Νέα μείωση των βασικών επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, διαμορφώνοντας το επιτόκιο καταθέσεων στο 2%. Πρόκειται για την όγδοη μείωση από τον Ιούνιο του 2024 που ξεκίνησε η νομισματική χαλάρωση από την ΕΚΤ, αντανακλώντας την επιβράδυνση του πληθωρισμού και τις αυξανόμενες ανησυχίες για την οικονομική ανάπτυξη της ευρωζώνης.
Η απόφαση ελήφθη εν μέσω υποχώρησης του πληθωρισμού στο 1,9% στην ευρωζώνη τον Μάιο, κάτω από τον στόχο του 2% που έχει θέσει η ΕΚΤ, κυρίως λόγω της πτώσης των τιμών στην ενέργεια. Παράλληλα, η οικονομική δραστηριότητα παραμένει υποτονική, με την Κομισιόν να αναθεωρεί την πρόβλεψη για την ανάπτυξη του 2025 στο 0,9%, έχοντας επηρεαστεί από τις εμπορικές εντάσεις με τις ΗΠΑ.
Η νέα μείωση των επιτοκίων σύμφωνα με Ευρωπαίους αναλυτές έχει πολλαπλές επιπτώσεις. Κατά βάση θα έχει ισχυρό αντίκτυπο σε επιτόκια δανεισμού και αποταμίευσης ειδικά εάν ακολουθήσουν το Φθινόπωρο επιπλέον μειώσεις. Σημειωτέον, ότι από τώρα γίνεται λόγος για δύο ακόμη μειώσεις κατά 25 μονάδες βάσης τον Σεπτέμβριο και τον Δεκέμβριο.
Να αναφέρουμε ότι η έκθεση της BofA Global Research, που είχε δημοσιευθεί λίγες ημέρες πριν την ανακοίνωση της μείωσης ήταν ουσιαστικά ένας οιωνός, καθώς είχε αναφέρει ότι η ΕΚΤ «ξεμένει από λόγους για να μην πέσει κάτω από το 2%».
Η αλήθεια είναι πως η πολιτική της ΕΚΤ δεν φαινόταν ξεκάθαρη για το μέλλον σχετικά με τις αποφάσεις της για τα επιτόκια, καθώς οι συνιστώσες στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού έπαιζαν αρνητικό ρόλο. Αναφορά φυσικά γίνεται στο πρόγραμμα δασμών του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, όπου οι εικασίες για την ανάπτυξη μόνο αρνητικά σενάρια είχαν, καθώς ένα μέτρο έπαιζαν και τα αντίποινα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπρόσθετα, οι μειώσεις του Φθινοπώρου θα εξαρτηθούν από τον τρόπο με τον οποίο θα εξελιχθούν τα σχέδια της άμυνας της ΕΕ και η μεγάλη δημοσιονομική πολιτική της Γερμανίας.
Οι αναλυτές συμφωνούν πως η ΕΚΤ θέλει να έχει πολλές επιλογές και να παραμένει ευέλικτη στις αποφάσεις της. Από την άλλη, όπως τονίζουν ολόκληρη η Ευρωζώνη αντιμετωπίζει πολλές αβεβαιότητες, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Να θυμίσουμε ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat ο πληθωρισμός κυμαίνεται γύρω στο στόχο του 2% της κεντρικής τράπεζας, με τα προκαταρκτικά στοιχεία να υποδεικνύουν ότι οι τιμές καταναλωτή στην Ευρωζώνη αυξήθηκαν μόλις 1,9% τον Μάιο. Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν στην Ευρωζώνη αυξήθηκε κατά 0,3% το α’ τρίμηνο του 2025, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις.
Η μικρή μείωση όπως υπογραμμίζει ένας αναλυτής οφειλόταν στην αβεβαιότητα σχετικά με τους δασμούς. Ωστόσο, η τελευταία έκθεση του ΟΟΣΑ για τις οικονομικές προοπτικές, προβλέπει ανάπτυξη 1% και πληθωρισμό 2,2% για την Ευρωζώνη φέτος.
Οι επιπτώσεις της μείωσης
Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, καθώς εξαρτάται το είδος των προϊόντων που κατέχει κάποιος και τι επιτόκια δανεισμού και αποταμίευσης αντίστοιχα διαθέτει. Έτσι όπως είχε δηλώσει ο Μπας βαν Γκέφεν, ανώτερος μακροοικονομικός στρατηγικός αναλυτής της RaboResearch για να δώσει ένα παράδειγμα ένα 10ετές στεγαστικό δάνειο με σταθερό επιτόκιο και ένας λογαριασμός όψεως θα επηρεαστούν με διαφορετικούς τρόπους. «Το επιτόκιο των βραχυπρόθεσμων καταθέσεων τείνει να ακολουθεί αρκετά στενά το επιτόκιο των καταθέσεων», είπε.
«Μια εβδομάδα μετά τη συνεδρίαση της ΕΚΤ, το επιτόκιο τίθεται σε ισχύ. Έτσι, εάν η ΕΚΤ μειώσει το επιτόκιο καταθέσεων την Πέμπτη, οι τράπεζες θα λάβουν 0,25% χαμηλότερο επιτόκιο στις καταθέσεις τους στην κεντρική τράπεζα. Αυτό μπορεί να τις οδηγήσει να μειώσουν και το επιτόκιο που καταβάλλουν στους λογαριασμούς ταμιευτηρίου», εξήγησε ο βαν Γκέφεν.
Τώρα λοιπόν ο καταναλωτές θα περιμένουν να περάσει ο χρόνος για να δουν αυτές τις μειώσεις στα προϊόντα που έχουν επιλέξει.
Τέλος, να σημειώσουμε ότι τα προϊόντα με σταθερά μακροπρόθεσμα επιτόκια έχουν μια πιο περίπλοκη σχέση με τα επιτόκια της κεντρικής τράπεζας, γιατί δεν καθορίζονται μόνο από το τρέχον επιτόκιο πολιτικής, αλλά και από τις μελλοντικές προσδοκίες.
Αναλυτικά η ανακοίνωση της ΕΚΤ:
Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να μειώσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης. Ειδικότερα, η απόφασή του να μειώσει το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων – το επιτόκιο με το οποίο το Διοικητικό Συμβούλιο δίνει την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής – βασίζεται στην επικαιροποιημένη αξιολόγησή του για τις προοπτικές του πληθωρισμού, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική.
Ο πληθωρισμός διαμορφώνεται επί του παρόντος γύρω από τον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% που έχει θέσει το Διοικητικό Συμβούλιο. Σύμφωνα με το βασικό σενάριο των νέων προβολών των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος, ο γενικός πληθωρισμός εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 2,0% το 2025, 1,6% το 2026 και 2,0% το 2027. Οι προς τα κάτω αναθεωρήσεις σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου, κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες για το 2025 και το 2026, αντανακλούν κυρίως τις υποθέσεις για χαμηλότερες τιμές της ενέργειας και ισχυρότερο ευρώ. Οι εμπειρογνώμονες αναμένουν ότι ο πληθωρισμός χωρίς τις τιμές της ενέργειας και των ειδών διατροφής θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 2,4% το 2025 και 1,9% το 2026 και το 2027, δηλαδή θα παραμείνει σε γενικές γραμμές αμετάβλητος από τον Μάρτιο.
Οι εμπειρογνώμονες αναμένουν ότι ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 0,9% το 2025, 1,1% το 2026 και 1,3% το 2027. Η μη αναθεώρηση της προβολής για τον ρυθμό ανάπτυξης το 2025 αντανακλά ένα ισχυρότερο του αναμενομένου α΄ τρίμηνο σε συνδυασμό με τις ασθενέστερες προοπτικές για το υπόλοιπο του έτους. Ενώ η αβεβαιότητα που περιβάλλει τις εμπορικές πολιτικές αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά τις επιχειρηματικές επενδύσεις και τις εξαγωγές, ιδίως σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, η άνοδος των δημόσιων επενδύσεων στην άμυνα και τις υποδομές θα στηρίζει ολοένα και περισσότερο την ανάπτυξη μεσοπρόθεσμα. Η άνοδος των πραγματικών εισοδημάτων και η ισχυρή αγορά εργασίας θα επιτρέψει στα νοικοκυριά να δαπανούν περισσότερο. Μαζί με τις ευνοϊκότερες συνθήκες χρηματοδότησης, αυτό θα πρέπει να ενισχύσει την ανθεκτικότητα της οικονομίας σε παγκόσμιες διαταραχές.
Στο πλαίσιο της υψηλής αβεβαιότητας, οι εμπειρογνώμονες αξιολόγησαν επίσης ορισμένους από τους μηχανισμούς μέσω των οποίων οι διαφορετικές εμπορικές πολιτικές θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό υπό ορισμένα εναλλακτικά ενδεικτικά σενάρια. Αυτά τα σενάρια θα δημοσιευθούν μαζί με τις προβολές των εμπειρογνωμόνων στον δικτυακό τόπο της ΕΚΤ. Στο πλαίσιο αυτής της ανάλυσης σεναρίων, μια περαιτέρω κλιμάκωση των εμπορικών εντάσεων τους επόμενους μήνες θα είχε ως αποτέλεσμα ο ρυθμός ανάπτυξης και ο πληθωρισμός να διαμορφωθούν σε επίπεδα χαμηλότερα από ό,τι προβλέπει το βασικό σενάριο. Αντιθέτως, εάν οι εμπορικές εντάσεις αποκλιμακωθούν με ευνοϊκή έκβαση, ο ρυθμός ανάπτυξης και, σε μικρότερο βαθμό, ο πληθωρισμός θα διαμορφωθούν σε επίπεδα υψηλότερα από ό,τι προβλέπει το βασικό σενάριο.
Οι περισσότεροι δείκτες του υποκείμενου πληθωρισμού υποδηλώνουν ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί γύρω από τον μεσοπρόθεσμο στόχο του Διοικητικού Συμβουλίου για ρυθμό 2% σε διατηρήσιμη βάση. Ο ρυθμός ανόδου των μισθών παραμένει αυξημένος, εξακολουθεί να μετριάζεται όμως αισθητά και τα κέρδη απορροφούν εν μέρει τον αντίκτυπό του στον πληθωρισμό. Οι ανησυχίες ότι η αυξημένη αβεβαιότητα και οι ευμετάβλητες αντιδράσεις της αγοράς στις εμπορικές εντάσεις τον Απρίλιο θα είχαν περιοριστική επίδραση στις συνθήκες χρηματοδότησης έχουν εξασθενήσει.
Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι αποφασισμένο να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί με διατηρήσιμο τρόπο στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Ιδίως υπό τις τρέχουσες συνθήκες εξαιρετικής αβεβαιότητας, θα ακολουθήσει μια προσέγγιση που βασίζεται στα εκάστοτε διαθέσιμα στοιχεία και θα λαμβάνει αποφάσεις από συνεδρίαση σε συνεδρίαση για τον καθορισμό της κατάλληλης κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής. Οι αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου για τα επιτόκια θα βασίζονται στην αξιολόγηση που διενεργεί όσον αφορά τις προοπτικές για τον πληθωρισμό υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών στοιχείων, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική. Το Διοικητικό Συμβούλιο δεν δεσμεύεται εκ των προτέρων για συγκεκριμένη πορεία των επιτοκίων.
