Ανάμεσα στο 592 και το 572 π.Χ., γεννήθηκε στο νησί της Σάμου, ένας από τους γνωστότερους φιλοσόφους το κόσμου. Αυτός που έθεσε τα θεμέλια των ελληνικών και έπειτα των παγκόσμιων μαθηματικών. Το όνομά του παραμένει αλησμόνητο και τιμάται από όλους τους θετικούς επιστήμονες και τον κόσμο. Αυτό που ξεχνιέται, όμως, είναι η παρουσία ενός άλλου ανθρώπου που δούλευε μαζί του και ήταν παρών στις ανακαλύψεις του. Μια γυναίκα, που οι πρώιμοι ιστορικοί του παρελθόντος (όπως και σε άλλες περιπτώσεις), προσπάθησαν να αποσιωπήσουν…
Στην αρχαία Σάμο, λοιπόν, δύο απλοί άνθρωποι, ο Μνήσαρχος και η Πυθαΐδα, περίμεναν την έλευση του πρώτου τους παιδιού. Ο Μνήσαρχος, μάλλον κάποια στιγμή επισκέφθηκε την Αρχιέρεια του Απόλλωνα, για να πάρει χρησμό. Η Πυθία ήταν αυτή που ενημέρωσε τον Μνήσαρχο για την έλευση του γιου του. Έτσι, προς τιμήν της, οι δύο νέοι γονείς ονόμασαν τον γιο τους Πυθαγόρα.
Από τον Διογένη τον Λαέρτιο (ιστοριογράφος της αρχαίας φιλοσοφίας), μαθαίνουμε ότι ο Πυθαγόρας ήταν ένας νέος με μεγάλη φιλομάθεια και περιέργεια για τον κόσμο. Έτσι, από νωρίς, έφυγε από την πατρίδα του και άρχισε να ταξιδεύει. Μετέβη στην γειτονική περιοχή της Ιωνίας, στην Μικρά Ασία, όπου ίσως μαθήτευσε στο πλευρό του Θαλή και του Αναξίμανδρου από την πόλη της Μιλήτου, οι οποίοι ήταν και οι δύο γνωστοί φιλόσοφοι, μαθηματικοί και αστρονόμοι.
Έπειτα βρέθηκε στην Αίγυπτο, όπου πολλές επιστήμες είχαν φτάσει από νωρίς σε ένα πολύ ανεπτυγμένο στάδιο. Παρέμεινε αρκετά χρόνια στην χώρα των Φαραώ και μυήθηκε στα μυστικά των αρχαίων Αιγυπτίων ιερέων, των μεγάλων σοφών των αρχαίων μαθηματικών και ειδικών στα αστέρια. Κατά τη διάρκεια διαμονής του εκεί, ο βασιλιάς της Περσίας, ο Καμβύσης, επιτέθηκε και κατέκτησε την χώρα του Νείλου. Ο Πυθαγόρας, ξαφνικά βρέθηκε αιχμάλωτος των Περσών.
Μην ανησυχείτε όμως. Η αιχμαλωσία του αυτή, πήγε πακέτο με ένα τελείως δωρεάν ταξίδι στην αρχαία Μεσοποταμία και διαμονή στο παλάτι του βασιλιά. Περπατώντας ανάμεσα στους Ανατολίτες, μέσα στους βασιλικούς διαδρόμους του παλατιού, γνώρισε τους ιερείς του Ζωροαστρισμού, της θρησκείας που επικρατούσε τότε στην Περσική Αυτοκρατορία. Οι ιερείς της Βαβυλώνας, οι οποίοι λέγονταν αλλιώς και «Μάγοι», ήταν γνωστοί από τότε για τις απίστευτες γνώσεις και τις ανακαλύψεις τους στον χώρο της αστρονομίας. Η αιχμαλωσία του Πυθαγόρα, ήταν στην πραγματικότητα λαχείο.
Ο βασιλιάς, όμως, δεν τον άφηνε να φύγει. Τον κράτησε αρκετά χρόνια στο παλάτι. Ο προσωπικός γιατρός του βασιλιά, όμως, ήταν Έλληνας. Όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα στο εξωτερικό, σίγουρα είχαν αναπτυχθεί φιλικές σχέσεις ανάμεσα στον Δημοκήδη και τον Πυθαγόρα. Έτσι, ο γιατρός έβαλε το χεράκι του και βοήθησε τον συμπατριώτη του να αφεθεί ελεύθερος.
Ο Πυθαγόρας γύρισε μετά από τόσο καιρό, σε ηλικία 56 ετών, στην γενέτειρά του, την Σάμο. Το νησί, όμως, είχε αλλάξει. Ετοιμαζόταν σε λίγο καιρό, να κυβερνηθεί από τυράννους. Ο Πυθαγόρας προσπάθησε παρόλα αυτά να ξεκινήσει να διδάσκει και να μεταδώσει τις γνώσεις που είχε αποκτήσει. Προσπάθησε να εξηγήσει τις θεωρίες του στην γεωμετρία και την μουσική και να εμπνεύσει τους συντοπίτες του για μια ηθική και ισορροπημένη ζωή με βάση την επιστήμη. Τίποτα απ’ όλα αυτά, όμως, δεν φάνηκε να είχε απήχηση.
Έτσι, αποφάσισε και πάλι να φύγει και να αναζητήσει πλέον ένα νέο σπίτι. Επέλεξε την Κάτω Ιταλία. Συγκεκριμένα, την Σικελία. Ένα νησί που τους επόμενους αιώνες έμελλε να γίνει ένα από τα κέντρα της φιλοσοφίας. Έφτασε, λοιπόν, στον Κρότωνα (αρχαία ελληνική αποικία). Εκεί, οι διδαχές του απέκτησαν ένα μεγάλο κοινό και έπειτα και πολλούς υποστηρικτές. Είχε επιτέλους την δυνατότητα, να ιδρύσει την δική του σχολή. Την Σχολή των λεγόμενων «Πυθαγορείων».
Ο Πυθαγόρας είναι κυρίως γνωστός για το θεώρημά του, το Πυθαγόρειο Θεώρημα. Ασχολούνταν, όμως, με πολλές επιστήμες. Ήταν φιλόσοφος, μαθηματικός, γεωμέτρης και θεωρητικός της μουσικής. Οι κύριοι στόχοι της διδασκαλίας του ήταν η κατανόηση των νόμων της φύσης και η βελτίωση και ανάπτυξη των ανθρώπινων ικανοτήτων. Έλεγε στους μαθητές του, ότι όλη η ουσία των πραγμάτων βρίσκεται στους αριθμούς και τις μαθηματικές σχέσεις και τα μετέφραζε όλα αυτά ως τους νόμους που διέπουν τον φυσικό και πνευματικό κόσμο.
Στις θεωρίες και τις έρευνές του, πολύ σημαντικό ρόλο έπαιξε μια γυναίκα. Η μόνη που φαίνεται να είχε στη ζωή του. Μιλάμε για την ίσως διασημότερη γυναίκα αστρονόμο και κοσμολόγο της αρχαιότητας.
Ο πατέρας της, ο Βροντίνος, ήταν γιατρός από την πόλη των Θουρίων, που επίσης βρισκόταν στην Σικελία. Φαίνεται να είχε μεγάλες βλέψεις για την κόρη του, αφού την ονόμασε Θεανώ, δηλαδή (σε ελεύθερη μετάφραση) «αυτή που ανυψώνει προς τον θεό». Και δεν είχε άδικο. Η κόρη του σίγουρα δεν τον απογοήτευσε. Μορφώθηκε και απέκτησε γνώσεις τις οποίες ανέπτυξε περεταίρω. Λέγεται ότι εκείνη ήταν αυτή που διατύπωσε την Θεωρία της Χρυσής Τομής και την Θεωρία της Αρμονίας των Σφαιρών. Διερεύνησε τα μυστήρια του Σύμπαντος και ίσως ήταν από αυτούς που διατύπωσαν τις πρώτες θεωρίες για το ηλιακό σύστημα, αναφέροντας την περιστροφή της Γης γύρω από τον άξονά της και την ταυτόχρονη περιστροφή της γύρω από το κεντρικό «πυρ», δηλαδή τον ήλιο.
Όταν ο Πυθαγόρας έφτασε στον Κρότωνα, η Θεανώ ήταν ήδη γνωστή. Ο Σαμιώτης μαθηματικός, αντίθετα με πολλούς συγχρόνους του, δεν θεωρούσε τις γυναίκες κατώτερες των ανδρών και τις δεχόταν στην σχολή του χωρίς αναστολές. Μάλιστα, υπάρχει η υπόθεση ότι διοργάνωσε για τις γυναίκες του Κρότωνα μια συγκέντρωση έξω από τον ναό της Ήρας, για να τους μιλήσει και να τις εντρυφήσει στην επιστημονική γνώση που ήθελε να διαδώσει. Τα έφερε, λοιπόν, έτσι η τύχη και συναντήθηκε εκεί με την Θεανώ, η οποία δεν άργησε να μπει στις μυστικές διδασκαλίες του Πυθαγορισμού και να γίνει μαθήτριά του, αλλά και γυναίκα του.
Μετά τον γάμο τους, μάλλον οι ιδέες και οι θεωρίες τους εκτοξεύτηκαν, καθώς συνδύασαν την δύναμη των επιστημονικών μυαλών τους. Μαζί ανέλαβαν την σχολή των Πυθαγορείων και ανέπτυξαν τα μαθηματικά και την αστρονομία. Η χαρά τους αυτή, όμως δεν διήρκεσε για πολύ. Η αυξανόμενη δύναμή τους και η επιρροή που ασκούσαν στον κόσμο, προκάλεσε αντιδράσεις.
Μαζί έκαναν πέντε παιδιά. Ο Μνήσαρχος, ο Τηλαύγης, η Δαμώ, η Μύια και η Αριγνώτη, ακολουθώντας πιστά τους σπουδαίους γονείς τους, υπήρξαν επίσης με τη σειρά τους φιλόσοφοι. Ο Πυθαγόρας δεν τα είδε να μεγαλώνουν. Σκοτώθηκε, μάλλον, όταν αντίπαλοί του έβαλαν φωτιά στην σχολή του, ενώ βρισκόταν μέσα μαζί με μαθητές του. Η Θεανώ έμεινε μόνη και έπρεπε πια να ξαναπαντρευτεί, όπως όριζε ο αρχαίος νόμος, κάποιον συγγενή του συζύγου της ή κάποιον έμπιστό του. Έτσι, παντρεύτηκε έναν άλλον πολύ στενό μαθητή του Πυθαγόρα, τον Αρίσταιο.
Η Θεανώ αναφέρεται στην Σούδα, ένα από τα σημαντικότερα ελληνικά λεξικά, που γράφτηκε τον 10ο αιώνα μ.Χ., καθώς και στα γραπτά του Διογένη του Λαέρτιου (3ος αιώνας μ.Χ.) και του Ιάμβλιχου, ο οποίος ήταν επίσης φιλόσοφος, μαθηματικός και βιογράφος του Πυθαγόρα (3ος-4ος αιώνας μ.Χ.). Αυτή, τα παιδιά της και οι μαθητές του Πυθαγόρα, αφού έγραψαν και μετέδωσαν τις διδασκαλίες του Πυθαγορισμού στην Σικελία, την Ελλάδα και την Αίγυπτο, θεωρούνται υπαίτιοι για την επιβίωση αυτών των θεωριών, οι οποίες θεμελιώνουν σήμερα τον κόσμο μας.
Βιβλιογραφία:
https://www.athinodromio.gr/3549378-2/
https://pythagoras.samos.aegean.gr/
