Ενέργεια, άμυνα, logistics, λιμάνια και τεχνολογία. Αυτά τα ζητήματα βρίσκονται στο χαρτοφυλάκιο της πρώτης γυναίκας πρέσβη των ΗΠΑ στη χώρα μας. Ο χρόνος μετρά αντίστροφα για την άφιξη της Κίμπερλι Γκίλφοϊλ στην Αθήνα μετά και την επίσημη ορκωμοσία της στο υπουργείο Εξωτερικών στην Ουάσιγκτον. Η ίδια, όπως φάνηκε από τις συναντήσεις που είχε με τον πρωθυπουργό και τον υπουργό Ενέργειας στη Νέα Υόρκη, είναι καλά ενημερωμένη για τα ελληνικά ζητήματα και η ατζέντα της είναι διευρυμένη.
Για τις ΗΠΑ η ενέργεια αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα. Επομένως, η ανάδειξη της Ελλάδας ως κρίσιμου ενεργειακού κόμβου στην περιοχή και ως πύλη εισόδου αμερικανικού LNG εντάσσεται στον σχεδιασμό, στηρίζοντας τον κάθετο και νότιο διάδρομο. Για το Νότιο Διάδρομο (μεταφέρει φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν προς την Ευρώπη μέσω Τουρκίας, Ελλάδας, Αλβανίας και Ιταλίας) που έχει στόχο τη μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από το ρωσικό αέριο, γίνονται συζητήσεις για σύνδεσή του με νέες πηγές αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο (Ισραήλ, Αίγυπτος) και για αύξηση της δυναμικότητάς του ετησίως.
Εκτός από τον στρατηγικό ρόλο της Ρεβυθούσας, ακόμα μεγαλύτερο αμερικανικό ενδιαφέρον παρουσιάζει ο Κάθετος Διάδρομος. Πρόκειται για έναν στρατηγικής σημασία διάδρομο μεταφοράς ενέργειας και εμπορίου που συνδέει την Ελλάδα με χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης διασχίζοντας τα Βαλκάνια από νότο προς βορρά.
Στόχος είναι η δημιουργία μιας κάθετης διαδρομής μεταφοράς ενέργειας (FSRU Αλεξανδρούπολης) και εμπορίου που συνδέει το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης με τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία και άλλες χώρες της Κεντρικής Ευρώπης.
Εκτός βέβαια από εμπορεύματα και ενέργεια, εξυπηρετείται και η μεταφορά στρατιωτικού υλικού του ΝΑΤΟ, ενώ το γεγονός ότι παρακάμπτονται τα Στενά του Βοσπόρου χαρακτηρίζεται ως κρίσιμο χαρακτηριστικό για την ασφάλεια των δυτικών συμφερόντων.
Λιμάνια – Logistics
Έντονο είναι το ενδιαφέρον για τα λιμάνια και τις εγκαταστάσεις logistics. Όπως άλλωστε, αποτυπώνει, και πρόσφατο ρεπορτάζ του Reuters, η Cosco βρίσκεται στο στόχαστρο της διοίκησης Τραμπ, καθώς θέλει να αποδυναμώσει το παγκόσμιο δίκτυο λιμένων της Κίνας και να φέρει περισσότερους στρατηγικούς τερματικούς σταθμούς υπό δυτικό έλεγχο.
Το υπουργείο Άμυνας πρόσθεσε την κρατική COSCO στον μαύρο κατάλογο εταιρειών με συνδέσεις με τον κινεζικό στρατό. Ενώ ο χαρακτηρισμός δεν συνεπάγεται άμεσες απαγορεύσεις σε αμερικανικές εταιρείες να κάνουν επιχειρήσεις με αυτές που περιλαμβάνονται στη λίστα, μπορεί να λειτουργήσει ως σήμα ότι εξετάζονται περαιτέρω ενέργειες.
Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, πως πρόσφατα η Βουλή ψήφισε το Νόμο 5202/2025 που ευθυγραμμίζεται με τον Κανονισμό της ΕΕ 2019/452. Στην ουσία μέσω του νόμου αυτού ελέγχονται άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα υπό το πρίσμα ανησυχιών εθνικής ασφάλειας και δημόσιας τάξης.
Ο νόμος αυτός παρέχει ένα πλαίσιο για την αξιολόγηση και τον έλεγχο των επενδύσεων στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων των νέων επενδύσεων (greenfield) και των συγχωνεύσεων και εξαγορών, και ορίζει τα κριτήρια, τις διαδικασίες και τις αρμόδιες αρχές για τον έλεγχο αυτών των επενδύσεων.
Από την άλλη η Cosco ανέλαβε το λιμάνι του Πειραιά σε χρόνο που αναζητούνταν ιδιώτης επενδυτής και το αμερικανικό ενδιαφέρον δεν εκδηλώθηκε εκείνη τη στιγμή, καθώς ήταν άλλες οι προτεραιότητες. Το ίδιο συμβαίνει και στον ΟΛΘ που τρέχει και εκεί σύμβαση.
Όμως περιφερειακά λιμάνια (π.χ. Αλεξανδρούπολη, Βόλος) μπορούν να υποστηρίξουν τον Κάθετο Διάδρομο συμβάλλοντας στη μεταφορά εμπορευμάτων και να αναβαθμιστούν σημαντικά, ενώ παράλληλα μεγάλα έργα logistics σε Αττική και Βόρεια Ελλάδα συμβαδίζουν με τις αμερικανικές επιδιώξεις. Και αυτό γιατί ο εκσυγχρονισμός του σιδηροδρομικού δικτύου και των υποδομών παρουσιάζει μια σημαντική ευκαιρία για μεταφορές εμπορευμάτων από την Ελλάδα στην Ανατολική και από εκεί σε όλη την Ευρώπη.
Σε ό,τι αφορά τα λιμάνια, ας μην ξεχνάμε τη συμφωνία της BlackRock να αγοράσει λιμάνια της CK Hutchison του Χονγκ Κονγκ σε 23 χώρες, χωρίς να αποκλείεται και η υποστήριξη ιδιωτικών αμερικανικών ή δυτικών εταιρειών να αγοράσουν μη δυτικές μετοχές σε λιμάνια που βρίσκονται στα χέρια διαφορετικών συμφερόντων.
Ο… ψηφιακός διάδρομος
Εκτός όμως από τον ενεργειακό και εμπορικό διάδρομο, η μεγάλη εικόνα δείχνει κυριαρχία των ΗΠΑ και στην τεχνολογία. Ειδικότερα η χώρα μας μπορεί να λειτουργήσει ως πύλη εισόδου data στην Ευρώπη και να αποτελέσει γέφυρα μεταφοράς και αποθήκευσης δεδομένων από την Ασία στη Γηραιά Ήπειρο.
Οι επενδύσεις άλλωστε που έχουν ανακοινώσει αμερικανικοί πολυεθνικοί «κολοσσοί» στην κατασκευή data centers (Microsoft) και στην έρευνα και καινοτομία (hub Pfizer) μόνο τυχαίες δεν είναι και στόχος της νέας διοίκησης είναι να φέρει ακόμα περισσότερες εταιρείες να επενδύσουν προκειμένου να ενισχύσει το τεχνολογικό οικοσύστημα στη χώρα μας. Άλλωστε η ίδια η οικονομία των ΗΠΑ βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην τεχνολογία και την AI.
Αμυντικός εκσυγχρονισμός
Η Ελλάδα αποτελεί στρατηγικό εταίρο των ΗΠΑ και έχει εξελιχθεί σε πυλώνα σταθερότητας στην Ανατολική Ευρώπη. Βρισκόμαστε σταθερά μεταξύ των συμμάχων του ΝΑΤΟ με τις υψηλότερες δαπάνες και στο πλαίσιο της δέσμευσης της Συμμαχίας στη Χάγη, αναμένεται να αυξήσουμε τις δαπάνες μας.
Ο περαιτέρω εκσυγχρονισμός της ελληνικής άμυνας και το προτεινόμενο κοινό έργο για τη συμπαραγωγή φρεγατών βρίσκονται ψηλά στην αμερικανική ατζέντα, ενώ η χώρα μας μπορεί να αξιοποιήσει αμυντική τεχνολογία αιχμής από τις ΗΠΑ.
Ας μην ξεχνάμε πως ήδη η Ελλάδα έχει εκσυγχρονίσει την άμυνά της, με την απόκτηση προηγμένων ελικοπτέρων Apache, τα F-35, των ναυτικών σκαφών και των Black Hawk. Η ενίσχυση των αμυντικών δεσμών και συνεργειών μεταξύ Ελλάδας – ΗΠΑ φαίνεται πως θα απασχολήσει την Κίμπερλι Γκίλφοϊλ.
Σε κάθε περίπτωση η νέα πρέσβης αναμένεται να προωθήσει τα συμφέροντα αμερικανικών εταιρειών για επενδύσεις και επέκταση ευκαιριών στην άμυνα, την ενέργεια, τη ναυτιλία, τις υποδομές και την Τεχνολογία, ενώ πιθανότατα θα επιδιώξει και τη διευκόλυνση ελληνικών επενδύσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η ναυτιλία, η ενέργεια και τα ναυπηγεία είναι τρεις τομείς που η Ελλάδα θα μπορούσε να παίξει ρόλο στις ΗΠΑ. Και αυτό γιατί ο Λευκός Οίκος επιθυμεί να ενισχύσει τη ναυπηγική βιομηχανία και τον αμερικανικό στόλο.
Άλλωστε μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός πως η Onex ενδιαφέρεται για εξαγορά ναυπηγείου στις ΗΠΑ (πληροφορίες αναφέρουν πως έχει ήδη βολιδοσκοπήσει τέσσερα ναυπηγεία στην ανατολική πλευρά των ΗΠΑ), ενώ στον τομέα της ενέργειας η Cenergy κατασκευάζει εργοστάσιο υποβρύχιων καλωδίων στο Μέριλαντ. Άλλωστε οι εφοπλιστές που κυριαρχούν στην εμπορική ναυτιλία ήδη συνάπτουν σημαντικά συμβόλαια με αμερικανικές ενεργειακές και όχι μόνο εταιρείες.
