Για την επόμενη μέρα των αεροπορικών πληγμάτων των ΗΠΑ κατά του ISIS στη Συρία, τον αλ Σάρα και τη Μέση Ανατολή μιλάει στο Liberal ο αμυντικός αναλυτής, αντιστράτηγος ε.α. και συνεργάτης του αμερικανικού Ινστιτούτου «Defense and Foreign Affairs», Λάζαρος Καμπουρίδης.
Συνέντευξη στον Κώστα Βλάχο
Τι μήνυμα στέλνει στο αλ Σάρα η αμερικανική αεροπορική επιδρομή κατά του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία;
Το γεγονός προήλθε μετά από τη δολοφονική επίθεση εναντίον στελεχών του ISIS, τα οποία είχαν ενταχθεί στον στρατό του Τζολάνι, στις 13 Δεκεμβρίου στην Παλμύρα. Από την επίθεση αυτή υπήρξαν τρεις νεκροί Αμερικανοί – δύο στρατιωτικοί και ένας μεταφραστής – καθώς και τρεις σοβαρά τραυματίες. Το χτύπημα αυτό είναι ιδιαίτερα καθοριστικό για τις εξελίξεις στην περιοχή και για την ενίσχυση της αμερικανικής παρουσίας στη Συρία, γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με τις τουρκικές επιδιώξεις.
Πριν από τις περσινές εκλογές στις ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ είχε διαμηνύσει ότι θα μειώσει την αμερικανική παρουσία στη Συρία, εξέλιξη που είχε προκαλέσει ικανοποίηση στην Τουρκία. Ωστόσο, μετά το συγκεκριμένο χτύπημα, καθίσταται σαφές ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιλαμβάνονται την ύπαρξη σοβαρού ζητήματος όσον αφορά τη σταθεροποίηση της κατάστασης στη Συρία από πλευράς Τζολάνι.
Ο Τζολάνι εμφανίζεται αδύναμος απέναντι στις μειονότητες – Δρούζους, Αλαουίτες και Κούρδους – αλλά και απέναντι στις ακραίες τζιχαντιστικές τρομοκρατικές οργανώσεις, τις οποίες αδυνατεί να ελέγξει. Τα περίπου 70 αμερικανικά πλήγματα, τα οποία είχαν προαναγγελθεί μετά την επίθεση στην Παλμύρα, στράφηκαν εναντίον στόχων του ISIS στην κεντρική Συρία (περιοχή της Χάμα).
Τα πλήγματα αυτά καταδεικνύουν ότι το Ισλαμικό Κράτος δεν περιορίζεται αποκλειστικά στην ανατολική και βορειοανατολική Συρία, αλλά διατηρεί ενεργή παρουσία και στην κεντρική Συρία. Η δήλωση του Τραμπ μετά το χτύπημα στην Παλμύρα, σύμφωνα με την οποία οι ΗΠΑ στηρίζουν τον Τζολάνι, επιβεβαιώνει την πρόθεση της Ουάσινγκτον να τον υποστηρίξει στην προσπάθεια σταθεροποίησης της Συρίας.
Μετά την Παλμύρα και τα πλήγματα κατά θέσεων του ISIS στην περιοχή της Χάμα, ενισχύεται η θέση των Κούρδων στα μάτια των ΗΠΑ, καθώς καθίσταται σαφές ότι οι πυρήνες του ISIS δεν έχουν εξαλειφθεί πλήρως. Οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) αποτέλεσαν τη μοναδική αξιόπιστη δύναμη που, σε συνεργασία με τη CENTCOM, περιόρισε δραστικά τη δράση του ISIS.
Παρατηρούμε πως το προηγούμενο διάστημα η ρητορική των ΗΠΑ σχετικά με το Ισλαμικό Κράτος κλιμακώθηκε. Σηματοδοτεί η επιστροφή του ISIS την επαναφορά της απειλής για τη σταθερότητα στην περιοχή;
Το εύρος της αμερικανικής απάντησης – 70 χτυπήματα σε 70 στόχους – καταδεικνύει ότι το Ισλαμικό Κράτος εξακολουθεί να υφίσταται και να απειλεί τη σταθερότητα της περιοχής και τη διαδικασία σταθεροποίησης της Συρίας υπό τον Τζολάνι. Παράλληλα, επιβεβαιώνει την πρόθεση των Ηνωμένων Πολιτειών να αυξήσουν τη στρατιωτική τους παρουσία στη Συρία.
Πέρσι, τέτοια εποχή, βρίσκονταν περίπου 1.500 Αμερικανοί στρατιώτες στη βορειοανατολική Συρία. Πριν από το χτύπημα στην Παλμύρα, οι ΗΠΑ εξέταζαν ακόμη και τη δημιουργία αεροπορικής βάσης στη Δαμασκό. Η εξέλιξη αυτή προκαλεί έντονη ανησυχία στην Τουρκία, η οποία επιθυμούσε αποκλειστικό ρόλο στη Συρία μέσω του καθεστώτος Τζολάνι.
Το μέγεθος της απάντησης – 70 χτυπήματα σε 70 στόχους – δείχνει ότι το Ισλαμικό Κράτος εξακολουθεί να υφίσταται, να απειλεί τη σταθεροποίηση της Συρίας και διατηρεί τη δυναμική του. Παράλληλα, δείχνει ότι οι ΗΠΑ θα αυξήσουν την παρουσία τους στη Συρία.
Τα αεροπορικά πλήγματα τι στόχο είχαν; Θα υπάρξει συνέχεια;
Ναι θα υπάρχει συνέχεια στα χτύπηματα αυτά και έχει σχέση καθαρά με το πόσο θα εκδηλώσει και σε τι βαθμό την παρουσία και τη δράση το Ισλαμικό κράτος στην περιοχή.
Θυμίζουμε ότι οι δηλώσεις του Αμερικανού πρέσβη στην Άγκυρα ο οποίος αποτελεί και απεσταλμένο του Ντόναλντ Τραμπ για την Συρία και τον Λίβανο το τελευταίο διάστημα έδειξαν το πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η Συρία ως γεωγραφία αλλά και ο Τζολάνι ως ο μεταβατικός πρόεδρος της Συρίας στην περιοχή. Πόσο σημαντικό ρόλο παίζουν για τα αμερικανικά σχέδια και την αμερικανική στρατηγική στην περιοχή μιας και είναι ο συνεντικός κρίκος από την περιοχή της Κασπίας μέχρι και την Ανατολική Μεσόγειο. Εκτιμώ ότι τα αμερικανικά χτυπήματα, η συχνότητα αυτών εναντίον του ISIS έχουν καθαρά σχέση με τις πληροφορίες που θα έρχονται σχετικά με το πόσο ενεργοί παραμένουν οι πυρήνες Ισλαμικού κράτους στην περιοχή. Τώρα όσον αφορά το προφίλ των στόχων δεν είμαστε στη θέση να γνωρίσουμε αν πρόκειται για μόνιμες εγκαταστάσεις.
Νομίζω το χτύπημα αυτό σε μια πρώτη εκτίμηση ήταν μια επίδειξη δύναμης από πλευράς των ΗΠΑ και απέναντι στον Ισλαμικό κράτος και μια απάντηση των ΗΠΑ όπως ακριβώς το είχε δηλώσει αμέσως μετά το χτύπημα στην Παλμύρα ο Αμερικανός πρόεδρος, που είχε πει ότι θα κάνουμε ένα σοβαρό χτύπημα απάντησης στη δολοφονία των τριών Αμερικανών στη Παλμύρα.
Οι ΗΠΑ τονίζουν πως η «Μουσουλμανική Αδερφότητα» συνιστά τρομοκρατική οργάνωση όπως και ο ISIS. Ορισμένοι αναλυτές παρατηρούν πως πρόκειται για μια κίνηση του Τράμπ με αποδέκτη τον Ερντογάν. Τι πιστεύετε;
Ο Τραμπ δέχεται πίεση στις ΗΠΑ από το εβραϊκό λομπί καθώς πίσω από τη δράση της Χαμάς αλλά και την άνοδο των ακραίων ισλαμιστών στην περιοχή είναι γνωστό ότι βρίσκεται η «μουσουλμανική Αδερφότητα» η οποία υποστηρίζεται οικονομικά από το Κατάρ και περιστασιακά από την Τουρκία.
Νομίζω ότι αυτή η ανακήρυξη της «Μουσουλμανικής αδερφότητας» ως τρομοκρατική οργάνωση είναι κάτι που ενοχλεί πάρα πολύ την Τουρκία. Καθώς είναι γνωστό ότι στο παρελθόν, αλλά και επί του παρόντος, στελέχη της «μουσουλμανικής αδερφότητας» παραμένουν στην Τουρκία παρά το γεγονός ότι ο Ερντογάν είχε υποσχεθεί στον πρόεδρο Σίσι στο πλαίσιο της αναθέρμανσης των σχέσεων ότι θα εκδιώξει από την Τουρκία τα ηγετικά στελέχη της «μουσουμανικής αδερφότητας» κάτι το οποίο η Άγκυρα δεν πραγματοποίησε.
Ποιος ο ρόλος του Ισραήλ για τη σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή;
Όλες αυτές οι εξελίξεις ενισχύουν τον ρόλο του Ισραήλ στην περιοχή, παρά τις πιέσεις για μια συμφωνία ασφαλείας μεταξύ Ισραήλ και Τζολάνι, η οποία φαντάζει εξαιρετικά δύσκολη. Παράλληλα, ενισχύεται η θέση των Κούρδων της Ροζάβα, οι οποίοι υποστηρίζονται και από το Ισραήλ.
Θυμίζω ότι την ίδια μέρα που πραγματοποιήθηκαν οι αμερικανικές επιδρομές, οι αεροπορικές δυνάμεις του Ισραήλ,έπληξαν στόχους όπου υπήρχαν τουρκικά αντιαεροπορικά όπλα τα οποία ήταν καθοδόν προς τη Συριακή Πόλη Χάμα.
Αυτή η ενίσχυση της σημασίας των Κουρδών, όσον αφορά την καταπολέμηση του Ισλαμικού κράτους, οι οποίοι Κούρδοι στηρίζονται από το Ισραήλ, νομίζω ότι ενισχύει και τη θέση του Ισραήλ απέναντι στα μάτια των ΗΠΑ παρότι δεν καλοβλέπουν την επιθετικότητα του Ισραήλ εναντίον στόχων εντός της Συρίας.
Παρόλα αυτά, είναι μονοδρόμος οι ΗΠΑ να ενισχύσουν την υποστήριξή τους στο Ισραήλ και ήδη έχει φανεί αυτό με την προχθεσινή συμφωνία που φαίνεται ότι είναι στα σκαριά και δρομολογηθεί μεταξύ Τζολάνι και Κούρδων της Ροζάβα, δηλαδή των δημοκρατικών δυνάμεων της Συρίας για την ενσωμάτωση των Κούρδων στο συριακό κρατικό μηχανισμό.
Θυμίζω ότι έχει υπογράφει ήδη η ενσωμάτωση των κούρδων της Ροζάβα, των δημοκρατικών δυνάμεων της Συρίας όχι όπως θα το ήθελε η Τουρκία, δηλαδή με διάλυσή τους και ενσωμάτωσή τους σε ένα ενιαίο Συριακό κράτος υπό τον Τζολάνι, αλλά διατηρούν τρεις μεραχίες ανατολικά το Εφράτη κάτι που ανοίγει τον δρόμο της αυτονομίας των Κούρδων της βορειοανατολικής Συρίας.
Τέλος ποια η ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή;
Συνολικά, η μεγάλη εικόνα δείχνει ξεκάθαρη ενίσχυση του αμερικανικού παράγοντα στη Συρία και στη Μέση Ανατολή, εξέλιξη ιδιαίτερα αρνητική για την Τουρκία, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες επανέρχονται ως βασικός πρωταγωνιστής των εξελίξεων.
Συγκεκριμένα, το μήνυμα είναι ότι ενώ πριν έναν ακριβώς χρόνο μιλούσαμε για αποχώρηση των Αμερικανών από τη Συρία, πλέον μπορούμε να πούμε ότι αλλάζουν οι όροι και θα αυξηθεί η αμερικανική παρουσία στην περιοχή, κάτι το οποίο νομίζω ότι λειτουργεί υπέρ των σχεδίων του Ισραήλ και των Κούρδων της περιοχής και ειδικότερα των Κουρδών της νοτιοανατολικής Συρίας.
*Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρος Καμπουρίδης είναι απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας, κάτοχος MBA από το Nottingham Trend University, Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας & Εθνολογίας του ΔΠΘ, και υποψήφιος Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ διετέλεσε μέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1995-1999, Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα/παράλληλη διαπίστευση στο Μπακού την περίοδο 2013-2017. Είναι συνεργάτης του αμερικανικού Ινστιτούτου αναλύσεων, «Defense and Foreign Affairs». Αποστρατεύθηκε τον Μάρτιο / 2022.
