Σχεδόν όλοι σήμερα γνωρίζουμε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ή την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, είναι οι «θεσμοί» ή οι «τροϊκανοί» τους οποίους ακούμε στην καθημερινότητά μας. Αντίθετα, λίγοι Έλληνες έχουν ακουστά την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), παρά το γεγονός ότι μπορεί να επηρεάσει την πραγματική ελληνική οικονομία πολύ πιο άμεσα και με πιο ορατό αποτέλεσμα.
Η EBRD είναι μία από τις μεγαλύτερες αναπτυξιακές τράπεζες στον κόσμο, με επενδύσεις που ξεπερνούν τα 107 δισεκατομμύρια ευρώ σε περισσότερες από 30 χώρες. Ιδρύθηκε το 1991 με στόχο να βοηθήσει τα κράτη που προέκυψαν από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και της Σοβιετικής Ένωσης να αναπτύξουν έναν υγιή ιδιωτικό τομέα, ικανό να παράγει πλούτο και να προσελκύσει επενδύσεις.
Στα τέλη του 2014 η EBRD κλήθηκε για πρώτη φορά να βοηθήσει την Ελλάδα. Σε αντίθεση με τους «θεσμούς», δεν δανείζει δισεκατομμύρια ευρώ στο κράτος, αλλά εργάζεται στοχευμένα για την ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα. Κύριο μέλημα της EBRD είναι να βοηθήσει μικρομεσαίες επιχειρήσεις να βρουν τη χρηματοδότηση που εκλείπει στην αγορά και να υποστηρίξει επενδύσεις σε στρατηγικούς τομείς.
Το 2015 η EBRD επένδυσε 320 εκατομμύρια ευρώ στην Ελλάδα, συνεισφέροντας μεταξύ άλλων στην ανακεφαλαιοποίηση των συστημικών τραπεζών. Φέτος, σε συνεργασία με την Εθνική Τράπεζα, η EBRD υποστηρίζει ένα πρόγραμμα δανεισμού σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο χώρο του εμπορίου, σχεδιάζει να βοηθήσει στη διαχείριση «κόκκινων» δανείων, και έχει εγκρίνει δάνεια για την αξιοποίηση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων σε Καβάλα, Κατάκολο και Πρίνο.
Ο ΣΚΑΪ συνομίλησε με τον Πίτερ Σάνφεϊ, υποδιευθυντή στρατηγικής στις χώρες όπου επενδύει η EBRD. Του ζητήσαμε να μοιραστεί μαζί μας την εικόνα που υπάρχει για τα προβλήματα αλλά και τις προοπτικές της χώρας μας.
Η Ελλάδα έχει μεγάλες δυνατότητες αλλά και αβεβαιότητα
«Η Ελλάδα έχει μεγάλες δυνατότητες για επενδύσεις σε αρκετούς κλάδους μεταποίησης, επίσης στην αγροτική παραγωγή, στον εφοδιασμό και τον τουρισμό», όμως το μεγαλύτερο αντικίνητρο που αποτρέπει την εισροή κεφαλαίων είναι το κλίμα αβεβαιότητας που επικρατεί στη χώρα, μας λέει ο κ. Σάνφεϊ.
Αυτό το κλίμα απορρέει από τη διαπραγμάτευση με τους θεσμούς, αλλά και από την έλλειψη καθαρότητας όσον αφορά την οικονομική κατεύθυνση που θα ακολουθήσει η κυβέρνηση. «Το μεγαλύτερο εμπόδιο επί του παρόντος είναι η συνολική αβεβαιότητα για τη μελλοντική οικονομική πολιτική».
Με τις επενδύσεις να μην ξεπερνούν το 11% του ΑΕΠ, ο κ. Σάνφεϊ υπογραμμίζει πως «είναι απόλυτα επιβεβλημένο» η Ελλάδα να μπορέσει να προσελκύσει περισσότερα κεφάλαια, καθώς διαφορετικά «η οικονομία δεν μπορεί να ανακάμψει». Ελπίδα της EBRD είναι ότι σε βάθος χρόνου οι επενδύσεις στη χώρα μας θα πλησιάσουν το 20% του ΑΕΠ, που είναι ο ιστορικός μέσος όρος στην Ε.Ε.
Ο οικονομολόγος μας επισημαίνει ότι αρκετοί επενδυτές από διάφορες περιοχές του κόσμου έχουν έρθει σε επαφή με την EBRD καθώς βλέπουν με ενδιαφέρον την Ελλάδα. Για την ώρα όμως, οι περισσότεροι αποφεύγουν να δεσμευθούν για επενδύσεις στη χώρα μας, και το ενδιαφέρον τους παραμένει σε διερευνητικό επίπεδο.
Τα προβλήματα που ταλανίζουν την ελληνική οικονομία δεν τελειώνουν όμως στην αβεβαιότητα. Ποια είναι λοιπόν τα σημαντικότερα βήματα που πρέπει να κάνει άμεσα η κυβέρνηση ώστε να τονωθεί η επιχειρηματικότητα;
Δύο μέτωπα που είναι κρίσιμης σημασίας για επίδοξους επενδυτές είναι η πλήρης καταγραφή περιουσίας και η τήρηση συμβολαίων και συμβάσεων, τονίζει ο κ. Σάνφεϊ, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για κατηγορίες όπου Ελλάδα έχει ιδιαίτερα κακές επιδόσεις στις μετρήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Ένα ακόμα μέτωπο-κλειδί είναι η φορολογία, όπου η διεύρυνση της φορολογικής βάσης και η αποτελεσματική είσπραξη φόρων μπορεί μελλοντικά να επιτρέψουν στην κυβέρνηση να μειώσει τους συντελεστές, ενθαρρύνοντας κατ' αυτόν τον τρόπο την επιχειρηματικότητα.
Το βάρος των «κόκκινων» δανείων
Πέραν όμως του τι χρειάζεται να κάνει το κράτος, ένας δεύτερος πυλώνας ανάκαμψης της οικονομίας είναι η δυνατότητα των τραπεζών να τροφοδοτήσουν με χρήμα την οικονομία. Το μεγαλύτερο εμπόδιο για την επιστροφή των τραπεζών στην κανονικότητα είναι τα «κόκκινα» δάνεια, που πλέον υπολογίζεται πως υπερβαίνουν το 40% των συνολικών πιστώσεων.
«Θα είναι δύσκολο για τις τράπεζες να ξαναρχίσουν το μεγάλο δανεισμό έως ότου να αντιμετωπισθεί σοβαρά το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων», είπε στον ΣΚΑΪ ο κ. Σάνφεϊ. «Για αυτό είναι πολύ σημαντικό η κυβέρνηση και οι θεσμοί να καταλήξουν σε συμφωνία πάνω στο πλαίσιο που θα διέπει την επίλυση των μη εξυπηρετούμενων δανείων».
Σημειώνει δε ότι η διαχείριση των «κόκκινων» δανείων είναι ένας από τους κλάδους όπου η EBRD έχει διαπιστώσει επενδυτικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα. Πολλοί από τους ενδιαφερόμενους μάλιστα είναι διατεθειμένοι να διαθέσουν νέα κεφάλαια ώστε να βοηθήσουν στην αναδιάρθρωση επιχειρήσεων που σήμερα αδυνατούν να πληρώσουν τα χρέη τους.
«Η αναδιάρθρωση εταιρειών είναι […] σημαντική καθότι αυτή τη στιγμή πολλές βαρύνονται από μεγάλο χρέος» και ως εκ τούτου δεν θεωρούνται κατάλληλες για επένδυση, προσθέτει ο κ. Σάνφεϊ.
Ως αναπτυξιακή τράπεζα, η EBRD έχει μακρά ιστορία επενδύσεων σε έργα υποδομών, ειδικά σε έργα που ενισχύουν τις εμπορικές διασυνδέσεις. Στην περίπτωση της Ελλάδας πάντως, ο κ. Σάνφεϊ μας εξήγησε ότι τέτοιες επενδύσεις θα γίνουν μόνο στο πλαίσιο του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων ή σε περιπτώσεις σύμπραξης του κράτους με τον ιδιωτικό τομέα.
«Ο ιδιωτικός τομέας πρέπει να είναι ο κύριος οδηγός για την ανάκαμψη της οικονομίας μετά την κρίση», κλείνει ο επιφανής οικονομολόγος.
Πηγή: skai.gr
