Για πρώτη φορά στην ιστορία της Ευρωζώνης, Έλληνας υπουργός αναλαμβάνει την προεδρία του Eurogroup, ενός από τα ισχυρότερα όργανα οικονομικής διακυβέρνησης στην Ευρώπη. Ο Κυριάκος Πιερρακάκης, μόλις εννέα μήνες μετά την ανάληψη του χαρτοφυλακίου Οικονομίας και Οικονομικών, κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη των ομολόγων του και να διακριθεί ως ο 5ος κατά σειρά πρόεδρος του θεσμού.
Η εκλογή του θεωρείται σαφής αναγνώριση της προόδου της ελληνικής οικονομίας και του νέου προφίλ της χώρας στην Ευρώπη· ένα αφήγημα που απέχει παρασάγγας από το κλίμα αβεβαιότητας και σύγκρουσης που επικρατούσε πριν από μία δεκαετία, στις διαπραγματεύσεις για τα μνημόνια, τα capital controls και τον κίνδυνο εξόδου από το ευρώ.
Ο κ. Πιερρακάκης αναλαμβάνει καθήκοντα άμεσα. Ωστόσο, θα χρειαστεί να επιστρέψει στην Αθήνα, καθώς ξεκινά στη Βουλή η συζήτηση για τον νέο προϋπολογισμό — μια διαδικασία που, συμπτωματικά, θα διεξαχθεί για πρώτη φορά με Έλληνα υπουργό Οικονομικών να προεδρεύει παράλληλα του Eurogroup.
Η κρίσιμη ψηφοφορία
Το κλίμα στις Βρυξέλλες φαινόταν από νωρίς να ευνοεί την ελληνική υποψηφιότητα. Μόλις ολοκληρώθηκε η άτυπη διαδικασία εκδήλωσης προθέσεων από τους υπουργούς, ο Βέλγος αντίπαλός του, Βίνσεντ βαν Πέτεγκεμ, αποσύρθηκε από την κούρσα, αντιλαμβανόμενος ότι η πλειοψηφία έτεινε καθαρά υπέρ του Πιερρακάκη.
Το αποτέλεσμα ήταν ομόφωνο: ο Έλληνας υπουργός εξελέγη με τις ψήφους και των 20 υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης. Πρόκειται για μία από τις σπάνιες φορές που η εκλογή προέδρου του Eurogroup γίνεται χωρίς δεύτερο γύρο, γεγονός που ενισχύει ακόμη περισσότερο το πολιτικό βάρος της επιλογής.
Το παρασκήνιο των τελευταίων ημερών και ο διπλωματικός... μαραθώνιος
Οι διεργασίες που προηγήθηκαν χαρακτηρίστηκαν από έντονη κινητικότητα. Πηγές των Βρυξελλών ανέφεραν ότι το προηγούμενο βράδυ της ψηφοφορίας η βελγική πλευρά επιχειρούσε να διαμορφώσει κλίμα, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ο Πιερρακάκης θα αποσυρθεί τελικά από την υποψηφιότητα. Ωστόσο, οι παρασκηνιακές αυτές διαρροές δεν βρήκαν έδαφος.
Ορισμένες παραδοσιακές συμμαχίες εντός Eurogroup φάνηκαν να μην λειτουργούν όπως αναμενόταν, ενώ καθοριστικό ρόλο έπαιξε η δημόσια στήριξη που παρείχε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Λαρς Κλινγκμπέιλ, λίγα λεπτά πριν εισέλθει στη συνεδρίαση — μια κίνηση που έστειλε ισχυρό σήμα προς όλες τις πλευρές.
Η υποψηφιότητα Πιερρακάκη δεν στηρίχθηκε, φυσικά, σε τηλεφωνική διπλωματία αλλά σε μια έντονη σειρά φυσικών επαφών.
Μεταξύ 28 Νοεμβρίου και 8 Δεκεμβρίου, ο Έλληνας υπουργός ταξίδεψε:
- στο Δουβλίνο, για συνάντηση με τον αντιπρόεδρο και ΥΠΟΙΚ της Ιρλανδίας, Simon Harris
- στη Ρώμη, όπου συνομίλησε με τον Ιταλό υπουργό Οικονομικών Giancarlo Giorgetti
- στην Αθήνα, σε γεύμα εργασίας με τους πρέσβεις των κρατών-μελών της ΕΕ
- στο Παρίσι, όπου συναντήθηκε με τον Γάλλο υπουργό Roland Lescure
Την ίδια στιγμή, είχε προηγηθεί επίσκεψή του στο Βερολίνο και επαφές με τον Γερμανό ΥΠΟΙΚ. Σε όλες τις συναντήσεις ανέλυσε το όραμά του για το Eurogroup, αλλά και τις ελληνικές θέσεις για τα μεγάλα θέματα της επόμενης περιόδου.
Το ελληνικό «come back»
Η εκλογή Πιερρακάκη ανοίγει έναν νέο κύκλο για τη χώρα. Οι ευρωπαϊκές θέσεις της Ελλάδας αποκτούν αυτόματα μεγαλύτερη βαρύτητα, αφού εκφράζονται πλέον από τον επικεφαλής της Ευρωομάδας.
Ήδη κορυφαίοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, όπως ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα και ο επίτροπος Οικονομίας Βάλντις Ντομπρόβσκις, έσπευσαν να αναδείξουν τη σημαντική απομείωση του ελληνικού χρέους, τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και την επιστροφή της χώρας σε σταθερά πρωτογενή πλεονάσματα
Επιπλέον, ο Πιερρακάκης θα συμμετέχει πλέον - ως πρόεδρος - σε διεθνή fora όπου η Ελλάδα μέχρι σήμερα δεν είχε πρόσβαση, όπως η G7, ενισχύοντας σημαντικά τη διπλωματική παρουσία της χώρας
Πρόεδρος Eurogroup ετών… 42
Ο Πιερρακάκης είναι ο νεότερος μέχρι σήμερα που αναλαμβάνει την προεδρία. Με σπουδές στο ΟΠΑ, στο Harvard και στο MIT, έχει διαμορφώσει εικόνα σύγχρονου Ευρωπαίου τεχνοκράτη. Το έργο του στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης —με κορωνίδα τη δημιουργία του gov.gr - θεωρείται ορόσημο του ευρωπαϊκού ψηφιακού μετασχηματισμού
Ακολούθησε η θητεία του στο υπουργείο Παιδείας, όπου εισήγαγε το πλαίσιο για μη κρατικά πανεπιστήμια, και από τον Μάρτιο του 2025 βρίσκεται στο τιμόνι της οικονομικής πολιτικής.
Οι πρώτες δηλώσεις από το βήμα του Eurogroup
Λίγα μόλις λεπτά μετά την εκλογή του, ο Κυριάκος Πιερρακάκης εμφανίστηκε στην καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου του Eurogroup, στέλνοντας τα πρώτα μηνύματά του τόσο προς τους Ευρωπαίους εταίρους όσο και προς το εσωτερικό της χώρας
«Νιώθω βαθιά τιμή που με επέλεξαν οι συνάδελφοί μου. Με συγκινεί το κλίμα συνεργασίας και θέλω να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τον Πασκάλ Ντόναχιου για τον ηγετικό του ρόλο σε μια ομάδα που κατάφερε πάντοτε να παράγει συναίνεση», σημείωσε στην έναρξη της τοποθέτησής του, υπογραμμίζοντας ότι διαχρονικός στόχος του είναι η ενότητα του Eurogroup.
«Ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε, αυτό που χρειαζόμαστε είναι συνεργασία. Θα προσπαθήσω να κρατήσω το Eurogroup μια ομάδα ενωμένη, με κοινό στόχο και κοινό νόμισμα», πρόσθεσε, σκιαγραφώντας το πλαίσιο μέσα στο οποίο σκοπεύει να κινηθεί.
Ιδιαίτερη βαρύτητα είχε και το μήνυμά του για τις παραδοσιακές διαχωριστικές γραμμές μέσα στην Ευρώπη. Η Ελλάδα γνώρισε όσο λίγες χώρες την ένταση της διάκρισης ανάμεσα στα κράτη του Βορρά και του Νότου την περίοδο της κρίσης, όταν το «μπλοκ» των Βορείων πίεζε για σκληρή λιτότητα, ενώ οι μεσογειακές χώρες ζητούσαν ανάσες δημοσιονομικής ευελιξίας.
«Η παλιά διάκριση της Ευρώπης ανάμεσα στον Βορρά και τον Νότο, ανάμεσα στους “σπάταλους” και τους “συνετούς”, έχει φύγει», τόνισε ο κ. Πιερρακάκης, στέλνοντας μήνυμα υπέρβασης του παλιού διχασμού. «Θα σταθώ στις ευθύνες μου με αποφασιστικότητα και εμπιστοσύνη», συμπλήρωσε, δείχνοντας ότι επιδιώκει έναν πιο ενιαίο, λιγότερο διχαστικό ευρωπαϊκό λόγο.
Στο τέλος της παρέμβασής του, ο νέος πρόεδρος του Eurogroup, θέλησε να απευθυνθεί ευθέως στους Έλληνες πολίτες, συνδέοντας τη σημερινή εικόνα της χώρας με την περιπετειώδη διαδρομή της τελευταίας δεκαετίας.
Υπενθύμισε πως «πριν από δέκα χρόνια, η συζήτηση στις Βρυξέλλες ήταν αν η Ελλάδα θα παραμείνει ή όχι στο ευρώ». Και συνέχισε: «Η Ελλάδα άντεξε. Αυτό είναι μια δήλωση για πολλά πράγματα. Είναι μια δήλωση που αναδεικνύει τη συλλογική δύναμη των ανθρώπων της χώρας μου. Είναι επίσης μια δήλωση για την αλληλεγγύη της Ευρώπης και τη στήριξη που παρείχε στις πιο δύσκολες στιγμές».
Με αυτό τον τρόπο, ο κ. Πιερρακάκης επιχείρησε να «συνδέσει» τη δική του εκλογή με τη θεαματική μεταστροφή της εικόνας της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. Μιας χώρας δηλαδή που μετατράπηκε από το «μαύρο πρόβατο» της κρίσης, σε παράδειγμα επιστροφής στη σταθερότητα και την ανάπτυξη.
