«Ο θάνατος της Ελλάδας» – «The death of Greece» – ήταν η φράση που ανήρτησε ο Ίλον Μασκ με αφορμή την είδηση για το κλείσιμο άνω των 700 σχολείων λόγω μείωσης του μαθητικού πληθυσμού στη χώρα μας.
Το ίδιο θέμα επέλεξε και ο Νίκος Ανδρουλάκης για την επετειακή εκδήλωση που οργάνωσε στο Ζάππειο κατά τη γενέθλια ημέρα του ΠΑΣΟΚ, με αφορμή τα 51 χρόνια από την ιδρυτική του διακήρυξη.
Στον δημόσιο χώρο πληθαίνουν οι οιμωγές για την υπογεννητικότητα της χώρας που συρρικνώνεται και σβήνει. Τείνει όμως να είναι «μαύρο αστείο». Η πλειοψηφία όσων δημοσιολογούν και οδύρονται για την υπογεννητικότητα, έχουν συνήθως ένα ή δύο παιδιά, ώστε το ζευγάρι απλώς να αντικαταστήσει τον εαυτό του.
Συχνά με αύρα εθνικής ανησυχίας, η σύγκριση γίνεται με την εκρηκτική άνοδο της Τουρκίας, καθώς εκτιμάται ότι το 2050 η γείτων θα έχει αυξηθεί κατά 10 εκατ. όσο είναι σήμερα ο ελληνικός πληθυσμός, ενώ η Ελλάδα θα κυμαίνεται γύρω στα 8 εκατ.
Εκείνο που δεν γίνεται κατανοητό είναι πως οι αιτίες της υπογεννητικότητας δεν είναι μηχανιστικό - τεχνικό πρόβλημα λόγω ελλείψεως μέτρων. Έχει κοινωνιολογικές συντεταγμένες και προεκτάσεις, σχετίζεται με το συνολικό πλαίσιο συνθηκών, τον τρόπο ζωής και την κοσμοαντίληψη των αστικοποιημένων στρωμάτων κάθε λαού.
Χαρακτηριστικό είναι – μια και γίνεται πάντα φοβική προβολή με την Τουρκία – ότι με βάση τα επίσημα στοιχεία της τουρκικής Στατιστικής υπηρεσίας (TUIK), στο εξευρωπαϊσμένο δυτικό τμήμα της χώρας (Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Μαρμαρά, Μεσογειακές ακτές) ο δείκτης γεννήσεων είναι σχεδόν ίδιος με τον μέσο όρο της Ευρώπης (1,3-1,4 παιδιά, όταν η Ευρώπη έχει 1,38 παιδιά ανά γυναίκα, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat για το 2023).
Αντιθέτως, στις φτωχές υποανάπτυκτες περιοχές της Ανατολικής Τουρκίας (κουρδικές περιοχές, βαθιά Ανατολία) ο δείκτης φτάνει τα 2,5 ως 3 παιδιά ανά γυναίκα.
Πάντως, για να κατασιγαστούν οι ανησυχίες, και ο μέσος όρος γεννήσεων στην Τουρκία δεν είναι εντυπωσιακός. Σύμφωνα με την ίδια στατιστική αρχή ο μέσος όρος ανέρχεται στα 1,51 παιδιά ανά γυναίκα, με την Ελλάδα βεβαίως σε κατώτερο επίπεδο στα 1,26 παιδιά. Το 1980 που και τότε η Ελλάδα ήταν φτωχή, βρισκόταν στο 2,23 πάνω από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο (Να σημειωθεί ότι ο μέσος όρος διατήρησης της σταθερότητας του πληθυσμού ανέρχεται στα 2,1 παιδιά).
Στα ανωτέρω, βέβαια, πρέπει να προστεθεί και η αιμορραγία του brain drain των περίπου 500 χιλ. νέων που έφυγαν και βρίσκονται σε ηλικία δημιουργίας οικογένειας.
Σαφώς είναι αξιέπαινη η προσπάθεια των εκάστοτε υπουργών Εργασίας με συναθροίσεις στο εξωτερικό να τους επαναφέρουν, αλλά αυτό έγκειται στη βελτίωση συνθηκών εργασίας και αποδοχών.
Ο Νίκος Ανδρουλάκης στην αρχή της επετειακής ομιλίας του αναφέρθηκε στις ηρωικές εποχές του Κινήματος που κληρονόμησε (δικαίως, το καλούσε άλλωστε και η μέρα). Στη συνέχεια, και αφού αναφέρθηκε στην «ασυδοσία» και την «παρακμή» της παρούσας κυβέρνησης, ανάλωσε μεγάλο μέρος της ομιλίας του στα μέτρα που θα ωθήσουν τον λαό… να τεκνοποιήσει.
Μέτρα όπως: Αντιστροφή του brain drain, με ένα νέο Περιφερειακό Μοντέλο που θα δώσει ζωή στην περιφέρεια και ολοκληρωμένη πολιτική για τη νησιωτικότητα και την ορεινότητα.
Εναρμόνιση εργασιακής και οικογενειακής ζωής – καλώς αλλά το πρόβλημα είναι ότι και στην Ελλάδα έχουν υπάρξει μέτρα που προσομοιάζουν στην «Σκανδιναβοποίηση», όμως γεννήσεις δεν βλέπουμε!
Συγκεκριμένα, με τον νόμο 4808 του 2021 (Χατζηδάκης) καθιερώθηκε η άδεια πατρότητας 14 εργασίμων ημερών μετ’ αποδοχών. Παράλληλα η γονεϊκή άδεια (οδηγία της ΕΕ) όπου κάθε γονέας, μητέρα ή πατέρας, δικαιούνται γονεϊκή άδεια 4 μηνών για ανατροφή των παιδιών έως την ηλικία των… 8 ετών.
Οι δύο από αυτούς τους μήνες είναι επιδοτούμενοι από τον ΟΑΕΔ. Το υπόλοιπο διάστημα μπορεί να ληφθεί άνευ αποδοχών, αλλά διασφαλίζεται το δικαίωμα επανόδου στην εργασία. Φυσικά στην Ελλάδα – εκτός του Δημοσίου – όλα αυτά τα «εξωτικά» ανήκουν στη χώρα του φανταστικού.
Επίσης, στεγαστική στήριξη με αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας (Σε αυτό ίσως να ευτυχήσει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ αν και είναι τόσο μακροπρόθεσμο σχέδιο με γραφειοκρατικές δολιχοδρομίες, που δεν θεραπεύει το σήμερα).
Τέλος, «Πολιτικές για την οικογένεια», όπου ο Εθνικός αποταμιευτικός λογαριασμός μπορεί να προσφέρει μια πρώτη θωράκιση στο μέλλον του παιδιού. Παράλληλα, οι τρίτεκνοι θα αποκτήσουν ίσα δικαιώματα, ίδιες παροχές με τους πολύτεκνους, καθώς και μηδενισμό του ΦΠΑ σε όλα τα βασικά βρεφικά είδη και αγαθά.
Τέλος, για τις πολύτεκνες οικογένειες, ο υπολογισμός του ΕΝΦΙΑ πρέπει να εξαιρεί τα ελάχιστα τ.μ. που είναι αναγκαία για την αξιοπρεπή διαβίωση των οικογενειών με παιδιά. Γι' αυτό δεσμεύεται για μείωση 75% για τα πρώτα 100 τ.μ. που αφορούν αυτές τις οικογένειες. (αν οι ο ΕΝΦΙΑ είναι τόσο επιβαρυντικός στην απόφαση τεκνοποίησης… χαλάλι…).
Δεν μηδενίζουμε κάθε εξαγγελία. Απλώς τη θεωρούμε καλοήθως αφελή για τη θεραπεία του προβλήματος της χώρας. Όλοι το περιγράφουν αλλά ουδείς παρουσιάζει καθοριστική λύση. Ίσως γιατί απλώς δεν υπάρχει τέτοια λύση ...
