Έντονο χρηματιστηριακό «θόρυβο» και αυξημένη νευρικότητα προκάλεσαν οι εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων, όπως η κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ-Κίνας και τα προβλήματα των αμερικανικών περιφερειακών τραπεζών. Αποτέλεσμα είναι ο S&P 500 να εμφανίζεται σχεδόν αμετάβλητος σε επίπεδο μήνα (-0,01% έως την Παρασκευή και 0,62% μετά τη χθεσινή ανάκαμψη) και να εκφράζονται ανησυχίες για παρατεταμένη επιδείνωση του κλίματος.
Στις συναλλαγές της Δευτέρας παρατηρήθηκε ανάταση του… επενδυτικού ηθικού, διότι αναμένεται να λήξει το shutdown ενδεχομένως και αυτή την εβδομάδα, ενώ φαίνεται ότι μετριάζονται και οι ανησυχίες για τις αμερικανικές περιφερειακές τράπεζες.
Βλέπουμε, λοιπόν, απλώς μία «παύση» στο μεγάλο ράλι του τελευταίου εξαμήνου ή βρισκόμαστε σε σημείο καμπής, σε μία περίοδο που οι επενδυτές πρέπει να αναγνωρίσουν ότι η τάση αλλάζει;
Να πούμε αρχικά, ότι ο Οκτώβριος αποτελεί παραδοσιακά ένα μήνα αυξημένων διακυμάνσεων, με σχετική μελέτη να δείχνει ότι η μέση μεταβλητότητα είναι περίπου 35% υψηλότερη σε σύγκριση με τους υπόλοιπους 11 μήνες του έτους. Ίσως είναι και θέμα ψυχολογίας, αφού ο Οκτώβριος έχει συνδεθεί στο παρελθόν με ιστορικά κραχ, όπως του 1929 και του 1987.
Αν και στις μέρες μας έχουν εκλείψει τέτοια φαινόμενα υπερβολικών αντιδράσεων λόγω… ιστορίας, το σίγουρο είναι ότι υπάρχουν ξεκάθαρες ενδείξεις κλυδωνισμών. Πρόκειται για μία συνθήκη που δεν δικαιολογεί τη χρηματιστηριακή ευφορία η οποία αντανακλάται στο γεγονός ότι οι παγκόσμιες μετοχές απέχουν μόλις 0,3% από τα ιστορικά τους υψηλά. Παρ’ όλα αυτά, έχουμε συνηθίσει φέτος τις απότομες αλλαγές κλίματος, αλλά στο τέλος της ημέρας επικρατούν οι «ταύροι» των αγορών.
Η μεταβλητότητα αυξήθηκε δραματικά από τις 9 Οκτωβρίου, ενώ στο ίδιο διάστημα οι μετοχές έχουν να επιδείξουν περισσότερες ημέρες συναλλαγών με πτώση παρά με άνοδο. Στο μεταξύ, οι τιμές του πετρελαίου υποχωρούν σε ποσοστό άνω του 9% και σε χαμηλό 5 μηνών (-20% μέσα στο 2025), ενώ ο χρυσός συνεχίζει να μοιάζει ασταμάτητος, πλησιάζοντας στα 4.400 δολάρια.
Οι επενδυτές έχουν δύο δρόμους μπροστά τους. Ο ένας είναι αυτός της συνέχισης του χρηματιστηριακού πάρτι, με φόντο τη… μόνιμη πλέον μανία για οτιδήποτε σχετίζεται με την Τεχνητή Νοημοσύνη αλλά και τις μειώσεις επιτοκίων που ετοιμάζει η Fed. Η διάθεση των επενδυτών να ρισκάρουν μεγαλώνει, καθώς όσο περνάει ο καιρός, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες θα επιβεβαιωθεί το σενάριο που επανειλημμένα έχει αναλύσει το Liberal.gr και το οποίο προβλέπει περισσότερες και πιο επιθετικές μειώσεις επιτοκίων στην Αμερική.
Επιτόκια και AI mania είναι δύο καταλύτες που ενδεχομένως αρκούν προκειμένου να συντηρηθεί το ράλι έως τα Χριστούγεννα ή και στις αρχές του 2026. Πόσω μάλλον, αν ενισχυθεί η αισιοδοξία για αποκλιμάκωση του εμπορικού πολέμου και ταυτόχρονα τα εταιρικά αποτελέσματα αποδειχθούν καλύτερα των προσδοκιών. Η επόμενη εβδομάδα θα είναι κρίσιμη καθώς η Fed θα μειώσει τα επιτόκια και θα δώσει το στίγμα των επόμενων μηνών, την ώρα που οι επενδυτές θα έχουν ξεκάθαρη εικόνα για την πορεία των εταιρικών κερδών.
Ο δεύτερος δρόμος είναι αυτός των… αρκούδων. Να ποντάρουν δηλαδή οι επενδυτές ότι βρισκόμαστε σε σημείο καμπής και παρατεταμένων αναταράξεων που θα οδηγήσουν τις μετοχές χαμηλότερα για κάποιο χρονικό διάστημα ή ακόμα και σε μία bear market μακράς διάρκειας.
Τα πρώτα σημάδια είναι ορατά. Σύμφωνα με αναλυτές της Deutsche Bank, την περασμένη εβδομάδα παρατηρήθηκε η μεγαλύτερη μείωση της συνολικής έκθεσης των επενδυτών σε μετοχές, από την Ημέρα Απελευθέρωσης, όταν δηλαδή ανακοινώθηκε η καταιγίδα των δασμών τον Απρίλιο.
Μία ακόμα εξέλιξη που θα μπορούσε να φέρει πιο κοντά το εν λόγω σενάριο είναι η εμφάνιση δυσμενών στοιχείων για τη συμπεριφορά των Αμερικανών καταναλωτών. Σε μεγάλο βαθμό η ανθεκτικότητα της αμερικανικής οικονομίας οφείλεται στο γεγονός ότι οι καταναλωτές συνεχίζουν να ξοδεύουν με τον… αέρα της μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου. Αν οι καταναλωτικές δαπάνες δεχτούν ισχυρό πλήγμα, τότε μπορεί να δούμε απότομη επιδείνωση κλίματος.
Οι περισσότεροι αναλυτές επενδυτικών οίκων, όπως της Goldman Sachs, της JPMorgan και της UBS, πιστεύουν ότι η αναθέρμανση του πληθωρισμού εξαιτίας των δασμών θα είναι παροδικό φαινόμενο. Ωστόσο, οι επιπτώσεις των δασμών δεν έχουν ακόμη γίνει πλήρως αισθητές και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με απόλυτη βεβαιότητα τον τελικό αντίκτυπο των μεγάλων αλλαγών που συντελούνται στο παγκόσμιο εμπόριο.
Διανύουμε μία περίοδο που ενώ χρηματιστηριακά υπάρχει ενθουσιασμός, δε λείπουν τα μεγάλα προβλήματα. Τα κρατικά χρέη είναι σε ιστορικά υψηλά, οι αποτιμήσεις θεωρούνται από πολλούς υπερβολικές, η παγκόσμια οικονομία καλείται να προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον των δασμών και αυτό που «κρατάει» το ράλι είναι οι τεράστιες προσδοκίες για την Tεχνητή Nοημοσύνη.
