Του Βασίλη Γεώργα
Αναθάρρησαν πολλοί χθες στην Ελλάδα και την Ευρώπη μαθαίνοντας πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα βάλει επίσημα στο τραπέζι του επόμενου Eurogroup τη συζήτηση για περιορισμό των πολιτικών λιτότητας στη Γηραιά Ήπειρο. Για την ακρίβεια πολλοί έσπευσαν να προεξοφλήσουν ότι αρχίζει να κλονίζεται η γερμανική επικυριαρχία στην ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική.
Η πρόταση να υπάρξει στόχος για «δημοσιονομική επέκταση» ίση με 500 δισεκατομμύρια ευρώ το 2017 (0,5% του ΑΕΠ της ευρωζώνης) είναι μια πρωτοβουλία που πράγματι ακούστηκε πολύ καλή για την αδύναμη ευρωπαϊκή οικονομία, η οποία εδώ και μια επταετία κρίσης ακολουθεί σχεδόν ευλαβικά την γερμανική συνταγή λιτότητας και έχει καταφέρει να περιορίσει τα ελλείμματά της από το 6% του ΑΕΠ στο 1,5%.
Το συγκεκριμένο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου θα είναι εξαιρετικά κρίσιμο και για την Ελλάδα καθώς αναμένεται να αποφασιστούν πιθανότατα τα βραχυπρόθεσμα μέτρα διευθέτησης του χρέους και η μείωση του στόχου των πρωτογενών πλεονασμάτων για μετά το 2018.
Εύλογα ο συνδυασμός αυτών των δύο καλλιεργεί προσδοκίες πως η Ευρώπη ετοιμάζεται κατά κάποιο τρόπο να «στασιάσει» εναντίον του στριφνού καπετάνιου Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε, και να του πάρει το τιμόνι από τα χέρια για να το στρίψει λίγο πιο «αριστερά», πριν εκείνος ρίξει το καράβι στο βράχο.
Μια πιο ψύχραιμη ματιά στις χθεσινές ανακοινώσεις της Κομισιόν δείχνουν πως ενώ φαίνεται όντως να γίνεται ένα βήμα μπροστά, αυτό αφορά στον πλούσιο Βορρά την ώρα που η μισή και πιο προβληματική Ευρώπη μένει πίσω.
Στην πραγματικότητα η έκκληση για δημοσιονομική χαλάρωση προσφέρει μια εξαιρετική δικαιολογία προς τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις κρατών μελών που μέσα στο 2017 βρίσκονται αντιμέτωπες με κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις να ανοίξουν τους κρουνούς των προϋπολογισμών τους και να μοιράσουν λεφτά στους δικούς τους ψηφοφόρους και μόνο.
Ποιες είναι αυτές οι χώρες; Πρωτίστως εκείνες που ακολουθούν πιστά την πολιτική Σόϊμπλε και στις οποίες υπάρχουν πλέον πολύ σαφείς ενδείξεις ότι οι κυβερνήσεις τους κλονίζονται από τα διογκούμενα κύματα δυσαρέσκειας των πολιτών τους, και κινδυνεύουν από την άνοδο του ευρωσκεπτικισμού. Είναι χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία, η Ολλανδία, αλλά και η Γαλλία.
Η πρόταση της Κομισιόν είναι κομμένη και ραμμένη στα μέτρα των ισχυρών οικονομικά χωρών και όχι των αδύναμων, όπως της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ελλάδας.
Προϋποθέτει ότι μόνο οι χώρες που πληρούν τους στόχους του (γερμανικής εμπνεύσεως) Συμφώνου Σταθερότητας και διαθέτουν την οικονομική ισχύ, θα έχουν δικαίωμα δημοσιονομικής χαλάρωσης για το 2017 και το 2018. Αντίθετα εκείνες που έχουν λιγότερα ή ανύπαρκτα δημοσιονομικά περιθώρια όπως ο ευρωπαϊκός Νότος, θα πρέπει να συνεχίσουν τις μεταρρυθμίσεις «με στόχο μια φιλική προς την ανάπτυξη δημοσιονομική εξυγίανση», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Τριζωνική Ευρώπη
Η εξέταση των προσχεδίων των προϋπολογισμών από την Κομισιόν, έθεσε σαφώς τα όρια για το ποιες χώρες μπορούν περισσότερο ή λιγότερο να χαλαρώσουν τη θηλιά της λιτότητας από το λαιμό τους, και ποιες δεν μπορούν καθόλου.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε ότι η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Φινλανδία, το Βέλγιο, η Σλοβενία, η Κύπρος και η Λιθουανία, κινδυνεύουν να πέσουν έξω στους προϋπολογισμούς τους., άρα πρέπει να είναι προσεκτικές, να συνεχίσουν τις μεταρρυθμίσεις και να σφίξουν κι άλλο το ζωνάρι.
Στον αντίποδα η Γερμανία, η Ολλανδία, η Σλοβακία, η Εσθονία και το Λουξεμβούργο είναι οι πέντε χώρες που έχουν προϋπολογισμό που σφύζει από υγεία, και συνεπώς μπορούν να αυξήσουν τις δαπάνες τους και να χαλαρώσουν τη λιτότητα, βοηθώντας τις επιχειρήσεις τους να επενδύσουν και τους πολίτες τους να καταναλώσουν περισσότερο, ώστε να συνδράμουν στην ανάκαμψη και της υπόλοιπης Ευρώπης.
Στο ενδιάμεσο στάδιο τοποθετήθηκαν άλλες πέντε χώρες: η Γαλλία, η Αυστρία, η Ιρλανδία, η Λετονία, η Μάλτα των οποίων τα προσχέδια προϋπολογισμών είναι περίπου… συμβατά με το Σύμφωνο Σταθερότητας. Συνεπώς έχουν κι αυτές τη δυνατότητα να αυξήσουν τις δαπάνες τους, αλλά σε μικρότερο βαθμό.
Οι επαναλαμβανόμενες εκκλήσεις του επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι για την ανάγκη να υπάρξει δημοσιονομική χαλάρωση παράλληλα με την νομισματική χαλάρωση, πιάνουν σιγά- σιγά τόπο.
Το θέμα είναι πως πιάνουν και πάλι τόπο για τους ισχυρούς οικονομικά σε μια συγκυρία που αισθάνονται ότι απειλούνται πολιτικά.
