Του Γιώργου Φιντικάκη
Από το μέγαρο του ΟΛΠ στην Ακτή Μιαούλη έως το παλαιό του γραφείο της Cosco στο Ικόνιο Περάματος, η απόσταση δεν είναι παρά επτά χιλιόμετρα ή δεκαπέντε λεπτά με το αυτοκίνητο.
Στην πραγματικότητα, άλλη είναι η μεγάλη απόσταση που προσπαθεί εδώ και εννέα μήνες να καλύψει ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΛΠ Φου Τσενκιού, γνωστός ως κάπτεν Φου. Αυτή που χωρίζει την νοοτροπία ενός ιδιότυπου κινεζικού καπιταλισμού που κινείται από πολιτικές επιλογές και όχι από τις δυνάμεις της αγοράς, που είναι συγκεντρωτικός, απόλυτα προσηλωμένος σε στόχους, και δεν τα πάει καλά με τις απεργίες, με εκείνη ενός παραδοσιακού ελληνικού Δημόσιου οργανισμού, και ό,τι αυτό συνεπάγεται για αντιλήψεις και πρακτικές δεκαετιών.
Το πρωτόγνωρο όμως για τα ελληνικά δεδομένα πείραμα φαίνεται προς το παρόν τουλάχιστον να αποδίδει. Η ανεργία που επικρατεί στην ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη, ο φόβος των εργαζομένων ότι θα βρεθούν εκτός αγοράς εργασίας, με άλλα λόγια η επίγνωση της κατάστασης, διέψευσαν τις Κασσάνδρες που προέβλεπαν απεργίες και αντιδράσεις στο λιμάνι. Ρουθούνι δεν άνοιξε όταν η κινέζικη διοίκηση του ΟΛΠ προχώρησε πρόσφατα σε επαναξιολόγηση από μηδενική βάση του διευθυντικού δυναμικού, άλλαξε τον κανονισμό προσωπικού και εξορθολόγησε την σπατάλη στις υπερωρίες.
Προς ώρας, το παράδειγμα του ΟΛΠ διαψεύδει όσους θεωρούν ότι οι Κινέζοι είναι πιο επιδέξιοι να "κοπιάρουν" τα δυτικά προϊόντα, παρά να διαχειρίζονται όσα αποκτούν. Τούτο φυσικά δεν σημαίνει ότι η ακόρεστη λαιμαργία τους για ευρωπαϊκά περιουσιακά στοιχεία δεν επηρεάζεται από πολιτικές σκοπιμότητες, ότι δεν λειτουργούν συγκεντρωτικά ή ότι επαφίενται απλά και μόνο στους στόχους και δεν κάνουν συνεχώς αξιολογήσεις, εν ολίγοις ότι δεν αφήνουν τίποτα στην τύχη.
Ακολουθούν πιστά το πλάνο
Στην πραγματικότητα εδώ και έξι χρόνια το Πεκίνο ακολουθεί πιστά ένα πλάνο εξαγοράς μεγάλων δυτικών εταιρειών που χάραξε το 2011, με τους αριθμούς να μιλούν από μόνοι τους. Από μόλις 2 δισ δολάρια το 2010, οι επενδύσεις κινεζικών επενδύσεων στην Ευρώπη εκτινάχθηκαν σε 14 δισ δολ το 2014, και σε 40 δισ δολ. το 2016, με τάση φέτος περαιτέρω αύξησης.
Η συγκυρία άλλωστε δεν θα μπορούσε να είναι πιο ευνοϊκή. Η Κίνα είναι φορτωμένη με ρευστό, ενώ η Ευρώπη διαθέτει χιλιάδες φθηνές εταιρείες από το "πάνω ράφι" που συνιστούν ευκαιρίες λόγω της χαμηλής ρευστότητας, των εκτεταμένων προγραμμάτων ιδιωτικοποιήσεων και του πλέον αποδυναμωμένου ευρώ.
Στη Σουηδία η αυτοκινητοβιομηχανία Volvo είναι πια κινεζικής ιδιοκτησίας, όπως και η In Front, από τις μεγαλύτερες εταιρείες διαχείρισης δικαιωμάτων αθλητικών μεταδόσεων. Το αυτό ισχύει στη Γαλλία με το αεροδρόμιο της Τουλούζης, την Peugeot Citroen, και την ναυαρχίδα του τουρισμού Club Med. Στην Βρετανία κινεζικές εταιρείες συμμετέχουν στο ιδιοκτησιακό σχήμα του αεροδρομίου Heathrow, και στην Thames Water, την μεγαλύτερη εταιρεία ύδρευσης της χώρας, ενώ στην Ιταλία κατέχουν πλέον την βιομηχανία ελαστικών Pirelli, την κατασκευάστρια υπερπολυτελών θαλαμηγών Feretti ή τον οίκο μόδας Ferragamo.
Γιατί ανησυχεί η Ευρώπη
Τα πάντα άλλαξαν με την χρηματοοικονομική κρίση, αναστρέφοντας τις τάσεις στις άμεσες ξένες επενδύσεις μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Κίνας. Το 2011, οι επιχειρήσεις της Ε.Ε. είχαν επενδύσει περίπου 18 δισ. ευρώ στην Κίνα, ενώ αντίστοιχα οι κινεζικές επιχειρήσεις λιγότερο από 4 δισ. ευρώ. Το 2016 η Κίνα, αντιθέτως, επένδυσε 40 δισ. δολάρια στην Ε.Ε. (το 30% στη Γερμανία) ενώ η Ε.Ε. περίπου 8 δισ. δολάρια.
Ακριβώς εκεί εστιάζεται και η κριτική που ασκείται στους Κινέζους. Ενώ οι κρατικές τους επιχειρήσεις ψωνίζουν μαζικά στην Ευρώπη, την ίδια στιγμή το Πεκίνο κρατά πεισματικά όσο πιο κλειστή μπορεί την δική του οικονομία, μακριά από τους δυτικούς, βάζοντας καθημερινά προσκόμματα και εμπόδια σε όσους επιχειρούν να αποκτήσουν κινεζικές επιχειρήσεις. Στην κλειστή οικονομία της χώρας οφείλεται άλλωστε το γεγονός ότι πέρυσι οι ευρωπαϊκές επενδύσεις στη Κίνα έπεσαν κατά 30%.
Ενόψει και του φόρουμ "Μια Ζώνη- Ένας δρόμος" που διεξάγεται στις 14 και 15 Μάιου στο Πεκίνο, με την συμμετοχή και του Πρωθυπουργού Α.Τσίπρα, οι υπουργοί Οικονομικών της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Γαλλίας απέστειλαν πρόσφατα επιστολή στην αρμόδια Επίτροπο Σεσίλια Μάλστρομ, ζητώντας να βρεθεί τρόπος να απαγορευθούν επενδύσεις από τρίτες χώρες όταν αυτές αποτελούν τμήμα ενός κρατικού προγράμματος.
Άλλωστε η διαδικασία έγκρισης των κινεζικών επενδύσεων συνεχίζεται να γίνεται πάντοτε από κάποιο κρατικό όργανο σε τοπικό, περιφερειακό ή κεντρικό επίπεδο ανάλογα με το ύψος της επένδυσης. Έτσι μόνο κάνουν μπίζνες οι Κινέζοι.
Τα παραπάνω είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος που δείχνουν ότι ο κινεζικός δρόμος έχει ακόμη αρκετές λακκούβες. Τυχαίο δεν είναι για παράδειγμα ότι κάθε εβδομάδα φεύγουν από το Τσονγκινκγ της Κ.Κίνας για τη Γερμανία πέντε τρένα γεμάτα εμπόρευμα, ωστόσο ένα μόνο τρένο επιστρέφει γεμάτο. Εμπόριο όμως προς την μία μόνο κατεύθυνση δεν υπάρχει, διαφορετικά το φαραωνικό σχέδιο για την αναβίωση του Δρόμου του Μεταξιού θα μείνει γράμμα κενό περιεχομένου.
Με ποια ελληνικά ασημικά φλερτάρουν
Ένα έργο που σύμφωνα με τον εμπνευστή του, δηλαδή τον Κινέζο πρόεδρο Xi Jinping φιλοδοξεί να απορροφήσει επενδύσεις ύψους 2,5 τρισ. δολαρίων, παρωνυχίδα των οποίων είναι τόσο ο ΟΛΠ, όσο επίσης και πολλά από τα σχέδια που θα συζητήσει την Κυριακή στο Πεκίνο ο Έλληνας Πρωθυπουργός.
Από το ενδιαφέρον της Shenzhen Airport Group, που διαχειρίζεται ένα από τα μεγαλύτερα αεροδρόμια της Κίνας (Shenzhen Baoan International Airport) για την απόκτηση του 30% του Διεθνούς Αερολιμένος Αθηνών, έως την αναβάθμιση του ελληνικού σιδηροδρομικού δικτύου, και τις προοπτικές που διανοίγει η δυνατότητα να φεύγουν στο εξωτερικό αεροπορικώς μέσω του Ελευθέριος Βενιζέλος ολοένα και μεγαλύτερες ποσότητες από τα φορτία που φτάνουν στον Πειραιά.
Το ίδιο επενδυτικό πνεύμα διακρίνει τον κλάδο του τουρισμού, με τις Air China, και China Eastern Airlines να δρομολογούν απευθείας πτήσεις στην Αθήνα, την Cosco να ετοιμάζει επενδύσεις στην κρουαζιέρα και την Fosun, έναν εκ των βασικών μετόχων της κοινοπραξίας του Ελληνικού, να φιλοδοξεί να το μετατρέψει σε τουριστικό πόλο για εκατοντάδες χιλιάδες επιπλέον κινέζους τουρίστες. Όσο για τον πρόεδρο της ΔΕΗ Μανώλη Παναγιωτάκη θα συναντηθεί στο Πεκίνο με εκπροσώπους της CMEC, της Shenhua Group, της SPIC και της China Development Bank (CDB) με αντικείμενο τις επενδύσεις σε λιγνιτικές μονάδες.
Σε κάθε δουλειά από τις παραπάνω, εφόσον φυσικά κλείσουν, το στοίχημα για τους Κινέζους μάνατζερ θα είναι να κατανοήσουν το "Dna" των ελληνικών επιχειρήσεων που θα αγοράσουν, κατορθώνοντας με όσο πιο "βελούδινο" τρόπο να τις μετασχηματίσουν σε ανταγωνιστικές. Στην αντίθετη περίπτωση θα μείνουν να μανατζάρουν προβληματικούς οργανισμούς, με μόνιμες εστίες αντιπαραθέσεων, και τον κίνδυνο μιας απεργίας να παραμονεύει σε κάθε στροφή.
