«Μια ορδή από κότες είναι σήμερα πιο μαχητική από την ΕΕ»: Στις 7 Μαΐου του 2015 στη διάρκεια συζήτησης που είχε οργανωθεί από τον γερμανικό ραδιοσταθμό WDR στις Βρυξέλλες, αυτή η δήλωση του Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ είχε θεωρηθεί από προκλητική ως υπερβολική. Δέκα χρόνια μετά, μπορούμε να του βγάλουμε το καπέλο. Αν σήμερα η ΕΕ είχε ευρωστρατό ΔΕΝ θα χρειαζόταν καν να τον χρησιμοποιήσει. Γιατί ο Πούτιν θα την υπολόγιζε.
Δεν είχε περιοριστεί σ’ εκείνη την δήλωση. Είχε προσθέσει: «Μια ορδή από κότες είναι ένας σχηματισμός μάχης σώμα με σώμα, αν συγκριθεί με την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας της ΕΕ».
Η συζήτηση για την δημιουργία ενός ευρωστρατού είχε ξεκινήσει τουλάχιστον 15 χρόνια νωρίτερα. Για την ακρίβεια πριν καν ιδρυθεί η τότε ΕΟΚ.
Οι τελευταίες συνομιλίες για το μέλλον του πολέμου στην Ουκρανία μας άφησαν περισσότερο μπερδεμένους από πριν, με νέα ερωτήματα και χωρίς έναν τελικό οδικό χάρτη. Και τώρα σπαταλούμε εκατομμύρια λέξεις, αποφεύγοντας την μία και μοναδική: Ευρωστρατός! Το θέμα είχε τεθεί από την αρχή της δεκαετίας του 1950, πριν καν την δημιουργία της ΕΕ, τον Μάρτιο του 1957.
Το 1992 δημιουργήθηκε ένα - κατ’ ευφημισμόν - Ευρωπαϊκό Σώμα Στρατού αποτελούμενο από μόλις 1.000 αξιωματικούς, υπαξιωματικούς και στρατιώτες.
Το 2000 η συζήτηση επανήλθε για να μην καταλήξει πουθενά. Αιτία και τότε η στάση της Τουρκίας, που επέμενε στην εξ ολοκλήρου συμμετοχή της στη λήψη αποφάσεων και σχεδιασμού του ευρωστρατού - με το επιχείρημα ότι θα παρέχονταν δυνάμεις του ΝΑΤΟ σε επιχειρήσεις της ΕΕ - και με την Ελλάδα να αντιδρά, χωρίς να μπορεί να επιβάλει τις απόψεις της.
Γιουνκέρ σε ρόλο προφήτη και για τη Ρωσία
Τον Δεκέμβριο του 2001 στο Συμβούλιο Κορυφής του Λάακεν, όλοι οι Ευρωπαίοι τάχθηκαν υπέρ της Τουρκίας για τον Ευρωστρατό και το θέμα παρέμεινε ανοιχτό. Μέχρι σήμερα, που φαίνεται ότι οι Ευρωπαίοι έχουν εντελώς εγκαταλείψει την ιδέα και επιστρέφουν με την λογική της πίσω πόρτας για την Τουρκία, ευρωστρατός δεν έχει δημιουργηθεί.
«Το λέω απλά: Οι 28 στρατοί δεν βρίσκονται στο ύψος των περιστάσεων», είχε πει τον Μάιο του 2015 ο Γιουνκέρ, αναφερόμενος και στην πατρίδα του, το Λουξεμβούργο, λέγοντας πως… «διαθέτει έναν στρατό 771 προσώπων, του υπουργού Αμύνης περιλαμβανομένου»! Είχε, όμως, πει και κάτι ακόμη πιο προφητικό:
«Ένας κοινός στρατός όλων των Ευρωπαίων θα έκανε τη Ρωσία να καταλάβει ότι είμαστε σοβαροί όταν πρόκειται να υπερασπίσουμε τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης», είχε εξηγήσει τον Μάρτιο του 2015 στη γερμανική εφημερίδα Welt am Sonntag.
Είχε προηγηθεί η προσάρτηση της Κριμαίας από την Ρωσία, που η Ευρώπη είχε τότε αντιμετωπίσει μόνο με οικονομικές κυρώσεις.
«Ένας ευρωπαϊκός στρατός, δεν είναι κάτι που μπορούμε να δημιουργήσουμε μέχρι αύριο το πρωί στις 11 ξεκινώντας από το τίποτε», είχε πει (το 2015) ο Γιουνκέρ. «Δεν αισθάνεται κανείς προθυμία εκ μέρους των Ευρωπαίων», πρόσθεσε εκφράζοντας την λύπη του γι' αυτό.
Καθώς δεν υπάρχει μια Ευρώπη ισχυρή σε θέματα Άμυνας και εξωτερικής πολιτικής, «είναι κατανοητό το γεγονός ότι οι χώρες της κεντρικής και της ανατολικής Ευρώπης έχουν εμπιστοσύνη κυρίως στο ΝΑΤΟ», είχε καταλήξει.
Δεν προχώρησε ο ευρωστρατός λόγω Τουρκίας
Δέκα χρόνια μετά, αποδείχθηκε ότι και σ’ αυτό είχε δίκιο. Αδύναμη να λύσει τα προβλήματα και να χτυπήσει το χέρι στο τραπέζι απέναντι στην Τουρκία, η ΕΕ αποφάσισε να στηριχθεί στην προστασία των ΗΠΑ και την ομπρέλα του ΝΑΤΟ.
Και να που τώρα, στη μεγάλη ανάγκη, η ΕΕ τρέχει πάλι στις ΗΠΑ και στο ΝΑΤΟ, την ώρα που τα δικά της κράτη-μέλη τελούν υπό απειλή - είτε αυτά που συνορεύουν με την Ρωσία και την Λευκορωσία, είτε αυτά που συνορεύουν με την Ουκρανία.
Και να που τώρα αρχίζουν να συζητούν (σχετικά με τις εγγυήσεις ασφαλείας) - ποιες χώρες είναι διατεθειμένες να στείλουν στρατιώτες, πόσοι στρατιώτες θα χρειαστούν, ποια θα είναι τα καθήκοντά τους. Με δεδομένο ότι πολλές χώρες δεν σκοπεύουν να στείλουν στρατιώτες - για παράδειγμα η Ελλάδα είναι επ’ αυτού κατηγορηματική, δεν στέλνει ποτέ στρατιώτες σε ξένες χώρες, ο στρατός της υπάρχει μόνο για την άμυνά της - η έλλειψη του ευρωστρατού γίνεται αισθητή περισσότερο από ποτέ.
Όχι επειδή θα πήγαινε να πολεμήσει, αλλά επειδή ΔΕΝ θα χρειαζόταν να πάει! Και μόνο η ύπαρξή του θα ήταν αρκετή για να αποτελεί η Ευρώπη μια υπολογίσιμη δύναμη για την επιθετική και αναθεωρητική Ρωσία.
Το έλλειμμα και όσον αφορά στην πρόβλεψη κινδύνου φάνηκε ξεκάθαρα το 2021, όταν, στις 20 Σεπτεμβρίου, η εκπρόσωπος της Κομισιόν για θέματα Εξωτερικών Υποθέσεων Ναμπίλα Μασράλι ανέφερε πως «ένας ευρωπαϊκός στρατός δεν είναι προς το παρόν στην ατζέντα»!
Εκείνη την χρονιά, δεκαετίες μετά την γέννηση της ιδέας, στην ομιλία της για την Κατάσταση της Ένωσης, η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, καλούσε σε… πρόοδο σχετικά με την ευρωπαϊκή αμυντική ένωση!
Την επόμενη χρονιά, η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία και τρία χρόνια μετά μπήκαν στο τραπέζι το Rearm Europe και το Safe. Τίποτε από αυτά δεν θα χρειαζόταν αν είχε απλά δημιουργηθεί ο ευρωστρατός και αν δεν συνέχιζε να επιβεβαιώνεται ο Γιουνκέρ, όταν μιλούσε για «ορδή από κότες»!
Η υπέρ Τουρκίας πρωτοβουλία από ΗΠΑ και Βρετανία
Προσέξτε τώρα μια φαρσοκωμωδία χωρίς τέλος:
Στις 28/2/2001, ο Έλληνας υπουργός Άμυνας και ο Βέλγος ομόλογός του συζήτησαν στην Αθήνα την πορεία υλοποίησης της στρατιωτικής υποδομής της ΕΕ ώστε το 2003 ο ευρωστρατός να βρίσκεται σε πλήρη επιχειρηματική ετοιμότητα!
Στις 29/5/2001, ο τότε υπουργός των Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου από τη Βουδαπέστη όπου βρισκόταν για τη Σύνοδο των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ-ΕΕ, αναφερόμενος στον ευρωστρατό, τόνισε ότι η Τουρκία εμμένει στη θέση της πως για την παροχή δυνάμεων του ΝΑΤΟ σε επιχειρήσεις της ΕΕ θα πρέπει η ίδια να συμμετέχει εξ ολοκλήρου στις διαδικασίες λήψης των σχετικών αποφάσεων της Ένωσης.
Στις 11/6/2001, ο κ. Παπανδρέου στη Σύνοδο των ΥΠΕΞ της ΕΕ στο Λουξεμβούργο απέρριψε την πρόταση Βρετανίας-ΗΠΑ, τονίζοντας ότι η Αθήνα είναι διατεθειμένη για αναζήτηση λύσης στο πρόβλημα της Τουρκίας, πάντα, όμως, στο πλαίσιο των αποφάσεων της Νίκαιας, που προβλέπουν τη λήψη αποφάσεων μόνο από τα κράτη-μέλη. Η πρόταση Βρετανίας-ΗΠΑ έδινε στην Τουρκία τη δυνατότητα συμμετοχής στις αποφάσεις για επεμβάσεις του ευρωστρατού σε περιοχές που συνορεύουν με την Τουρκία και τη διαβεβαίωση ότι ο ευρωπαϊκός στρατός δεν θα χρησιμοποιηθεί σε περιπτώσεις κρίσεων μεταξύ μελών του ΝΑΤΟ.
Στις 31/10/01, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Μιλιέτ», ο αρχηγός των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγός Χ. Κιβρίκογλου, μιλώντας σε δημοσιογράφους, επισήμανε ότι δεν τίθεται θέμα η Τουρκία να υποχωρήσει στο ζήτημα του ευρωστρατού, υπενθυμίζοντας τα αρνητικά, όπως είπε, για την Άγκυρα αποτελέσματα της άρσης του τουρκικού βέτο κατά της συμφωνίας Ρότζερς, με την οποία επέστρεψε η Ελλάδα στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Υποστήριξε ότι είναι απαράδεκτο η ΕΕ να χρησιμοποιεί τις δυνατότητες του ΝΑΤΟ και ταυτόχρονα να αποκλείει την Τουρκία από τους μηχανισμούς λήψεως αποφάσεων. Σημείωσε ότι μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ υπάρχουν ζητήματα, όπως το Αιγαίο και η Κύπρος και αναρωτήθηκε αν αύριο σε περίπτωση αντιπαράθεσης για τα θέματα αυτά η ΕΕ θα υποστηρίξει τελικά την Ελλάδα ή την Τουρκία.
Τον Νοέμβριο του 2001, κατά τις διαβουλεύσεις στην Άγκυρα Αμερικανών και Βρετανών αξιωματούχων για ευρωστρατό, προέκυψε τριμερής συμφωνία για εξαίρεση Αιγαίου - Κύπρου από την ευρωπαϊκή άμυνα.
Στις 19/11/2001 στη Σύνοδο των υπουργών Άμυνας στις Βρυξέλλες, αποφασίστηκε η σύσταση ευρωστρατού, ο οποίος θα αποτελείτο από 60.000 άνδρες. Η χώρα μας γνωστοποίησε ότι θα συμμετείχε με 6.500 άνδρες και στρατιωτικό υλικό.
Στις 28/11/2001, ο ΥΠΕΞ σχολιάζοντας δημοσιεύματα που φέρουν την αμερικανική και βρετανική κυβέρνηση να παρέχουν διαβεβαιώσεις στην Τουρκία ότι το Αιγαίο και η Κύπρος θα εξαιρούνταν από την περιοχή ευθύνης του υπό συγκρότηση ευρωστρατού, τόνισε ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να δεχθεί εξαιρέσεις είτε κρατών-μελών, είτε υποψηφίων χωρών, είτε ακόμη γεωγραφικών περιοχών κρατών-μελών από τις ζώνες επιχειρησιακής ευθύνης του ευρωστρατού. Ακόμη, επισήμανε ότι δεν έχει υπάρξει επίσημη πρόταση της ΕΕ, ώστε να χρειασθεί η ελληνική πλευρά να ασκήσει το δικαίωμα του βέτο, σημειώνοντας ότι «το βέτο είναι δικαίωμά μας και θα το χρησιμοποιήσουμε».
Το άτυπο κείμενο και οι αντιδράσεις
Στις 4/12/2001 η Ντόρα Μπακογιάννη ζητά να δοθεί στη δημοσιότητα το κείμενο της συμφωνίας μεταξύ Βρετανίας, ΗΠΑ και Τουρκίας, και το οποίο ικανοποιούσε τα βασικά αιτήματα της Τουρκίας για τον ευρωστρατό. Από την πλευρά της η κυβέρνηση είχε απαντήσει ότι δεν υπήρχε συμφωνία, αλλά ένα άτυπο κείμενο, που είχε δοθεί στα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Δηλαδή η Τουρκία είχε ανακατευτεί και είχε έλθει σε κάποια συμφωνία με ΗΠΑ και Βρετανία.
Μετά τις διαφωνίες (και βουλευτών του ΠΑΣΟΚ), ο κ. Παπανδρέου κατέθεσε στις 10/12/2001 τις ενστάσεις του στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων στις Βρυξέλλες. Την ίδια ώρα, ο τούρκος στρατηγός Χ. Κιβρίκογλου υποστήριζε ότι το θέμα του ευρωστρατού είχε λυθεί μεταξύ Τουρκίας-ΕΕ και τώρα αποτελεί ζήτημα που πρέπει να λυθεί μεταξύ ΕΕ και Ελλάδας!
Στις 13/12/2001 ο κ. Παπανδρέου ενημέρωσε την Επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας της Βουλής τονίζοντας ότι η Ελλάδα θα απορρίψει κάθε θέση της ΕΕ που δεν θα κατοχυρώνει τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Στη συνεδρίαση, 30 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ με κείμενό τους δήλωσαν ότι η απόρριψη της «συμφωνίας» πρέπει να είναι κατηγορηματική χωρίς ασάφειες και διφορούμενες διατυπώσεις που θα είχαν σαν αποτέλεσμα αφορμές νέων προστριβών και περαιτέρω όξυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Έτσι φτάσαμε (τον Δεκέμβριο του 2001), στη Σύνοδο του Λάακεν, όπου παρ’ όλα αυτά, όλοι, όπως είπαμε, τάχθηκαν υπέρ της Τουρκίας.
Κοινή μάχη από κυβέρνηση και αντιπολίτευση
Στις 14/12/2001, ο Κ. Σημίτης σε συνέντευξη Τύπου μετά το τέλος της πρώτης συνεδρίασης, ανέφερε ότι το κείμενο Βρετανίας-ΗΠΑ-Τουρκίας δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό, ενώ χαρακτήρισε εξωθεσμική διαδικασία την πρωτοβουλία της βρετανικής κυβέρνησης Μπλερ για τη σύνταξη του κειμένου.
Την επομένη, ο κ. Σημίτης δήλωσε ικανοποιημένος από την εξέλιξη που πήρε το θέμα του ευρωστρατού στη Σύνοδο Κορυφής του Λάακεν, καθώς η προεδρία, μετά τη δήλωσή του ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να δεχθεί τον ρόλο που δίνεται στην Άγκυρα, απέσυρε το κείμενο Βρετανίας-ΗΠΑ-Τουρκίας από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων και το παρέπεμψε στην ισπανική προεδρία.
Την ίδια ώρα, ο πρόεδρος της ΝΔ Κ. Καραμανλής στη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής του ΕΛΚ στις Βρυξέλλες, ανέφερε ότι η Ελλάδα είναι η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που μένει εκτεθειμένη από την δημιουργία του ευρωστρατού. Τόνισε ότι ορισμένοι επιχειρούν να συμμετάσχει στις αποφάσεις και να επιβάλει τη βούλησή της στο θέμα αυτό η Τουρκία, μία χώρα που δεν είναι μέλος της ΕΕ, διερωτώμενος «τι ευρωστρατός θα είναι αυτός που δεν θα μπορεί να δράσει στο Αιγαίο και στην Κύπρο, αν χρειαστεί, που θα αφήνει την Ελλάδα που είναι χώρα-μέλος, εκτεθειμένη;».
Στις 22/12/2001, ο Τούρκος πρωθυπουργός μιλώντας στο τηλεοπτικό κανάλι NTV, τόνισε ότι η Ελλάδα αντιτίθεται στη συμφωνία Βρετανίας-ΗΠΑ-Τουρκίας, επειδή έχει σχέδια εναντίον της Τουρκίας. Σημείωσε ότι η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να αντισταθεί περισσότερο στο θέμα του ευρωστρατού, ενώ πρόσθεσε ότι κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει την Τουρκία, αφού μεταξύ των χωρών στις οποίες θα μπορούσε η ΕΕ να πραγματοποιήσει επιχειρήσεις, υπάρχουν χώρες των Βαλκανίων, της Καυκασίας, της Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Ασίας, περιοχές που είναι γνωστή η επιρροή της Τουρκίας.
Η περιπέτεια συνεχίστηκε και το 2002. Η Τουρκία το βιολί της, οι Ευρωπαίοι να μας πιέζουν για λύση, εμείς να πιέζουμε τους Ευρωπαίους – κυβέρνηση και αντιπολίτευση, παρά τις συγκρούσεις μας στο εσωτερικό.
Οι πιέσεις συνεχίστηκαν και το 2002
Στις 16/3/2002, ο Κ. Σημίτης μετά τη λήξη της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στη Βαρκελώνη, επανέλαβε ότι η Ελλάδα επιθυμεί να βρεθεί σύντομα συμβιβαστική λύση υπό τον όρο ότι δεν θα θίγεται η αυτονομία της Ένωσης και δεν θα υπάρχουν διακρίσεις κατά κρατών-μελών ή υποψήφιων χωρών. Στο πλαίσιο αυτό ανέφερε ότι αποφασίστηκε να αναζητηθεί λύση με επαφές του ΥΠΕΞ Γ. Παπανδρέου με τον Ισπανό προεδρεύοντα του Γενικού Συμβουλίου Ζ. Πικέ και τον εκπρόσωπο της ΕΕ για θέματα άμυνας Χ. Σολάνα.
Στις 17/4/2002, ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Τζ. Ρόμπερτσον, μιλώντας για τον ευρωστρατό, στο ετήσιο συνέδριο του περιοδικού Εκόνομιστ, στη Βουλιαγμένη, ζήτησε να αρθούν το συντομότερο δυνατό τα τελευταία εμπόδια για την πλήρη συνεργασία ΕΕ-ΝΑΤΟ «πριν τον προσεχή Νοέμβριο, οπότε και θα πραγματοποιηθεί η Σύνοδος Κορυφής της Συμμαχίας, στην Πράγα».
Στο θέμα, αναφέρθηκε και ο πρεσβευτής των ΗΠΑ Τ. Μίλερ, ο οποίος τόνισε ότι η ΕΕ προσπαθεί να λύσει τις ανησυχίες που έχει εκφράσει η Ελλάδα, επισημαίνοντας ότι μέχρι να γίνει αυτό, η Ευρώπη δεν θα έχει αυτόνομη δύναμη ταχείας επέμβασης, η οποία θα μπορεί να βοηθήσει και στη δημιουργία μία κοινής εξωτερικής πολιτικής.
Στις 18/4/2002, ο Κ. Σημίτης σε διαδοχικές συναντήσεις που είχε στην Αθήνα με τον ΓΓ του ΝΑΤΟ και με τον αρμόδιο της ΕΕ για την κοινή εξωτερική πολιτική, είπε ότι η Ελλάδα δεν δέχεται το αμερικανο-βρετανικό κείμενο για τον ευρωστρατό. Τόνισε ότι πρέπει να βρεθεί μία άλλη λύση που να ανταποκρίνεται σε ορισμένες βασικές αρχές και να διασφαλίζει τα συμφέροντα της Ένωσης και των μελών της, επισημαίνοντας την ανάγκη να υπάρχει ισοτιμία και να ισχύουν για όλους και για όλες τις περιπτώσεις οι όποιες εγγυήσεις.
Οι ξένοι αξιωματούχοι στο μόνο που δεσμεύτηκαν ήταν ότι θα λάβουν υπόψη τους τις θέσεις της Ελλάδας στις επικείμενες συνομιλίες για τη συνεργασία ΝΑΤΟ-ΕΕ στο θέμα του ευρωστρατού.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της ΝΔ Κ. Καραμανλής, σε συνάντηση που είχε με τον ΓΓ του ΝΑΤΟ, είπε ότι η Ελλάδα δεν δέχεται να υποβιβαστεί σε χώρα δεύτερης κατηγορίας σε θέματα ασφάλειας. Στη συνάντησή του με τον αρμόδιο της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής επισήμανε ότι το κείμενο για τη δημιουργία του ευρωστρατού είναι εναντίον των συμφερόντων της Ελλάδας και ότι καμία πολιτική δύναμη της χώρας δεν πρόκειται να το δεχθεί.
Να σημειωθεί, ότι η χώρα μας αντιδρούσε στο σημείο του κειμένου που ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «χώρες-μέλη της συμμαχίας και μη μέλη της ΕΕ μπορούν να έχουν λόγο σε δραστηριότητες του ευρωστρατού εφόσον αυτές γίνονται σε περιοχές του ενδιαφέροντός τους» - δηλαδή η Τουρκία θα είχε λόγο στις δραστηριότητες του ευρωστρατού στο Αιγαίο και στην Κύπρο.
Στις 22/4/2002, η υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρμόδια για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις, Ε. Τζόουνς διευκρίνισε τη σημασία επίτευξης συμφωνίας, ώστε να
προχωρήσει το θέμα του ευρωστρατού για να μη δημιουργούνται προβλήματα μεταξύ ΕΕ και ΝΑΤΟ.
Στις 12/5/2002, η βρετανική εφημερίδα «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» κατηγορεί την Αθήνα για αδιαλλαξία, τονίζοντας ότι η Ελλάδα θέτει σε κίνδυνο τα ευρωπαϊκά σχέδια αμυντικής δύναμης, καθώς απορρίπτει το αμερικανο-βρετανικό κείμενο για τον ευρωστρατό, μετατρέποντας τη συμφωνία σε «εθνικιστικό» θέμα σχετικά με τις σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας.
Κακλαμάνης: «Η Βουλή δεν θα εγκρίνει»
Τον ίδιο μήνα, ο πρόεδρος της Βουλής Απόστολος Κακλαμάνης, κατά την επίσκεψή του στην Ουάσιγκτον, εξέθεσε τις ελληνικές θέσεις για τον ευρωστρατό, υπογραμμίζοντας ότι η ελληνική Βουλή δεν πρόκειται να εγκρίνει συμφωνία για τον ευρωστρατό, που θα καταστρατηγεί το κείμενο της Νίκαιας και που θα επιτρέπει από την πίσω πόρτα συμμετοχή της Τουρκίας στη λήψη αποφάσεων της ΕΕ.
Στις 3/7/2002, ο υπαρχηγός του τουρκικού γενικού επιτελείου, στρατηγός Γ. Μπουγιούκανιτ, μιλώντας σε εκδήλωση της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Άγκυρα, είπε ότι στο Κείμενο της Άγκυρας δεν μπορεί να αλλάξει ούτε ένα γράμμα, τονίζοντας ότι είναι το τελικό σημείο και ότι δεν μπορούν να πάνε πίσω από αυτό.
Σε όλη την διάρκεια του 2002 οι συζητήσεις και οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονταν με την Άγκυρα να εμμένει στην αδιαλλαξία της.
Μετά ήλθαν τα βαφτίσια!
Τελικά τον Νοέμβριο του 2002 έγιναν… βαφτίσια! Το κείμενο της Άγκυρας για τον ευρωστρατό μετονομάσθηκε σε… κείμενο των Βρυξελλών. Η Κύπρος εξαιρέθηκε από τον ευρωστρατό, με αποτέλεσμα να μην λαμβάνει μέρος σε στρατιωτικές επιχειρήσεις του ευρωστρατού στις οποίες θα γίνεται χρήση μέσω του ΝΑΤΟ και να μην λαμβάνει διαβαθμισμένες πληροφορίες που θα προέρχονταν από το ΝΑΤΟ.
Οπότε, στις 19 Μαΐου 2003 (ελληνική προεδρία) οι υπουργοί Άμυνας της ΕΕ διακήρυξαν την… επιχειρησιακή ετοιμότητα του ευρωστρατού, μιλώντας για… ιστορική ημέρα για την ΕΕ και την ελληνική προεδρία!
Στις 27 Μαΐου 2003 είχαμε την πρεμιέρα του «ευρωστρατού», με την Ελευθεροτυπία να γράφει «παρούσα-απούσα» η Ελλάδα, που αν και ως προεδρεύουσα χώρα είχε τη στρατιωτική υποδιοίκηση της ευρωπαϊκής δύναμης στα Σκόπια, εκπροσωπήθηκε σε πολύ χαμηλό επίπεδο (γ.γ. Απόδημου Ελληνισμού) στην ειδική τελετή.
Στις 2/12/03, ο τότε υπουργός Άμυνας Γ. Παπαντωνίου σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά τη λήξη της διήμερης Συνόδου των υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, δήλωσε ότι η Ελλάδα θα συμμετάσχει μαζί με τη Γαλλία και τη Γερμανία στον πρώτο πυρήνα που θα σχηματιστεί για τον ευρωστρατό.
Στις 22 Νοεμβρίου 2004, τα κράτη-μέλη της ΕΕ υπέβαλαν τη συνεισφορά τους για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής μονάδας ταχείας επέμβασης για την επιβολή ειρήνης και τη διαχείριση κρίσεων. (Με 13 χερσαίες μονάδες). Η ελληνική συμμετοχή: Στην πολιτική προστασία, 180 αστυνομικοί, 20 δικαστές, 6 στελέχη πολιτικής διοίκησης, 9 στελέχη υποστήριξης γραφείων των ειδικών εκπροσώπων της ΕΕ, 13 εμπειρογνώμονες, 78 μέλη συνεργείων, 13 στελέχη για την αποστολή επιτήρησης (συνολικά 319 άτομα).
Στρατιωτική συμμετοχή,1 λόχος πεζοναυτών, 1 αρματαγωγό, κέντρο συντονισμού θαλασσίων μεταφορών. Στα χαρτιά, βέβαια!
Ας προσθέσουμε ότι δέκα χρόνια μετά ο ΣΥΡΙΖΑ συνέχιζε να ζητά «Ευρώπη χωρίς ΝΑΤΟ και ευρωστρατό»
Μ’ αυτά και μ’ αυτά έχασε την υπομονή του και ο Γιουνκέρ πριν από δέκα χρόνια.
Και τώρα που χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ τον ευρωστρατό ως δύναμη αποτροπής, οι Ευρωπαίοι δείχνουν ότι δεν διδάχθηκαν τίποτε από την υποχωρητικότητά τους έναντι της Τουρκίας πριν από είκοσι και πλέον χρόνια. Και συνεχίζουν το ίδιο βιολί.
Και μάλιστα την ώρα που οι ΗΠΑ μεταθέτουν το πρόβλημα των εγγυήσεων προς την Ουκρανία στις πλάτες της Ευρώπης, που δεν κατάφερε να αποκτήσει ευρωστρατό.
Λίγες είναι οι ευρωπαϊκές χώρες που προθυμοποιούνται, ενώ οι περισσότερες ισχυρίζονται – και σωστά – ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις τους υπερασπίζονται τα δικά τους εθνικά εδάφη. Ειδικά οι χώρες της Βαλτικής που νιώθουν την ρωσική απειλή σε απόσταση αναπνοής.
Τοπίο στην ομίχλη από τα λόγια ως τα άρβυλα στο έδαφος
Άλλωστε, έχει υπολογιστεί ότι μια ειρηνευτική αποστολή στην Ουκρανία θα χρειαζόταν 150.000 στρατιώτες για μια γραμμή μετώπου μήκους άνω των 1.000 χιλιομέτρων. Ενώ τα σύνορα Ρωσίας – Ουκρανίας εκτείνονται σε 2.000 χλμ. Και προφανώς η Ευρώπη δεν έχει τέτοιες δυνατότητες.
Στο μεταξύ, ουδείς γνωρίζει τις πραγματικές προθέσεις του Πούτιν και αν πράγματι θέλει ειρήνη ή ροκανίζει τον χρόνο για να πολλαπλασιάζει στο μεταξύ τις επιθέσεις του και να κατακτά περισσότερα εδάφη, πράγμα που είναι και το πιθανότερο. Κι’ αυτό δημιουργεί μεγάλες ανησυχίες σε όλες τις γειτονικές χώρες.
Είναι αδιανόητο να συζητάμε ότι η Ρωσία κινδυνεύει. Εκτός και αν ο Πούτιν έχει αποφασίσει να παραιτηθεί από τον τίτλο της μιας από τις δύο υπερδυνάμεις, αναζητώντας πρόσχημα να καταβροχθίσει όλες τις γύρω χώρες.
Η Ουκρανία είναι αυτή που χρειάζεται εγγυήσεις ασφαλείας. Αλλά και αυτές μετά την επίτευξη συμφωνίας ειρήνης. Πλην όμως κάποιοι από την «συμμαχία των προθύμων» σπεύδουν να δηλώσουν παρών, βαδίζοντας σε τοπίο στην ομίχλη. Και χωρίς να γνωρίζουν αν θα στείλουν τους στρατιώτες τους σε πόλεμο ή σε ειρηνευτική αποστολή - ενώ δεκαετίες τώρα δεν έστεργαν να δημιουργήσουν τον ευρωστρατό για να μην δυσαρεστήσουν την Τουρκία.
Με τη διαφορά ότι από τα λόγια μέχρι να πατήσουν άρβυλα στο έδαφος υπάρχει μεγάλη απόσταση.
*Η Σοφία Βούλτεψη είναι Βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών ΝΔ, δημοσιογράφος
