Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Θα υλοποιήσει η ελληνική κυβέρνηση τα συμφωνηθέντα και θα κλείσει γρήγορα την τρίτη αξιολόγηση; Αν ναι, τότε οι ελληνικές τράπεζες έχουν μία ευκαιρία να διώξουν το «φάντασμα» μιας τέταρτης ανακεφαλαιοποίησης. Αρκεί, βέβαια, και αυτές από την πλευρά τους να επιταχύνουν ενέργειες που «αγνοούσαν» στο παρελθόν, όπως οι πλειστηριασμοί και οι πωλήσεις δανείων. Αν η κυβέρνηση επιλέξει τη σύγκρουση ή τις καθυστερήσεις, με την αγορά να βιώνει μία νέα περίοδο αβεβαιότητας, τότε η μέγγενη του ΔΝΤ θα συνεχίσει να πιέζει ασφυκτικά και όλα τα σενάρια για τις ελληνικές τράπεζες θα είναι ανοιχτά, απειλώντας την οικονομία με ένα καταστροφικό και ίσως άνευ προηγουμένου πισωγύρισμα.
Η γενικευμένη αναστάτωση στον ελληνικό τραπεζικό κλάδο είχε ως αποτέλεσμα οι τραπεζικές μετοχές να χάσουν το ένα τρίτο της αξίας τους μέσα σε λίγες εβδομάδες. Υπό το φόβο ακόμη χειρότερων εξελίξεων, επιχειρείται σήμερα ένας ύστατος συμβιβασμός μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το liberal.gr, οι διεργασίες προς τη σύγκλιση ΕΚΤ-ΔΝΤ έχουν ξεκινήσει εδώ και αρκετό καιρό και σήμερα κορυφώνονται. Σε ρόλο «πυροσβέστη», ο Mario Draghi δήλωσε προχθές, κατά τη διάρκεια ακρόασης από την Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου, ότι η ΕΚΤ προτίθεται να επισπεύσει τα stress tests για τις ελληνικές τράπεζες. Σύμφωνα με πληροφορίες του liberal.gr, τα τεστ αντοχής θα ξεκινήσουν τον ερχόμενο Φεβρουάριο (όταν θα είναι διαθέσιμα τα πλήρη στοιχεία για το 2017), με στόχο να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη Μαΐου-αρχές Ιουνίου.
Πλέον, εκτιμάται ότι η αποδοχή από πλευράς ΔΝΤ της επίσπευσης των stress tests θα δώσει τέλος στην ακατάσχετη φημολογία για νέα ανακεφαλαιοποίηση που έχει επιφέρει τεράστιο πλήγμα στις τράπεζες και θα επιτρέψει την ομαλοποίηση της κατάστασης.
Κανείς, βέβαια, δεν γνωρίζει το αποτέλεσμα των stress tests, όμως και μόνο η αποφυγή της διενέργειας ελέγχων ποιότητας ενεργητικού (AQR) – για την οποία πιέζει το ΔΝΤ - στους ισολογισμούς των ελληνικών τραπεζών, θεωρείται ύψιστης σημασίας εξέλιξη. Ανώτερες τραπεζικές πηγές επισημαίνουν, ωστόσο, ότι για να αποφύγουν μια και καλή οι τράπεζες την ανακεφαλαιοποίηση θα πρέπει να συντρέξουν μέσα στους επόμενους μήνες μία σειρά θετικών αλλά και «δύσκολων» εξελίξεων.
Η τύχη των τραπεζών θα κριθεί, σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις, από την ταχύτητα με την οποία η κυβέρνηση θα κλείσει τις εκκρεμότητες της αξιολόγησης και από την διάθεση των τραπεζών να κάνουν όσα δεν έκαναν μέχρι σήμερα. Για τις τράπεζες είναι θέμα επιβίωσης και γι' αυτό δηλώνουν πιο έτοιμες από ποτέ να κινηθούν επιθετικά, με πλειστηριασμούς σε στρατηγικούς κακοπληρωτές και πωλήσεις προβληματικών δανείων (πρώτα στη λίστα τα καταγγελμένα).
Για την κυβέρνηση ισχύει το ίδιο; Μπορεί να κλείσει όλα τα ανοιχτά μέτωπα και να δείξει ένα εντελώς διαφορετικό πρόσωπο, στρώνοντας το έδαφος για μία πραγματική ανάκαμψη που θα ωφελήσει το σύνολο της οικονομίας και τις τράπεζες;
Γιατί δεν θέλουν οι τράπεζες AQR;
Τι έγινε και ξαφνικά το τραπεζικό τοπίο στην Ελλάδα γέμισε σύννεφα; Όχι ότι δεν είχε, αλλά μετά από τρεις γύρους ανακεφαλαιοποίησης, τεράστιες προσπάθειες αναδιάρθρωσης (περικοπές και πωλήσεις όλων σχεδόν των θυγατρικών στο εξωτερικό) και επιβίωσης εν μέσω capital controls, θα περίμενε κανείς ο κλάδος να βλέπει πιο αισιόδοξα το μέλλον. Και όχι μόνο αυτό. Τα σύννεφα που έχουν μαζευτεί τον τελευταίο καιρό είναι μαύρα, από αυτά που… φέρνουν καταιγίδες.
Σημαντικό ρόλο σε όλο αυτό το σκηνικό έχει παίξει το ΔΝΤ το οποίο έχει κλιμακώσει τις πιέσεις, ζητώντας τη διενέργεια AQR πριν την ολοκλήρωση του προγράμματος. Το Ταμείο ζητάει, δηλαδή, αυστηρούς ελέγχους για να διασφαλίσει ότι δεν θα χρειαστούν νέα κρατική βοήθεια. Η βασική του παραδοχή σχετίζεται με την ποιότητα των κεφαλαίων καθώς σχεδόν τα μισά αντιστοιχούν στον αναβαλλόμενο φόρο και δεν μπορούν να απορροφήσουν ζημιές που μπορεί να προκύψουν από τα «κόκκινα» δάνεια. Τέτοιους ελέγχους, όμως, η ΕΚΤ διενεργεί κάθε τέσσερα χρόνια ή μετά από κάποια κρίση – όπως συνέβη το 2015 στην Ελλάδα - και όχι στα τακτικά stress tests.
Όπως σημειώνουν τραπεζικές πηγές, αν… περάσει του ΔΝΤ τότε οι ελληνικές τράπεζες θα αναγκαστούν να... κατεβάσουν ταχύτητα στην προσπάθεια μείωσης των «κόκκινων» δανείων, καθώς πρόκειται για μία εξαιρετικά ενδελεχή διαδικασία και θα ξεφύγουν από τους στόχους τους. «Το AQR θα μπορούσε να βγάλει τις τράπεζες εκτός στόχων κατά σχεδόν ένα χρόνο», εκτιμούν οι ίδιες πηγές.
Παρ'' όλα αυτά, ανώτερες τραπεζικές πηγές, υποστηρίζουν ότι ο κίνδυνος να προκύψουν νέες κεφαλαιακές ανάγκες είναι περιορισμένος αν η κυβέρνηση κάνει όλα αυτά που πρέπει. «Οι ελληνικές τράπεζες θα πετύχουν τους στόχους για το 2017, ωστόσο το μεγάλο στοίχημα είναι οι εξαιρετικά φιλόδοξοι στόχοι του 2018 όταν θα πρέπει να μειώσουν τα κόκκινα δάνεια κατά περίπου 15 δισ. ευρώ», αναφέρουν. Οι ίδιες πηγές τονίζουν ότι πλέον ισχύει η διαδικασία Εποπτικού Ελέγχου και Αξιολόγησης (SREP), που είναι πιο ήπια σε ότι αφορά την εξεύρεση των απαιτούμενων κεφαλαίων που προκύπτουν από τα stress tests.
Ενδεικτική του κλίματος που επικρατεί στην Αθήνα, ήταν η χθεσινή παρέμβαση του κ. Φωκίωνα Καραβία, CEO της Eurobank, μέσω άρθρου στους FT. Ο κ. Καραβίας χαρακτήρισε αντιπαραγωγική τη δημόσια αντιπαράθεση του ΔΝΤ με την ΕΚΤ, ζήτησε χώρο και χρόνο για την αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων, τονίζοντας ότι οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση από ποτέ για να τα καταφέρουν.
