Του Γιάννη Δημητριάδη*
Στα τέλη της τρέχουσας εβδομάδας η Αθήνα και η Ρόδος θα μπορούσαν να μεταβληθούν σε κέντρα αποφάσεων και δημιουργίας νέων ευρωπαϊκών πολιτικών, με την ευκαιρία ενός τετραήμερου συναντήσεων ευρωπαϊκής κατεύθυνσης σε επίπεδο υπουργών και πρωθυπουργών ή Προέδρων ευρωπαϊκών και μεσογειακών χωρών. Λέμε «θα μπορούσαν», γιατί έχει καταστεί σαφές, πως τίποτε από αυτά δεν πρόκειται να συμβεί καθώς στην ουσία των ζητημάτων που θα συζητηθούν, δεν έχει υπάρξει ανάλογη προετοιμασία από το υπουργείο Εξωτερικών, καθ' ύλην αρμόδιο στην Ελλάδα.
Η Ευρωμεσογειακή και πάλι…
Αυτή την περίοδο, συμπληρώνονται 21 χρόνια από την ιστορική συνάντηση κορυφής της Βαρκελώνης του 1995, οπότε και υιοθετήθηκε η ομώνυμη Διακήρυξη της Βαρκελώνης που σήμανε την έναρξη μιας χωρίς προηγούμενο συνεργασίας των δύο πλευρών της Μεσογείου, των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όλων σχεδόν των χωρών της νότιας ακτής της Μεσογείου. Κύριος στόχος της ήταν, η επίτευξη ειρήνης, ασφάλειας, σταθερότητας και ευημερίας και στις δύο ακτές, βόρεια και νότια, της Μεσογειακής Λεκάνης, στόχος που ουδέποτε επιτεύχθηκε αλλά αντιθέτως και οι δυο πλευρές γνώρισαν σοβαρά προβλήματα, πολεμικών συγκρούσεων εμφυλίων ή οικονομικών καταστροφών.
Η πρόσκληση του κ. Τσίπρα δεν ήταν κάτι καινούργιο. Ήδη, απ' το 2013, λειτουργεί το “Med Group”. Μια «άτυπη» ομάδα των Υπουργών Εξωτερικών των επτά μεσογειακών κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Κύπρου, Ελλάδας, Ιταλίας, Γαλλίας, Ισπανίας, Πορτογαλίας και Μάλτας), η οποία δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του Υπουργού Εξωτερικών της Κύπρου, Ι. Κασουλίδη. Είναι όμως η πρώτη φορά που συγκαλείται μια σύνοδος των επτά χωρών της Μεσογείου, μελών της ΕΕ, σε επίπεδο αρχηγών κρατών.
Η πρωτοβουλία ανήκει στον Έλληνα Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, που αρχικά συζήτησε το θέμα με τον Πρωθυπουργό της Ιταλίας Ματτέο Ρέντσι. Στη διάσκεψη θα λάβουν μέρος ο Γάλλος Πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, ο Πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα, ο Πρωθυπουργός της Μάλτας Τζόζεφ Μούσκατ και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης ενώ ο Πρωθυπουργός της Ισπανίας Μαριάνο Ραχόι, δεν θα παραβρεθεί λόγω της πολιτικής κρίσης στη χώρα του. Ενδιαφέρον αποκτά όμως το γεγονός, πως μια χώρα-μέλος της ΕΕ κι Μεσογειακή ταυτόχρονα, δεν έχει προσκληθεί και είναι η Κροατία. Το γιατί το Μαξίμου αλλά και το υπ. Εξωτερικών, δεν το αποκαλύπτουν.
Οι διαβουλεύσεις θα γίνουν πάνω σε τρεις άξονες: την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας, την ανάπτυξη και το μέλλον της ευρωπαϊκής και νομισματικής ένωσης και την πολιτική ασύλου και μετανάστευσης. Ανεπισήμως θα συζητηθούν οι εξελίξεις στην Τουρκία και τη Συρία, ιδιαίτερα καθώς αναμένεται μια εβδομάδα αργότερα (16/9) να αποτελέσουν βασικά θέματα της Διάσκεψης κορυφής της ΕΕ.
Τα περισσότερα απ' όσα συζητηθούν αναμένεται να γίνουν γνωστά στην πρωθυπουργική ομιλία της Θεσσαλονίκης καθώς πληροφορούμαστε θα εμπλουτίσει το (κατά τα άλλα κενό) κείμενό του με θέματα εξωτερικής πολιτικής από τις συναντήσεις που θα έχει κι ιδιαίτερα με τους κυρίους Ολάντ και Ρέντσι.
Η Διάσκεψη της Ρόδου για την Ασφάλεια
H Διάσκεψη για την Ασφάλεια και τη Σταθερότητα συγκαλείται, με πρωτοβουλία του Υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά, στις 8 και 9 Σεπτεμβρίου, στη Ρόδο και η πρώτη εντύπωση που προκαλεί είναι ερωτηματικά σχετικά με το πώς επελέγησαν οι προσκληθείσες-συμμετέχουσες χώρες.
Στη Διάσκεψη της Ρόδου αναμένεται να παραβρεθούν οι Υπουργοί Εξωτερικών και υψηλοί αξιωματούχοι από την Ελλάδα, την Αλβανία, τη Βουλγαρία, την Ιταλία, την Κροατία, την Κύπρο, τη Σλοβακία (που έχει και την Ευρωπαϊκή προεδρία αυτό το διάστημα) και από την Αίγυπτο, την Αλγερία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ιορδανία, το Λίβανο, τη Λιβύη, το Μπαχρέιν, τη Σαουδική Αραβία και την Τυνησία.
Η πρώτη αυτή Διάσκεψη για την Ασφάλεια και τη Σταθερότητα φιλοδοξεί να ανοίξει το δρόμο για τη θεσμοθέτηση ενός ετήσιου Φόρουμ διαλόγου με στόχο την εμβάθυνση της συνεργασίας ανάμεσα στους κύριους δρώντες της περιοχής, η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με αποσταθεροποιητικές δυνάμεις και προκλήσεις στον τομέα της ασφάλειας.
Κατά το ελληνικό υπ. Εξωτερικών, «το τρίγωνο της αστάθειας, με την Ουκρανία στην κορυφή, τη Λιβύη και τη Συρία/Ιράκ στο δυτικό και ανατολικό άκρο αντίστοιχα, επιδρά στην Ανατολική Μεσόγειο, στην ευρύτερη Μέση Ανατολή και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η προσφυγική και μεταναστευτική κρίση, ο εξτρεμισμός και η ριζοσπαστικοποίηση καταδεικνύουν την παρούσα κρίσιμη κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή».
Ως εκ τούτου, και οι δυο συνεδριάσεις στις 8 και 9 Σεπτεμβρίου θα ορίσουν τις σύγχρονες προκλήσεις και θα σχεδιάσουν κοινές στρατηγικές έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν:
- οι προκλήσεις τις οποίες θέτει η μεταναστευτική κρίση, όπως οι αυξανόμενες ανθρωπιστικές ανάγκες, τα ανεπαρκή συστήματα ασύλου και οι απειλές στην κοινωνική συνοχή.
- οι προκλήσεις ασφαλείας στον τομέα του περιβάλλοντος και του κλίματος, μέσω προγραμμάτων για την εκπαίδευση και τη μεταφορά τεχνογνωσίας.
- προκλήσεις που πλήττουν την ασφάλεια στην ναυσιπλοΐα, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται η πειρατεία, η παράνομη διακίνηση ανθρώπων, η τρομοκρατία, το παράνομο εμπόριο όπλων, η υπεραλίευση, η ρύπανση και οι ανθρωπογενείς και φυσικές καταστροφές, και
- απειλές κατά της πολιτιστικής και θρησκευτικής πολυφωνίας της περιοχής, συμπεριλαμβανομένων των βαθύτερων αιτιών της ριζοσπαστικοποίησης και του βίαιου εξτρεμισμού.
Κατά πολλούς διπλωματικούς αναλυτές η Διάσκεψη αν και προσφέρει μια πλατφόρμα συνεργασίας σε μια σειρά θεμάτων, μπορεί ν αποτελέσει και την αρχή εντάσεων με χώρες που προσβλέπουν στην ευρύτερη συνεργασία αλλά δεν προσκλήθηκαν καθώς το υπεξ ουδέποτε έδωσε έκανε γνωστό με ποιους όρους και τρόπους, έγινε η επιλογή των χωρών που προσκλήθηκαν αν και γεωγραφικά αναγνωρίζεται η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Στο ίδιο το υπεξ, θεωρούν πως αν και η ίδια η διάσκεψη δεν είναι αρνητικό στοιχείο στην «νεκρή» εξωτερική μας πολιτική, δεν έχει προετοιμαστεί ικανοποιητικά καθώς οι φερόμενες ως προτάσεις καλύπτουν σχετικές ευρωπαϊκές πολιτικές αλλά ελάχιστα λαμβάνουν υπόψιν τους τα πραγματικά συμφέροντα των τρίτων χωρών.
«Ήμουν κι εγώ εκεί»…
Το Σάββατο (10/9) θα πραγματοποιηθεί, στην Αθήνα, η συνάντηση Υπουργών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και κορυφαίων στελεχών του Ευρωκοινοβουλίου και του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος. Η εν λόγω συνάντηση αποτελεί συνέχεια της συνεύρεσης των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών υπουργών την 15η Ιουλίου στη Ρώμη, στην οποία είχαν προσκληθεί οι Έλληνες υπουργοί, Νίκος Παππάς και Νίκος Ξυδάκης. Οι συμμετέχοντες, σύμφωνα με τον ανυπεξ κ. Ξυδάκη, «φιλοδοξούν να συμβάλουν στη διαμόρφωση κοινών θέσεων για μια Ευρώπη προοδευτική, με κοινωνικό πρόσωπο, ενόψει του άτυπου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Μπρατισλάβας και των μεγάλων προκλήσεων της ΕΕ».
Τις δεκαετίες του \60 και '70 το γνωστό απορρυπαντικό ROL, μοίραζε με τις συσκευασίες του βιβλία της σειράς «Ήμουν κι εγώ εκεί!». Ο Άλκης, ο κεντρικός ήρωας των βιβλίων εξαιτίας πειραμάτων του θείου του, ο οποίος ήταν αρχαιολόγος και ειδικός στην ραδιοχρονολόγηση μεταφερόταν στο παρελθόν, όπου ζούσε από κοντά σημαντικές περιόδους της ανθρώπινης ιστορίας. Μέσα από τις περιπέτειες του Άλκη οι αναγνώστες έρχονταν σε επαφή με την ιστορία και συνέλεγαν σημαντικές πληροφορίες για ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα. Κάπως έτσι μοιάζει η συνάντηση αυτή και στο ρόλο του Άλκη να βρίσκεται ο ανυπεξ, κ. Ξυδάκης.
Πρόκειται για μια συνάντηση για το «θεαθήναι» καθώς δεν υπάρχει συνεκτικός δεσμός από τη μια από τους σοσιαλιστές υπουργούς και ευρωβουλευτές κι από την άλλη τους υπουργούς Ευρωπαϊκών Υποθέσεων που στην πλειοψηφία τους ανήκουν στα Ευρωπαϊκά συντηρητικά κόμματα. Ποιος αλήθεια πιστεύει πως θα μπορούσαν να συναντηθούν οι δρόμοι τους και να αποδώσουν αποτέλεσμα. Εκτός, αν ως αποτέλεσμα αναφερθεί κάποια «κοινή ανακοίνωση» για να επαίρεται ο ανυπεξ κ. Ξυδάκης για το «έργο του».
Άλλωστε το ίδιο συνέβη και στη Ρώμη στις 9 Ιουλίου, όπου και πάλι ήταν παρόντες οι κ.κ. Ξυδάκης και Παπάς και που δεν υπήρξαν συγκεκριμένα αποτελέσματα αλλά ευχολόγια.
*Ο κ. Γιάννης Δημητριάδης είναι δημοσιογράφος
