Την Πέμπτη το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ αποχαιρέτησε τα αρνητικά επιτόκια αυξάνοντας τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 50 μονάδες βάσης ανοίγοντας έναν μακρύ κύκλο ενεργειών προκειμένου ο πληθωρισμός να επανέλθει στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα.
Από τις 27 Ιουλίου λοιπόν τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα αυξηθούν σε 0,50%, 0,75% και 0,00% αντιστοίχως.
Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι ενέκρινε ομόφωνα το μέσο για την προστασία της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής σε όλο το εύρος της Ευρωζώνης, το οποίο θα ακούει στο όνομα Transmission Protection Instrument, για το οποίο εφεξής θα χρησιμοποιείται το ακρωνύμιο TPI.
Ακόμα πιο σημαντικό όμως είναι ότι εδόθησαν πολύτιμες λεπτομέρειες για τη χρήση του συγκεκριμένου εργαλείου, το οποίο θα ενεργοποιείται κάθε φορά που οι αγορές ομολόγων θα παρουσιάζουν διαταραχές ικανές να προκαλέσουν προβλήματα χρηματοδότησης στις χώρες –μέλη.
Βλέπετε, μια τέτοια εξέλιξη θα αποτελούσε τροχοπέδη στην ευχέρεια και την αποφασιστικότητα της ΕΚΤ να λαμβάνει αποφάσεις για αυξήσεις επιτοκίων για την καταπολέμηση του πληθωρισμού.
Αυτό ακριβώς μας ξεκαθάρισε η ΕΚΤ: Είναι αποφασισμένη να συγκρατήσει -στα πλαίσια του εφικτού όπως θα δούμε παρακάτω- τον πληθωρισμό, χωρίς όμως να διακινδυνεύσει μια νέα κρίση χρέους στην Ευρωζώνη.
Σαφώς «σοφότερη» από τις περιπέτειες της χώρας μας την προηγούμενη δεκαετία η ΕΚΤ χθες μας διευκρίνισε μέσω της Κριστίν Λαγκάρντ στη συνέντευξη Τύπου ότι οι όροι για να ενταχθεί μια χώρα στο ΤPI δεν θα είναι δημοσιονομικοί. Προκειμένου να υπάρχει απόλυτη ευελιξία και ταχύτητα μετάδοσης των αποφάσεων, όλα τα κράτη- μέλη της Eυρωζώνης θα είναι επιλέξιμα και θα είναι στη διακριτική ευχέρεια των κυβερνήσεων τους να αποφασίσουν αν θα υποβάλλουν αίτημα για τη χρησιμοποίηση του, ενώ μόνο η ΕΚΤ θα αποφασίζει αν το αίτημα θα γίνεται δεκτό.
Φυσικά, θα υπάρχουν κανόνες όπως η οικονομία να μην βρίσκεται σε κάποιο ειδικό καθεστώς εποπτείας ή υπερβολικού ελλείμματος, το δημόσιο χρέος να είναι βιώσιμο σύμφωνα με τις αξιολογήσεις που θα δημοσιεύονται στις εκθέσεις της Κομισιόν και του ΔΝΤ, η οικονομία να παρουσιάζει ισχυρές μακροοικονομικές και δημοσιονομικές προοπτικές –δώστε βάση στην συγκεκριμένη συνθήκη- και τέλος να μην εντοπίζει η Κομισιόν σοβαρές δημοσιονομικές ανισορροπίες.
Αυτοί είναι οι όροι για να μπορεί η ΕΚΤ να παρεμβαίνει με αγορές ομολόγων, χωρίς όριο και προσέξτε, χωρίς προαναγγελία του ύψους της παρέμβασης, προκειμένου να εξομαλύνει την αγορά κάθε φορά που θα στρεσάρεται και να περιορίζει τo spread των κρατικών ομολόγων όταν πάει να «ξεφύγει».
Μέσα από αυτό το πρίσμα θα τολμήσουμε να χαρακτηρίσουμε το ΤIP ως ένα εργαλείο -απόσταγμα των μαθημάτων που πήρε η ΕΚΤ από την προηγούμενες κρίσεις χρέους της Ευρωζώνης και μια σαφή προκήρυξη προθέσεων απέναντι στους απανταχού κερδοσκόπους που κάποτε «αλώνιζαν» ανεξέλεγκτοι.
Στα υπόλοιπα τώρα της συνέντευξης Τύπου της Πέμπτης, να σημειώσουμε ότι διατηρείται η ευελιξία όσον αφορά τις επανεπενδύσεις ποσών από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας, γνωστό με το ακρωνύμιο PEPP.
Γιατί τα δύσκολα είναι μπροστά
Η ΕΚΤ προετοιμάζεται σήμερα για τις δύσκολες στιγμές που αναμένονται αύριο και προοιωνίζουν ένας ένας οι θεσμικοί φορείς της Ευρώπης.
Δείτε για παράδειγμα τις θερινές εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: Μείωσε για άλλη μια φορά τις προβλέψεις της για την οικονομική ανάπτυξη στην Ευρωζώνη για φέτος και το επόμενο έτος, ενώ αναβάθμισε τις εκτιμήσεις της για τον πληθωρισμό.
Την παραδοχή ότι η οικονομική δραστηριότητα στην Ευρωζώνη επιβραδύνεται την έκανε και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, υποστηρίζοντας ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελεί μόνιμο «βαρίδι» στην ανάπτυξη, ενώ την ίδια στιγμή οι επιχειρήσεις είναι αντιμέτωπες με υψηλότερα κόστη και διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες, ενώ ένα μέρος των ανοδικών πιέσεων στις τιμές οφείλεται και στο πιο αδύναμο ευρώ. Ως εκ τούτου το οutlook για το δεύτερο εξάμηνο είναι «συννεφιασμένο».
Σοκαριστικές ήταν και οι παραδοχές του γαλλικού υπουργείου Οικονομικών, το οποίο ανέφερε την Πέμπτη ότι η γαλλική οικονομική ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί απότομα το επόμενο έτος, καθώς αυξάνονται οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι, καθυστερώντας την πρόοδο όσον αφορά το έλλειμμα του προϋπολογισμού του δημόσιου τομέα.
Το υπουργείο εκτιμά πλέον την ανάπτυξη στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης να επιβραδύνεται από 2,5% το 2022 σε 1,4% το 2023.
Την ίδια στιγμή εξελίσσεται και το ιταλικό δράμα, με την πολιτική αβεβαιότητα στην Ιταλία, να χτυπάει «κόκκινο» και με τις πρόωρες εθνικές εκλογές να έχουν προγραμματιστεί για τις 25 Σεπτεμβρίου, ενώ σε πλήρη εξέλιξη παραμένει και το ενεργειακό θρίλερ όσον αφορά τις ροές φυσικού αερίου από τη Gazprom.
Μετά το κλείσιμο του Nord Stream 1 για 10 ημέρες προκειμένου γίνουν οι προγραμματισμένες ετήσιες εργασίες συντήρησης, η Ρωσία ξεκίνησε την εβδομάδα που μας πέρασε την παροχή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Η αγορά ανακουφίστηκε μεν από το άνοιγμα του αγωγού, όμως παραμένει προβληματισμένη καθώς οι ποσότητες του ρωσικού φυσικού αερίου αντιστοιχούν προς το παρόν στο 1/3 των συνολικών εξαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Είναι θέμα λίγων ημερών προκειμένου να καλυφθεί σταδιακά ο μεταφορικός όγκος ή είναι άλλο ένα παιχνίδι στρατηγικής από την πλευρά της Ρωσίας;
Αυτή την εβδομάδα θα ξεκαθαρίσει η εικόνα, καθώς ο Ρώσος Πρόεδρος έχει ήδη προειδοποιήσει ότι οι αποστολές θα μπορούσαν να μειωθούν ακόμα και στο 20% της χωρητικότητας, εάν μια τουρμπίνα που έχει κολλήσει στη διαμετακόμιση από τον Καναδά δεν παραληφθεί εγκαίρως για να αντικαταστήσει μια άλλη που είναι πιθανό να χρειαστεί συντήρηση.
Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ότι έχουν ξεκινήσει και οι πρώτες εκτιμήσεις όσον αφορά το ερώτημα πότε θα ξεμείνει από αέριο η Ευρώπη. Η Deutsche Bank υιοθετώντας το σενάριο ότι η Μόσχα θα στέλνει το καλοκαίρι φυσικό αέριο προς την Ευρώπη στο 40% της δυναμικότητας του αγωγού και τον Οκτώβριο θα σταματήσει τις ροές, εκτιμά ότι η Ευρώπη πιθανότατα θα ξεμείνει από καύσιμα κάποια στιγμή τον προσεχή Απρίλιο.
Προφανώς, τις επόμενες ημέρες θα διαβάσουμε και άλλες εκτιμήσεις, που θα βασίζονται ίσως σε ακόμα χειρότερα σενάρια.
Γιατί ο πληθωρισμός θα επιμείνει
Είναι ηλίου φαεινότερον και το παραδέχονται πλέον -αν και με σημαντική χρονοκαθυστέρηση- και οι θεσμικοί φορείς: Η αντιμετώπιση του πληθωρισμού που αντιμετωπίζουμε τη συγκεκριμένη περίοδο θα αποδειχθεί δύσκολη και χρονοβόρα υπόθεση.
Να υπενθυμίσουμε τον λόγο: Η άνοδος στις τιμές της ενέργειας, των πρώτων υλών και των τροφίμων που στην πράξη οδηγούν την κούρσα του πληθωρισμού, οφείλεται ως επί το πλείστον στις διαταραχές της προσφοράς.
Αυτές οι διαταραχές ξεκίνησαν από τα προβλήματα στην παραγωγή και στις αλυσίδες εφοδιασμού λόγω της Covid 19, ενώ λίγο αργότερα προστέθηκαν και οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Όλα αυτά συνδυαστικά ξεκίνησαν την επίπονη διαδικασία της αποπαγκοσμιοποίησης, η οποία έχει ήδη αρχίσει να «διαμελίζει» τον κόσμο που ξέραμε μέχρι τώρα σε νέες εμπορικές ζώνες, διογκώνοντας τα προβλήματα και τροφοδοτώντας για αρκετά χρόνια τις πληθωριστικές πιέσεις, μέχρι να ολοκληρωθούν οι νέες παραγωγικές δομές και οι νέες εφοδιαστικές αλυσίδες.
Ένας περιορισμός της ρευστότητας λοιπόν μέσω της αύξησης του κόστους χρήματος εκ των πραγμάτων δεν θα έχει την ίδια επίδραση στον πληθωρισμό προσφοράς με εκείνη που θα είχε αν ο πληθωρισμός οφειλόταν αποκλειστικά στην αύξηση της ζήτησης.
Αυτός είναι ο λόγος που η νομισματική πολιτική δεν θα έχει άμεσο αντίκτυπο στην αντιμετώπιση του πληθωρισμού καθώς στοχεύει στην πλευρά της ζήτησης. Ως εκ τούτου, θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος και προφανώς και περισσότερη προσπάθεια προκειμένου οι Κεντρικές Τράπεζες να πετύχουν το στόχο τους και να εξομαλύνουν τις τιμές.
Όπως σημειώσαμε τον Μάιο λοιπόν, θα πρέπει να προετοιμαστούμε για μια μακρά περίοδο «καταστροφής πλούτου» -περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ- και να προετοιμάσουμε τα απαραίτητα αναχώματα προκειμένου να προστατεύσουμε τα περιουσιακά μας στοιχεία- περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
Βλέπετε, όπως σημείωσε σε πρόσφατο άρθρο της η εξαιρετική συγγραφέας του «Αn Economist Walks Into a Brothel: And Other Unexpected...», Allison Schrager, η αβεβαιότητα αποτελεί έμμεση μείωση εισοδήματος.
Η σκέψη είναι η εξής: Μεταξύ δύο περιουσιακών στοιχείων με την ίδια μέση απόδοση αλλά διαφορετικό επίπεδο ρίσκου, σε περιόδους αβεβαιότητας σαν αυτή που διανύουμε το ριψοκίνδυνο περιουσιακό στοιχείο αξίζει λιγότερο.
Η ίδια αρχή ισχύει και για το εισόδημά μας. Το να γνωρίζουμε το συνολικό κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος, της βενζίνης και του σούπερ μάρκετ μας βοηθά να προγραμματίσουμε τις δαπάνες μας. Η αβεβαιότητα όμως σχετικά με το κόστος ζωής είναι ισοδύναμη με μια μείωση του μισθού μας και μας οδηγεί στην αναβολή των δαπανών μας, κάτι που μεταφράζεται σε λιγότερες πωλήσεις και υπηρεσίες από τις επιχειρήσεις και κατ’ επέκταση μείωση της οικονομικής δραστηριότητας.
Όπως σημειώνει πολύ εύστοχα η Schrager: «… ακόμη κι αν ο πόλεμος τελειώσει και η οικονομία της Κίνας επανέλθει πλήρως σε φυσιολογική λειτουργία, οι περιορισμοί στην προσφορά πιθανότατα θα παραμείνουν. Η αποπαγκοσμιοποίηση, η δημογραφική γήρανση και ο μετασχηματισμός σε μια πιο «πράσινη» οικονομία, μας οδηγούν σε μια αλυσίδα εφοδιασμού η οποία είναι λιγότερο αξιόπιστη και αναπτύσσεται με πιο αργούς ρυθμούς».
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
