Ο 21ος αιώνας επαναχαράσσει τις εμπορικές οδούς. Και αυτή τη φορά, η Ινδία, η Μέση Ανατολή και η Ευρώπη ετοιμάζονται να δημιουργήσουν έναν στρατηγικό διάδρομο μεγάλης εμβέλειας: τον Οικονομικό Διάδρομο Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC), ένα έργο οικονομικής, ενεργειακής και ψηφιακής συνδεσιμότητας που αποσκοπεί να ανταγωνιστεί - ή τουλάχιστον να συμπληρώσει - τις μεγάλες παγκόσμιες εμπορικές οδούς.
Με την υπογραφή από οκτώ δυνάμεις, μεταξύ των οποίων η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες, στο Νέο Δελχί το 2023, αυτός ο διάδρομος είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό έργο υποδομών: ενσαρκώνει ένα γεωπολιτικό όραμα ισορροπίας και ολιστικής ανάπτυξης.
Στο περιθώριο ενός φόρουμ στην Αθήνα, ο Ζεράρ Μετραλέ, ειδικός απεσταλμένος του Γάλλου Προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν, για τον διάδρομο IMEC και πρώην διευθύνων σύμβουλος του γαλλικού ενεργειακού κολοσσού, Engie, παραχώρησε συνέντευξη Τύπου. Σε αυτήν, ανατρέχει στις ρίζες του έργου, στους στόχους του, στα προσωρινά εμπόδια, αλλά και στις ευκαιρίες που πρέπει να αξιοποιήσουν χώρες όπως η Ελλάδα.
Ακολουθεί η συνέντευξη που έδωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ
Θα θέλαμε να μας εξηγήσετε πώς γεννήθηκε το πρότζεκτ IMEC και ποιο όραμα θέλει να υπηρετήσει;
Ο IMEC είναι ένα έργο μεγάλης κλίμακας που ξεκίνησε από οκτώ αρχηγούς κρατών, οι οποίοι υπέγραψαν μια συμφωνία στη Νέα Δελχί, στο περιθώριο της συνόδου της G20 τον Σεπτέμβριο του 2023. Οι υπογράφουσες χώρες είναι: η Ινδία, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Ιορδανία, το Ισραήλ, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τρεις ευρωπαϊκές χώρες που εκπροσωπούνται από τους ηγέτες τους: η Γαλλία, η Ιταλία και η Γερμανία.
Το σχέδιο αυτό αποσκοπεί στην ενίσχυση των δεσμών μεταξύ τριών στρατηγικών περιοχών: της Ινδίας, της Μέσης Ανατολής και της Ευρώπης. Βασίζεται κατά κύριο λόγο σε μια οικονομική λογική, με στόχο να συνοδεύσει την αύξηση του εμπορίου - κατά 6 έως 7 % ετησίως μεταξύ της Ινδίας και της Ευρώπης - η οποία συνεπάγεται διπλασιασμό των ροών σε 10 χρόνια. Οι υφιστάμενες υποδομές είναι σαφώς ανεπαρκείς.
Αλλά είναι επίσης ένα γεωπολιτικό έργο, με έναν σαφή στρατηγικό στόχο: να φέρει την Ινδία πιο κοντά στον δυτικό κόσμο, σε ένα πλαίσιο αναδιάρθρωσης των συμμαχιών (BRICS, Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης κ.λπ.).
Ποιοι είναι οι συγκεκριμένοι άξονες του διαδρόμου αυτού;
Ο IMEC βασίζεται σε τρεις τύπους ροών:
1. Εμπορεύματα (εμπορευματοκιβώτια)
2. Πράσινη ενέργεια (υδρογόνο, ηλεκτρική ενέργεια)
3. Ψηφιακά δεδομένα (μέσω καλωδίων και ψηφιακών υποδομών)
Ο διάδρομος θα περιλαμβάνει:
- Ένα θαλάσσιο τμήμα μεταξύ της Ινδίας και της Αραβικής Χερσονήσου.
- Ένα χερσαίο τμήμα που διασχίζει τα Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία, την Ιορδανία και το Ισραήλ μέχρι το λιμάνι της Χάιφα.
- Ένα δεύτερο θαλάσσιο τμήμα προς τα ευρωπαϊκά λιμάνια: Μασσαλία, Τεργέστη, Πειραιάς, Θεσσαλονίκη, μεταξύ άλλων.
Αλλά προσοχή, ο IMEC δεν είναι μια απλή άκαμπτη γραμμή. Είναι ένα δίκτυο διασυνδεδεμένων επιλογών, που στοχεύει να προσαρμοστεί στη ζήτηση, να δημιουργήσει logistics hubs, να συνδέσει απομακρυσμένα μέρη. Η ιδέα είναι να διευρυνθούν οι δυνατότητες μεταφοράς, όχι να περιοριστούν.
Αναφερθήκατε στα ελληνικά λιμάνια. Η Ελλάδα δεν είναι υπογράφουσα χώρα. Τι ρόλο μπορεί να διαδραματίσει;
Η Ελλάδα έχει τη δική της θέση στον IMEC, ακόμη και αν δεν είναι επίσημα μέλος. Συμμετέχει μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία είναι υπογράφουσα. Αλλά πάνω απ' όλα, η Ελλάδα είναι ένας φυσικός εταίρος, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, των λιμενικών υποδομών της και των φιλοδοξιών της στον τομέα της εφοδιαστικής.
Εξάλλου, είχα αρκετές διμερείς συνομιλίες με τις ελληνικές αρχές. Το ενδιαφέρον τους είναι σαφές και δικαιολογημένο, τόσο από ιστορική όσο και από γεωγραφική άποψη. Όταν έρθει η ώρα, η Γαλλία θα υποστηρίξει την ένταξη της Ελλάδας στο σχέδιο, όπως θα κάνει και για άλλες στρατηγικές χώρες, όπως η Αίγυπτος.
Εν τω μεταξύ, η Ελλάδα μπορεί να δράσει άμεσα:
- αναπτύσσοντας τις λιμενικές και σιδηροδρομικές υποδομές της,
- ενισχύοντας τις περιοχές εφοδιαστικής της,
- επενδύοντας στις ψηφιακές και ενεργειακές διασυνδέσεις.
Θα μπορούσατε να μας πείτε πιο συγκεκριμένα ποια έργα εκτιμάτε ότι πρέπει να έχουν προτεραιότητα στην Ελλάδα;
Αρκετά έργα έχουν ήδη προσδιοριστεί ή βρίσκονται σε φάση μελέτης:
Λιμενικά: ενίσχυση των δυνατοτήτων του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης, αλλά και ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων όπως η Πάτρα ή η Καβάλα.
Logistics: βελτίωση της σιδηροδρομικής και οδικής σύνδεσης μεταξύ των λιμανιών και των αγορών h.
Ενέργεια: συμμετοχή σε έργα καλωδίων υψηλής τάσης που συνδέουν την Ελλάδα, την Κύπρο, το Ισραήλ και ενδεχομένως τη Σαουδική Αραβία, για τη μεταφορά πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας προς την Ευρώπη.
Ψηφιακή τεχνολογία: ανάληψη του ρόλου ενός περιφερειακού κόμβου ψηφιακής συνδεσιμότητας, σε συνδυασμό με τα υποβρύχια καλώδια δεδομένων.
Η ασταθής περιφερειακή κατάσταση (πόλεμος στη Μέση Ανατολή) εμποδίζει την υλοποίηση του έργου;
Προφανώς, οι περιφερειακές εντάσεις προκάλεσαν καθυστερήσεις στην έναρξη του έργου. Ωστόσο, ο IMEC πρέπει να θεωρηθεί ως ένα μακροπρόθεσμο έργο, ακόμα ακόμα και ένα έργο με ορίζοντα εκατονταετίας. Και το σημαντικότερο, κατά την πρώτη εικονική συνάντηση των 8 χωρών τον Μάιο του 2025, επτά από αυτές ήταν παρούσες και όλες επιβεβαίωσαν την πρόθεσή τους να προχωρήσουν, χωρίς να περιμένουν το τέλος των συγκρούσεων.
Από τώρα ήδη εργαζόμαστε πάνω σε:
- μελέτες κυκλοφορίας και χωρητικότητας,
- αναλύσεις προ-σκοπιμότητας και σκοπιμότητας,
- τον εντοπισμό των σημείων συμφόρησης,
- και συγκεκριμένες προτάσεις επενδύσεων.
Η προσέγγιση είναι ρεαλιστική: οργανώνουμε, σχεδιάζουμε, προβλέπουμε.
Πώς προβλέπεται να γίνει η χρηματοδότηση θα χρηματοδοτηθεί αυτό το έργο;
Το μοντέλο χρηματοδότησης θα εξαρτηθεί από τα τμήματα και τις χώρες που εμπλέκονται:
Οι πλούσιες χώρες (όπως η Σαουδική Αραβία) θα χρηματοδοτήσουν τις εθνικές τους υποδομές αυτόνομα. Οι χώρες με πιο περιορισμένα εισοδήματα (όπως η Ιορδανία) θα χρειαστούν διεθνή χρηματοδότηση.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προβλέπει να ενσωματώσει αυτό το έργο στην πρωτοβουλία της «Global Gateway» (με προϋπολογισμό 300 δισεκατομμυρίων ευρώ), και η επόμενη συνεδρίαση της διευθύνουσας επιτροπής θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες με την ευκαιρία της «Global Gateway Summit».
Τι πρέπει να κρατήσουν γι' αυτό το πρότζεκτ οι Ευρωπαίοι πολίτες; Γιατί είναι σημαντικό γι' αυτούς ο IMEC;
Επειδή αυτό το έργο αφορά όλα τα θέματα που είναι ουσιαστικά για το μέλλον της Ευρώπης: την οικονομική της ασφάλεια, την ενεργειακή της ανθεκτικότητα, τη γεωπολιτική της θέση, την πρόσβασή της στις αναδυόμενες αγορές και την οικολογική της μετάβαση.
Ο IMEC είναι ένα έργο συνδεσιμότητας, ανάπτυξης, αλλά και ειρήνης. Η σύνδεση των λαών, των αγορών και των ιδεών σημαίνει την οικοδόμηση ενός πιο σταθερού μέλλοντος, ενός μέλλοντος με ευημερία. Και κάθε ευρωπαϊκή χώρα, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, έχει να διαδραματίσει έναν ρόλο.
