Του Κωνσταντίνου Χαροκόπου
Όλο και πλησιάζει η μέρα που η κυβέρνηση προγραμματίζει την έξοδο του Ελληνικού Δημοσίου στις αγορές. Έτσι τιτλοφορεί το προαιρετικό swap που πρόκειται να γίνει, με την μετατροπή των 20 διάσπαρτων μικρών εκδόσεων ΟΕΔ μετά το PSI, που βρίσκονται στα χέρια ιδιωτών και θεσμικών επενδυτών αλλά και των ασφαλιστικών ταμείων, σε 4 νέες μεγάλες εκδόσεις ομολόγων. Ορθότατη απόφαση που ως σκοπό έχει την ορθολογικοποίηση τη αγοράς Ομολόγων με λιγότερες εκδόσεις και την αξιοπρεπή συμμετοχή των ομολόγων σε μια δευτερογενή αγορά με μεγαλύτερο βάθος και εμπορευσιμότητα. Η ύπαρξη μιας υγιούς και διευρυμένης δευτερογενούς αγοράς ομολόγων αποτελεί το απαραίτητο υπόβαθρο, στην προσπάθεια της χώρας να σταθεί στις διεθνείς αγορές χρέους.
Σε προηγούμενη ανάρτηση μας στις 25 Οκτωβρίου στο liberal.gr είχαμε αναφερθεί στην τιμή ανταλλαγής των παλαιών εκδόσεων με τις νέες εκδόσεις. Το αρχικό πλάνο, στόχευε στην ανταλλαγή στις τρέχουσες τιμές της δευτερογενούς αγοράς, με θετικό αποτέλεσμα για το Δημόσιο και αρνητικό για τους ομολογιούχους. Ακολούθησαν διαρροές και δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία η ανταλλαγή θα γίνει στις ονομαστικές τιμές, ως κίνητρο για τη συμμετοχή στο swap των νυν κατόχων, γεγονός το οποίο όμως θα επιφέρει επιβάρυνση στο Δημόσιο Χρέος. Κι αυτό γιατί το Δημόσιο θα αγοράσει στο 100, κάτι που αποτιμάται για παράδειγμα στο 85. Τις διαρροές αυτές ακολούθησε αντίστοιχη κίνηση στις αγορές με σημαντική βελτίωση των αποτιμήσεων των ομολόγων.
Ήδη πλησιάζει η ημερομηνία της ανταλλαγής των Ομολόγων (και όχι της Εξόδου στις Αγορές), χωρίς να γνωρίζουν οι παράγοντες της αγοράς τους όρους της ανταλλαγής και τα υπόλοιπα δεδομένα που θα διαμορφώσουν τις αποφάσεις των επενδυτικών επιτροπών των θεσμικών επενδυτών, των ασφαλιστικών ταμείων αλλά και των ιδιωτών κατόχων των συγκεκριμένων ΟΕΔ.
Τις τελευταίες ημέρες έχει προκύψει κι ένα νέο θέμα, που απασχολεί έντονα τα φοροτεχνικά γραφεία που παρέχουν υπηρεσίες υποστήριξης στους εγχώριους επενδυτές. Ένα θέμα που δεν είναι μόνο τεχνικού χαρακτήρα, δεν έχει σχέση με τα επιτόκια αλλά ούτε και με τις τιμές της ανταλλαγής. Σύμφωνα με έκθεση μιας εκ των μεγάλων 4 αδερφών εταιρειών Ορκωτών Ελεγκτών, ο φορολογικός χειρισμός αυτής της ανταλλαγής μέλει να είναι καταλυτικός για την επιτυχία του εγχειρήματος.
Πως καλύπτεται φορολογικά η πράξη του swap; Ως αγοραπωλησία, θα έχει ως αποτέλεσμα είτε μια υπεραξία η οποία και θα πρέπει να φορολογηθεί, είτε μια ζημία η οποία θα πρέπει να καταγραφεί στα λογιστικά βιβλία. Στο ισχύον φορολογικό καθεστώς οι τόκοι των ΟΕΔ είναι αφορολόγητοι, όμως τα χρηματοοικονομικά αποτελέσματα των αγοραπωλησιών των ομολόγων επιβαρύνονται με φόρο υπεραξίας, εφ' όσον προκύπτει κέρδος ανάμεσα στην τιμή κτήσης και την τιμή της ρευστοποίησης των τίτλων. Θα υπάρξει άραγε ειδική ρύθμιση μη φορολόγησης για τα ασφαλιστικά ταμεία που ούτως ή αλλιώς είναι κερδισμένα από την αγορά των ΟΕΔ μετά το PSI; Αν δεν υπάρξει τέτοια ρύθμιση, τα ασφαλιστικά ταμεία δεν θα έχουν λόγο να συμμετάσχουν ή καλύτερα θα πρέπει να αποφύγουν παντοιοτρόπως τη συμμετοχή τους στο swap καθώς οι διοικήσεις θα βρεθούν υπόλογες για τη μείωση του ενεργητικού τους από την καταβολή του φόρου. Αν πάλι δεν συμμετάσχουν τα ταμεία, τότε το swap θα στεφτεί από αποτυχία. Και αυτό, γιατί προς το παρόν ούτε οι ιδιώτες ομολογιούχοι μπορούν να αποφασίσουν για τη συμμετοχή τους ή μη, εφ' όσον οι όροι δεν έχουν ξεκαθαριστεί.
Οι μόνοι που πιθανότατα θα συμμετάσχουν είναι οι ξένοι οίκοι, οι οποίοι ακόμα και να ζημιώσουν από το συγκεκριμένο swap, θα έχουν κίνητρα που προκύπτουν από την ενδεχόμενη μελλοντική συμμετοχή τους σε εκδόσεις άλλων χρηματοοικονομικών εργαλείων του Δημοσίου, σε ιδιωτικοποιήσεις, σε διαχείριση κόκκινων δανείων, σε παροχή συμβουλών, σε υπηρεσίες αναδοχής και λοιπά.
Συμπερασματικά, η κυβέρνηση πορεύεται προς το swap, με διθυράμβους για την αξία του εγχειρήματος, αφήνοντας όμως αδιευκρίνιστες τις τεχνικές λεπτομέρειες της ανταλλαγής των παλαιών εκδόσεων των ΟΕΔ με τις νέες. Λεπτομέρειες που όμως αποτελούν την ατζέντα των επενδυτικών επιτροπών στα πλαίσια των αποφάσεων που πρέπει να πάρουν. Τόσο για τις τιμές στις οποίες θα γίνουν τα swap, (τιμές δευτερογενούς αγοράς ή ονομαστικές τιμές), όσο και για τη φορολογική μεταχείριση της υπεραξίας και του ενδεχόμενου συμψηφισμού της υπεραξίας και της ζημίας που πιθανόν να προκύψει από τη σύνθεση χαρτοφυλακίων που θα ενταχθούν συνολικά σε swap.
