Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Στις 31 Οκτωβρίου του 2019 ο Mario Draghi θα ολοκληρώσει τη δεύτερη και τελευταία θητεία του στο τιμόνι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Σε μία εποχή που η διαμάχη μεταξύ Γερμανίας και ΕΚΤ, για τη σταδιακή απόσυρση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, βρίσκεται σε φάση κορύφωσης, γίνονται οι πρώτες παρασκηνιακές ζυμώσεις για τον διάδοχο του Mario Draghi.
Ονόματα ακούγονται πολλά, όμως είναι πολύ νωρίς για να αξιολογήσει κανείς την κατάσταση και να δώσει σε κάποιο από αυτά τον τίτλο του φαβορί. Στο βασικό – αν και πρώιμο – σενάριο, ο Γερμανός κεντρικός τραπεζίτης Jens Weidmann είναι αναμφίβολα το μεγάλο όνομα. Άλλωστε, από τα πρώτα επεισόδια της κόντρας Draghi – Schaeuble, στη Γερμανία ακούγονταν αρκετές φωνές για Γερμανό διοικητή στη Φρανκφούρτη.
Ο Draghi είναι μόλις ο τρίτος πρόεδρος στην ιστορία της ΕΚΤ, μετά τον Ολλανδό Wim Duisenberg (1998-2003) και τον Γάλλο Jean-Claude Trichet (2003-2011). Όποια κι αν είναι η γνώμη του καθενός για τον Ιταλό που, πριν αναλάβει διοικητής της Τράπεζας της Ιταλίας, διετέλεσε, μεταξύ άλλων, αντιπρόεδρος της Goldman Sachs International, το σίγουρο είναι ότι μέχρι σήμερα έχει αφήσει το στίγμα του.
Ο Ιταλός «μασάει» τα λόγια του πολύ λιγότερο απ'' ότι θα περίμενε κανείς από έναν κεντρικό τραπεζίτη και δεν διστάζει να κοντραριστεί με τον Wolfgang Schaeuble για τη νομισματική πολιτική της ΕΚΤ και τα αποτελέσματα του προγράμματος αφοράς ομολόγων. Είναι, άλλωστε κοινώς αποδεκτό, ότι το «ειδικό» βάρος του Draghi είναι πολλαπλάσιο του μετριοπαθούς Trichet.
Στις Βρυξέλλες λέγεται ότι το QE είναι η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι στις σχέσεις Draghi – Schaeuble. Ένα ποτήρι που γέμιζε επικίνδυνα, όσο η ΕΚΤ διατηρούσε τα επιτόκια σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και διόγκωνε τον ισολογισμό της με αγορές ομολόγων άνω των 2 τρισ. ευρώ. Οι δύο άνδρες θα αναγκαστούν να συνεργαστούν για δύο ακόμη χρόνια, όμως η κούρσα διαδοχής θα ξεκινήσει πολύ νωρίτερα.
Στα μέσα Μαΐου, η Handelsblatt άνοιξε τη σχετική συζήτηση, σημειώνοντας ότι η γερμανική κυβέρνηση έχει καταστρώσει σχέδιο για να κάμψει τις αντιδράσεις του Νότου και να κερδίσει την κούρσα της διαδοχής. Το γερμανικό περιοδικό Spiegel, από την πλευρά του, ανέφερε ότι το δίδυμο Merkel-Schaeuble πιστεύει ότι ήρθε η ώρα της Γερμανίας να έχει τον δικό της κεντρικό τραπεζίτη στην κεφαλή της Ευρωτράπεζας.
Μέσα στους επόμενους μήνες αναμένεται να φανούν και οι επιδιώξεις του νέου προέδρου της Γαλλίας, Emmanuel Macron, ο οποίος δεν αποκλείεται να προωθήσει τον διοικητή της Τράπεζας της Γαλλίας, Francois Villeroy de Galhau, παρά το... άτυπο μειονέκτημα λόγω Trichet.
Από κει και πέρα, θα μετρήσουν οι γνωστές συμμαχίες. Η Γερμανία βρίσκεται στον πυρήνα του μπλοκ των «γερακιών» της ΕΚΤ, με τον Weidmann να έχει αρκετές φορές αποτελέσει την εξαίρεση στις «ομόφωνες» αποφάσεις του διοικητικού συμβουλίου. Πηγές με γνώση των διεργασιών στα ευρωπαϊκά κέντρα αποφάσεων τονίζουν ότι ακόμη και αν δεν υπήρχε η κόντρα του Draghi με τη γερμανική πλευρά, ο Schaeuble θα προετοίμαζε το έδαφος για την υποψηφιότητα του Weidmann, καθώς η επόμενη πενταετία θεωρείται εξαιρετικά κρίσιμη για την κατεύθυνση που θα ακολουθήσει η ζώνη του ευρώ.
Στην Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων η γερμανική πλευρά θα προσπαθήσει να διασφαλίσει ότι θα έχει, στο μέτρο του δυνατού, ένα λόγο παραπάνω στην κεντρική τράπεζα. Στο ίδιο πλαίσιο, πολλοί πιστεύουν ότι η γερμανική επιδίωξη δεν θα μείνει αναπάντητη, με τις χώρες του Νότου να συμμαχούν για να... κατεβάσουν την δική τους υποψηφιότητα. Τα γερμανικά μέσα αναφέρθηκαν επίσης στο ενδεχόμενο να προταθεί ο Ισπανός υπουργός Οικονομικών Luis de Guindos για να πλαισιώσει τον Weidmann αναλαμβάνοντας καθήκοντα αντιπροέδρου, όμως το εν λόγω σενάριο δεν μοιάζει ικανό να ικανοποιήσει τη Γαλλία και την Ιταλία.
Ξένοι αναλυτές θεωρούν αυτονόητο ότι όσο πλησιάζουμε στο 2019, τόσο θα ανάβει η συζήτηση και οι παρασκηνιακές επαφές. Ορισμένοι, μάλιστα, εκτιμούν ότι σε πιθανό plan B, στο οποίο η Γερμανία θα προτείνει έναν «ουδέτερο» τραπεζίτη από χώρα που βρίσκεται πιο κοντά στις δικές της απόψεις, όλα τα... διαθέσιμα ονόματα θα εξεταστούν.
Σήμερα, τα σταθερά μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ είναι ο Ιταλός Mario Draghi (πρόεδρος), ο Πορτογάλος Vitor Constancio(αντιπρόεδρος), oΓάλλος Benoit Coeure (μέλος), η Γερμανίδα Sabine Lautenschlager (μέλος), ο Λουξεμβούργιος Yves Mersch (μέλος) και ο Γερμανός Peter Praet (μέλος). Τα μέλη αυτά έχουν μόνιμο δικαίωμα ψήφου, σε αντίθεση με τους διοικητές των εθνικών κεντρικών τραπεζών, οι οποίοι ασκούν εκ περιτροπής τα δικαιώματα ψήφου.
