Στις αγορές τις περισσότερες φορές τα σημάδια τα βλέπουμε αλλά δεν θέλουμε να τα διαβάσουμε όπως είναι. Δεν ξέρω εάν φταίει η απληστία, η ματαιοδοξία, η κενότητα της ανθρώπινης φύσης. Αυτό που διδάχθηκα 35 χρόνια επαγγελματικής ενασχόλησης είναι ότι η ιστορία πάντοτε επαναλαμβάνεται ως τραγωδία για το μεγαλύτερο κομμάτι των εμπλεκόμενων.
Τώρα βέβαια υπάρχουν και οι φωνές που υποστηρίζουν ότι μια επένδυση μπορεί να σου αποφέρει μακροχρόνια οφέλη απο το να μπαινοβγαίνεις καθημερινά σε μετοχές. Σίγουρα εάν ήσουν Μπάφετ μετά την καταστροφή του 29, ή εάν συμμετείχες στην ανοικοδόμηση μετά το τέλος του Β’Παγκοσμίου και εάν η μετοχή που επέλεξες δεν είχε πάει στον κουβά της «δημιουργικής καταστροφής»!
Η ιστορία επαναλαμβάνεται εμείς δεν το παραδεχόμαστε
Αυτήν τη φορά θα είναι αλλιώς! Τι θα είναι αλλιώς; Ο τρόπος με τον οποίο κινείται το «έξυπνο χρήμα»; Μα ο στόχος ήταν και θα παραμένει να ξεφορτώνουν πάντοτε σε υψηλές τιμές και να αγοράζουν όταν ρέει το αίμα! Αν ρίξετε μια ματιά στα βιντεάκια που κυκλοφορούν στο YouTube και την αγαπημένη μου ταινία «money never sleeps», και όχι μόνο, θα καταλάβετε πολλά! Ήταν, είναι, και θα παραμείνει έτσι!
Πολλοί την περίοδο του COVID που ασχολήθηκαν με τις meme μετοχές τύπου GameStop κλπ υποστήριξαν ότι ήρθε η ώρα να πληρώσουν οι «μεγαλοκαρχαρίες» και να πάρει η «μαρίδα» το αίμα της πίσω! Είδαμε πολλές εταιρείες να ανεβοκατεβαίνουν και να αδειάζουν πορτοφόλια μικρών αλλά και μεγάλων μέχρι σήμερα, και τελικά επανερχόμαστε και πάλι στο ερώτημα, τι ταμείο κάναμε; Γιατί στο τέλος πάντα μετράει το ταμείο! Λογιστικά κέρδη χορτάσαμε να βλέπουμε!
Η Γαλλία στο στόχαστρο των οίκων
Πριν 13 χρόνια θα έτρεμαν οι αγορές στο άνοιγμα της Δευτέρας εάν άκουγαν το νέο της υποβάθμισης της γαλλικής οικονομίας. Πλέον όλα τα έχουν προεξοφλήσει στο αποκορύφωμα της «υπερβολής των πάντων»! Η S&P Global υποβάθμισε την αξιολόγηση της Γαλλίας την Παρασκευή σε μια αιφνιδιαστική ενημέρωση για τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, προειδοποιώντας ότι η πολιτική αστάθεια θέτει σε κίνδυνο τις προσπάθειες της κυβέρνησης να αποκαταστήσει τα οικονομικά της.
Οι οίκοι αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας σπάνια υποβαθμίζουν τις αξιολογήσεις εκτός των προγραμματισμένων αναθεωρήσεων, αλλά η S&P δήλωσε ότι η υποβάθμιση της Γαλλίας από «AA-/A-1+» σε «A+/A-1» ήταν δικαιολογημένη μετά από μια εβδομάδα υψηλής έντασης, κατά την οποία ο πρωθυπουργός Σεμπαστιάν Λεκορνί δεσμεύτηκε να αναστείλει τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος και αντιμετώπισε δύο προτάσεις μομφής. Πώς θα ανοίξει ο CAC την Δευτέρα; Άγνωστο για τους λάτρεις των γρήγορων αποδόσεων, γνωστό για τους υπόλοιπους λάτρεις της σκληρής πραγματικότητας!
Η φούσκα θα σκάσει από αλλού
Δεν πρόλαβα να στεγνώσει το μελάνι του άρθρου της Τετάρτης και ο τραπεζικός τομέας της Ευρώπης και των ΗΠΑ, βρέθηκε στο επίκεντρο, Πέμπτη και Παρασκευή, μετά την αποκάλυψη προβληματικών δανείων από αμερικανικές περιφερειακές τράπεζες. Αξιοσημείωτο επίσης ήταν ότι και ο τομέας των αμυντικών μετοχών βρέθηκε στο επίκεντρο μετά την ανακοίνωση ότι οι πρόεδροι των ΗΠΑ και Ρωσίας, Ντόναλντ Τραμπ και Βλαντίμιρ Πούτιν, αντίστοιχα, θα συναντηθούν στην Ουγγαρία για να συζητήσουν τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ο δείκτης Stoxx Europe Total Market Aerospace and Defense υποχώρησε κατά 3,4%. Οι συστάσεις αγορών των Ευρωπαίων αξιωματούχων προς τους Ευρωπαίους πολίτες δεν αποδίδουν τα αναμενόμενα. Λογικό όταν συστήνεις μια μετοχή αγορά στις 2000 ενώ ήταν πριν ένα χρόνο στα 300, μάλλον κάτι βρωμάει!
Ψυχρολουσία η μη αναβάθμιση της Ελλάδας
Δεν προχώρησε στην πολυαναμενόμενη αναβάθμιση των προοπτικών επαναξιολόγησης (outlook) της Ελλάδας η Standard & Poor's, προειδοποιώντας για το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών και το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας. Συγκεκριμένα, διατήρησε σε BBB τη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική ικανότητα (A-2 η βραχυπρόθεσμη) της Ελλάδας, με το outlook να παραμένει σταθερό.
Έκπληξη μου προκάλεσε ένα σημείο της αναφοράς του οίκου S&P, όπου υπογραμμίζει ότι θα μπορούσε να προχωρήσει σε υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας, αν η δημοσιονομική επίδοση της χώρας παρουσιάσει σημαντική επιδείνωση. Με απλά λόγια, καλομελέτα και έρχεται, εάν δεν αλλάξουμε ακόμα πολλά και δεν συνεχίσει η προσπάθεια έστω και με αργά βήματα σημαντικών αλλαγών κρίσιμων για την πορεία της χώρας. Μετά την χρεοκοπία και την βύθιση της χώρας και των πολιτών στο ναδίρ ενώ θα έπρεπε να μιλάμε μόνο για αναβαθμίσεις να ακούμε και για υποβάθμιση, μάλλον έχουμε θέμα!
Πρέπει να τρέξουμε παραπάνω! Βέβαια ο οίκος δεν αναφέρθηκε στις πολιτικές αναταραχές με την ανύπαρκτη αντιπολίτευση να στηρίζεται σε ότι μπορεί αν βρει για να ανατρέψει αυτά τα έστω μικρά αλλά σταθερά βήματα εξόδου από την 20ετή κρίση που διανύουμε. Μην μου πείτε ότι επειδή ανέβηκε το ΧΑ και κέρδισαν 1.000 κωδικοί, η χώρα βγήκε από την κρίση!
Ο οίκος επεσημαίνει ότι καταλύτης περαιτέρω αναβάθμισης αναδεικνύεται η ουσιαστική και βιώσιμη βελτίωση των εξωτερικών ανισορροπιών: για παράδειγμα, αυτό θα μπορούσε να συμβεί εάν δούμε μείωση της εξάρτησης της οικονομίας από τις εισαγωγές. «Θα μπορούσαμε επίσης να αναβαθμίσουμε την Ελλάδα εάν δούμε σημαντική μείωση του εξωτερικού χρέους της χώρας, μεγάλο μέρος του οποίου είναι δημόσιο», υπογραμμίζει η S&P. Το βλέπετε γύρω σας; Τα χωράφια μας ρημάζουν ή γεμίζουν φωτοβολταικά τα οποία τα μισά είναι άχρηστα και πετάνε την ενέργεια στα σκουπίδια! Και το κουνουπίδι πήγε 4 ευρώ το κιλό! Φυσικά και το δημογραφικό αποτελεί για τον οίκο, το τεράστιο αγκάθι που θα το βρούμε μπροστά μας και ιδιαίτερα εμείς οι συνταξιούχοι της επόμενης δεκαετίας.
Τι θα γίνει με το ΧΑ;
Στον αντίποδα όλης της θετικής εικόνας του τελυταίου έτους για το ΧΑ, θα μπορούσε να σπάσει με άνεση και τον 200άρη και να πιάσει ακόμα πιο εύκολα τις 1.450 μονάδες! Παράλογο! Ζούμε ήδη το παράλογο σε όλες του τις μορφές!Και όπως έχω πει παλιότερα εγώ και ο Gordon Gecko, την αξία μιας μετοχής δεν την κάνουν οι λογιστικές καταστάσεις και τα φθηνα pe αλλά η αξία που της δίνει η αγορά. Εάν η αγορά πάψει να της δίνει αξία...Αντε γειά!
Σε αυτήν τη λογική, οι επόμενες ημέρες θα δείξουν εάν το έξυπνο χρήμα οδεύει προς την ολοκλήρωση των σχεδίων του. Οι επενδυτές θα το καταλάβουν άμεσα, είναι απλό, περισσότερο απο όσο φαντάζονται! Το έξυπνο χρήμα ποτέ δεν πουλάει στην υψηλότερη τιμή στόχο! Το έξυπνο χρήμα βρίσκει τους περισσότερους αγοραστές στην αντίδραση από το πρώτο κύμα πωλήσεων! Οι τεχνικοί αναλυτές θα πρέπει πλέον να εστιάσουν στην αντίστροφη μέτρηση μέχρι της ολοκλήρωσης των κυμάτων που μετρούν!
Οι υπόλοιποι ας εστιάσουν σε αυτό που έχουν στην τσέπη τους σήμερα! Το αύριο για τους μακροχρόνιους, που είναι σίγουροι ότι θα υπάρχουν και αυτοί και οι επιλογές τους! Θα κλείσω το άρθρο με αγαπημένο Επίκουρο: «Αν κυνηγάς διαρκώς το απεριόριστο θα αναβάλλεις την ευτυχία απεριόριστα για αργότερα. Η ηδονή δεν βρίσκεται στο ατελείωτο αλλά στο αρκετό. Το αρκετό εμείς το ορίζουμε (όχι οι τιμές στόχοι). Η φύση μας ζητάει λίγα (οι καθημερινές καθοδηγούμενες ανάγκες και οι ανάγκες επιβίωσης, πολλά).
Τα υπόλοιπα είναι επινόηση της ματαιοδοξίας και της κενοδοξίας(σε ένα παιχνίδι που οι λίγοι ορίζουν τη μοίρα των πολλών).Όταν τα αρκετά φαίνονται λίγα (το ξεπεράσαμε κατά πολύ), όσα και εάν αποκτήσεις ποτέ δε θα είναι αρκετά».Και στο τέλος θα συμπληρώσω θα αναρωτιέσαι πως ένα χαρτί που έγραφε κάποια νούμερα ένα βράδυ θα γράφει τα μισά ένα πρωινό, και αυτό ισχύει για τα πάντα που κυκλοφορούν γύρω μας και όχι μόνο την ΑΙ, που σε τελική ανάλυση είναι και το επόμενο βήμα της ανθρωπότητας, εάν προλάβει!
