντα το λιθαράκι τους. Παρά τις δυσκολίες, ήταν ενεργοί και δραστήριοι. Ας δούμε, λοιπόν, πως μια οικογένεια Εβραίων κατέληξε εδώ, στο κέντρο της Αθήνας και πως έχει αφήσει το δικό της σημάδι μέχρι σήμερα.
Μεταφερόμαστε πολλά χρόνια πριν, στην άκρη της δυτικής Μεσογείου, στην Ιβηρική χερσόνησο του 15ου αιώνα. Το 1492, ο Φερδινάνδος και η Ισαβέλλα, βασιλείς της Ισπανίας, επέβαλαν απέλαση όλου του εβραϊκού πληθυσμού της χώρας. Οικογένειες Εβραίων, αναγκάστηκαν να μετοικήσουν αλλού και διασκορπίστηκαν σε άλλες χώρες της Ευρώπης ή της Ανατολής.
Μία από αυτές τις οικογένειες, η οποία μας ενδιαφέρει, είναι η οικογένεια των Γιουσουρούμ. Το επίθετο χτυπάει καμπανάκια σωστά; Ας τα πάρουμε, όμως, με τη σειρά.
Οι Γιουσουρούμ, έφυγαν από την Ισπανία και εγκαταστάθηκαν στην άλλη άκρη της Μεσογείου. Εισήλθαν στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία δεχόταν νέους κατοίκους οποιασδήποτε χώρας και έμειναν στην λαμπρή πόλη της Σμύρνης.
Μεταφερόμενοι τέσσερις αιώνες μετά, γνωρίζουμε έναν από τους απογόνους της διωγμένης από την Ισπανία οικογένειας, τον Ισαάκ Γιουσουρούμ. Το 1830, ήταν μια ιδιαίτερη περίοδος για την Ελλάδα. Το νεοσύστατο ελληνικό κράτος, το οποίο μόλις είχε δημιουργηθεί, αποτελούνταν μόνο από τις απελευθερωμένες περιοχές της Στερεάς και την Πελοπόννησο. Τότε, λοιπόν, ήταν που ο Ισαάκ αποφάσισε να αποσπάσει την οικογένεια του από τον τόπο στον οποίο κατοικούσαν για τόσους αιώνες και να μεταφερθεί στο απέναντι νησί, στην ακόμα τουρκοκρατούμενη Χίο.
Τριάντα χρόνια μετά, το 1860, ο γιος του Ισαάκ, ο Μποχώρ Γιουσουρούμ, φαίνεται να αποτελεί πιο «ανήσυχο πνεύμα» από τον πατέρα του. Δεν κάθεται στην Χίο. Φεύγει και μαζί με την δική του οικογένεια, πηγαίνει στις δυτικές Κυκλάδες, στην Κύθνο. Αλλά δεν στεριώνει ούτε εκεί. Μέσα σε τρία χρόνια, αλλάζει και πάλι πορεία και όλοι μαζί εγκαθίστανται στην πρωτεύουσα του ελληνικού βασιλείου, την Αθήνα.
Ο Μποχώρ ασκούσε το επάγγελμα του ράφτη. Κοντά, λοιπόν, στο καινούργιο σπίτι της οικογένειάς του στο κέντρο της πόλης, στην γωνία των οδών Καραϊσκάκη και Ερμού, άνοιξε ένα κατάστημα ενδυμάτων. Εκείνη την εποχή, η Αθήνα δεν ήταν καθόλου όπως την ξέρουμε. Ήταν μικρή και ο πληθυσμός της ανερχόταν περίπου στους 50.000 κατοίκους (σήμερα ο Δήμος Αθηναίων ανέρχεται στους 637.798 κατοίκους). Ο περισσότερος κόσμος ήταν φτωχός, έτσι όλοι αγόραζαν μεταχειρισμένα αντικείμενα και ρούχα.
Το κατάστημα του Μποχώρ, αναμείχθηκε με τα γύρω παλαιοπωλεία της πλατείας Αβησσυνίας, στο Μοναστηράκι. Ανάμεσα στις αντίκες και τους άλλους παλιούς θησαυρούς των αγορών, μεταποιούσε και παρουσίαζε ρούχα κάθε Κυριακή, στο παζάρι. Ο νεοφερμένος Εβραίος τελικά ρίζωσε. Είχε επτά παιδιά, στα οποία πέρασε την κληρονομιά του μαγαζιού του. Έγινε τόσο γνωστός, τόσο αγαπητός ανάμεσα στους Έλληνες συναδέλφους πωλητές, αλλά και αγοραστές, που το επίθετο της οικογένειάς του ταυτίστηκε με την έννοια του παζαριού.
Μέχρι σήμερα, γίνονται αγορές «φρέσκων», νέων αφίξεων, αλλά και παλιών εμπορευμάτων που έχουν πολλές ιστορίες να μοιραστούν. Το Μοναστηράκι είναι γεμάτο από χιλιάδες ανθρώπους που κυκλοφορούν καθημερινά όλο τον χρόνο για να κάνουν ψώνια, συνεχίζοντας να ακολουθούν μια παράδοση που διατηρείται στην περιοχή εδώ και αιώνες. Εμείς μπορεί να μην πηγαίνουμε πλέον στην Αρχαία Αγορά της Ακρόπολης ή στην διπλανή Ρωμαϊκή Αγορά, αλλά στα σύγχρονα εμπορικά κέντρα και τα μαγαζιά της Ερμού. Κι αν θέλουμε να πάρουμε μια γεύση απ’ το παρελθόν, θα περιπλανηθούμε φυσικά στην υπαίθρια αγορά του Μοναστηρακίου. Στο Γιουσουρούμ!
Βιβλιογραφία
- https://argolikivivliothiki.gr/2015/11/03/gusurum/
- https://www.news247.gr/sthles/ti-simainei-giousouroum/
- https://www.reader.gr/ellada/poios-itan-o-gioysoyroym-kai-giati-onoma-toy-taytistike-me-pazari-sto-monastiraki/568705
- https://www.kathimerini.gr/life/city/835870/to-paramythi-ton-gioysoyroym/
- https://jewishmuseum.gr/video/%CE%B5%CE%B2%CF%81%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE-%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1-%CE%B1%CE%B8%CE%AE%CE%BD%CE%B1%CF%82-%CE%BC%CE%AD%CF%83%CE%B1-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%B7%CE%BD/#:~:text=%CE%A4%CE%BF%20%CE%B5%CE%B2%CF%81%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CF%8C%20%CF%8C%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B1%20%CE%93%CE%B9%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%8D%CE%BC%2C%20%CF%80%CE%BF%CF%85%20%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%AD%CE%BB%CE%B7%CE%BE%CE%B5%20%CE%BD%CE%B1,%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD%20%CE%BF%CE%B8%CF%89%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%B1%CF%85%CF%84%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1%20%CE%BA%CE%B1%CE%B9%20%CF%83%CF%85%CE%B3%CE%BA%CE%B5%CE%BA%CF%81%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B1%20%CF%83%CF%84%CE%B7%20%CE%A3%CE%BC%CF%8D%CF%81%CE%BD%CE%B7
