Στα 5,5 εκατ. ευρώ ανέρχεται το συνολικό ύψος των προστίμων που έχει επιβάλει το υπουργείο Ανάπτυξης σε πολυεθνικές επιχειρήσεις το τελευταίο πεντάμηνο, στο πλαίσιο της προσπάθειας της κυβέρνησης να τιθασεύσει τον πληθωρισμό που δημιουργούν οι διαρκείς ανατιμήσεις στα τρόφιμα και άλλα βασικά είδη, που διατίθενται στα σούπερ - μάρκετ.
Το πιο πρόσφατο πρόστιμο επιβλήθηκε σήμερα και αφορά την εταιρεία FrieslandCampina Hellas ΑΕ, για αθέμιτη κερδοφορία. Όπως ανακοινώθηκε η εταιρεία σε εννέα κωδικούς προϊόντων, μεταξύ των οποίων και αυτοί που αντιστοιχούν σε βρεφικά γάλατα είχε παραβιάσει τη νομοθεσία σχετικά με την περιστολή φαινομένων αθέμιτης κερδοφορίας.
Το φαινόμενο με τις ανατιμήσεις στα βρεφικά γάλατα έγινε εντονότερο τους τελευταίους μήνες. Μάλιστα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού προέκυψε ότι οι τιμές του βρεφικού γάλακτος στην Ελλάδα αν συγκριθούν με άλλες χώρες της Ευρωζώνης είναι ακριβότερες από 146 ως 213%.
Στην Ελλάδα, οι τιμές αυτές διαμορφώνονται ανάλογα με το brand του προϊόντος και τη λιανεμπορική επιχείρηση από 2,53 ως 3,55 ευρώ τα 100 γραμμάρια.
Σε ό,τι αφορά τα προηγούμενα πρόστιμα προς τις πολυεθνικές, η αρχή έγινε στις 29 Σεπτεμβρίου 2023, με την επιβολή προστίμου ύψους 230.000 ευρώ στην BIC ΒΙΟΛΕΞ καθώς μετά από ελέγχους διαπιστώθηκε ότι η εταιρεί διέθεσε σχολικά είδη παραβιάζοντας το «πλαφόν» στο μεικτό περιθώριο κέρδους. Συγκεκριμένα διαπιστώθηκε ότι η εταιρεία διέθεσε 73 κωδικούς προϊόντων γραφικής ύλης με υψηλότερο μεικτό περιθώριο κέρδους από το επιτρεπόμενο.
Πρακτικές αθέμιτης κερδοσκοπίας
Τη συζήτηση, όμως, για τις πρακτικές αθέμιτης κερδοσκοπίας άνοιξαν οι περιπτώσεις της Procter&Gamble και Ελαΐς - Unilever, στις οποίες επιβλήθηκε πρόστιμο ενός εκατομμυρίου ευρώ σε κάθε μία, στις 2 Νοεμβρίου 2023, καθώς και οι περιπτώσεις των Johnson&Johnson και Colgate - Palmolive στις οποίες επιβλήθηκε πρόστιμο ύψους ενός εκατ. ευρώ στην πρώτη και 672.000 ευρώ στη δεύτερη. Και στις τέσσερις περιπτώσεις διαπιστώθηκε παράβαση της νομοθεσίας που προβλέπει «πλαφόν» στο μικτό περιθώριο κέρδους.
Αναφορικά για τις πρακτικές αθέμιτης κερδοσκοπίας οι πολυεθνικές έχουν τη δυνατότητα να καλύπτουν με ένα «πέπλο» μυστηρίου μια σειρά από πρακτικές νόμιμες αλλά αρκετά πολύπλοκες.
Οι πιο συνηθισμένες είναι η επιβολή από τις μητρικές εταιρείες στις θυγατρικές πολύ υψηλών δικαιωμάτων χρήσης επί των σημάτων των προϊόντων. Επίσης, οι θυγατρικές να αγοράζουν από τις μητρικές σε υψηλές τιμές τα προϊόντα. Ένας τρίτος τρόπος είναι οι μητρικές να δανείζουν τις θυγατρικές με πολύ υψηλά επιτόκια.
Ειδικά σε ό,τι αφορά τη χώρα μας όπου σε αρκετές περιπτώσεις οι τιμές για τα ίδια προϊόντα σε σύγκριση με άλλες χώρες είναι από λίγο έως πολύ υψηλότερες, οφείλεται στο γεγονός ότι οι μεγάλες πολυεθνικές έχουν καταφέρει, στον τομέα τους, να ελέγχουν ένα σημαντικό μερίδιο της αγοράς και συνεπώς να υπάρχει έντονο και το ολιγοπωλιακό στοιχείο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν τα απορρυπαντικά και το βρεφικό γάλα.
Σε πρόσφατη έρευνα αγοράς της εταιρείας Circana, διαπιστώθηκε ότι οι τιμές των απορρυπαντικών - καθαριστικών σπιτιού αυξήθηκαν στο εννεάμηνο Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου 2023 κατά 12,7% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2022.
Πρόκειται για την κατηγορία με τη μεγαλύτερη αύξηση τιμής από τις συνολικά 11 που αποτελούν τις κατηγορίες των λεγόμενων ταχυκίνητων αγαθών. Το ίδιο διάστημα αυξήθηκαν κατά 8,5% οι τιμές στην κατηγορία των ειδών ατομικής φροντίδας και ομορφιάς, κατά 8,2% οι τιμές των ειδών ατομικής υγιεινής και κατά 7% οι τιμές των άλλων ειδών νοικοκυριού.
Ο κύκλος των προστίμων για το 2023 ολοκληρώθηκε με την εταιρεία Jacob’s Douwe Egberts GR ΕΠΕ. Στην εταιρεία επιβλήθηκε πρόστιμο ύψους ενός εκατ. ευρω μετά την ολοκλήρωση σχετικού ελέγχου της από τη Διϋπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου της Αγοράς (ΔΙΜΕΑ), όπου και διαπιστώθηκε παράβαση της νομοθεσίας περί αθέμιτης κερδοφορίας.
Σημειώνεται ότι μέσα στο 2023 το υπουργείο Ανάπτυξης έχει πραγματοποιήσει περισσότερους από 20.600 ελέγχους και έχει επιβάλει πρόστιμα, εκτός των πολυεθνικών και σε άλλες επιχειρήσεις - προμηθευτές, συνολικού ύψους 10,3 εκατ. ευρώ.
