Του Γιώργου Φιντικάκη
Εικονική αποδεικνύεται προς ώρας η επενδυτική άνοιξη που υπόσχεται η κυβέρνηση, αφού η οικονομία πληρώνει ακόμη τα απόνερα από την καθυστέρηση της δεύτερης αξιολόγησης, ενώ ταυτόχρονα βλέπει την ανταγωνιστικότητά της να επιδεινώνεται.
Τα επίσημα στατιστικά για το δεύτερο τρίμηνο της χρονιάς, αποδεικνύουν όχι μόνο πόσο απέχουμε ακόμη ως χώρα από το να γίνουμε ελκυστικός επενδυτικός προορισμός, αλλά και πόσο διστακτικοί να ανοίξουν το πορτοφόλι τους παραμένουν οι Ελληνες.
Η υστέρηση κατά 17,1% στον ακαθάριστο σχηματισμό κεφαλαίου, σε σχέση με το αντίστοιχο δεύτερο τρίμηνο πέρυσι, αφορά τα πάντα : Από τις κατασκευές και την αγορά μηχανολογικού εξοπλισμού μιας μικρής επιχείρησης, έως τις δαπάνες από ένα μεγάλο όμιλο, εγχώριο ή ξένο όπως για παράδειγμα αυτούς που πρωταγωνιστούν στις αποκρατικοποιήσεις. Οι τελευταίες μάλιστα κατέγραψαν καλύτερες επιδόσεις κατά το δεύτερο φετινό τρίμηνο του έτους, καθώς τον Απρίλιο καταβλήθηκαν τα 1,23 δισ ευρώ από τους Γερμανούς για την παραχώρηση των αεροδρομίων, ενώ επίσης έχουν πάρει μπροστά τα πρώτα έργα αναβάθμισης στο λιμάνι του Πειραιά από την Cosco.
Η αιτία επομένως για την φτωχή επίδοση του δευτέρου τριμήνου πρέπει να προβληματίσει περαιτέρω. Τα 4,8 δισ ευρώ στα οποία διαμορφώθηκε ο ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου κατά το β'' τρίμηνο του 2017, έναντι των 5,79 δισ του αντίστοιχου τριμήνου του 2016, δείχνει ακριβώς πόσο κουμπωμένοι παρέμειναν εγχώριοι και ξένοι επενδυτές, κυρίως όμως αποτελεί ένα μήνυμα ως προς τι θα συμβεί αν καθυστερήσει και η επόμενη αξιολόγηση.
Αλλά ακόμη και αν αυτή κλείσει γρήγορα, είναι λάθος να περιμένει κανείς θαύματα στον τομέα των επενδύσεων, καθώς δύσκολα κάποιος θα τοποθετήσει τα κεφάλαιά του σε μια οικονομία που πάσχει τόσο πολύ από πλευράς ανταγωνιστικότητας. Ασφαλώς και υπάρχουν, ισχυροί άνθρωποι, πρόθυμοι να κάνουν στην Ελλάδα επενδύσεις, που λίγο καιρό πριν ούτε καν τις συζητούσαν. Αντιλαμβάνονται την σταδιακή δημοσιονομική βελτίωση και το γεγονός ότι ο πολιτικός κίνδυνος που έγινε προ διετίας αιτία να αποσταθεροποιηθεί η χώρα, έχει παρέλθει σε μεγάλο βαθμό, ταυτόχρονα ωστόσο κοιτάζουν και συγκεκριμένους δείκτες. Αυτούς δηλαδή τους προσδιοριστικούς παράγοντες για μια μακροχρόνια οικονομική ανάπτυξη, όπως η βελτίωση σε παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα, όπου οι ελληνικές επιδόσεις τα τελευταία χρόνια ολοένα και χειροτερεύουν.
Στην ίδια θέση με Αλγερία
Αυτά παρακολουθούν όσοι μεγάλοι παίκτες θέλουν να βάλουν χρήματα πάνω στο τραπέζι - όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά παντού- και αναμένουν την δημοσίευση στα τέλη Σεπτεμβρίου, της έκθεσης για το 2017 του World Economic Forum. Η έκθεση αποτελεί ευαγγέλιο για τους επενδυτές καθώς αξιολογεί την ανταγωνιστικότητα κάθε χώρας, την παραγωγικότητα, την διαφθορά και πολλούς άλλους καθοριστικούς δείκτες για την μακροπρόθεσμη απόδοση των κεφαλαίων τους.
Πέρυσι ο δείκτης ανταγωνιστικότητας που λαμβάνει υπόψιν του το επίπεδο θεσμών, την αποτελεσματική λειτουργία του κράτους, την ποιότητα των υποδομών, αλλά και τον χρόνο που χρειάζεται για να ξεκινήσει κάποιος μια καινούργια επιχείρηση, κατέτασσε την Ελλάδα στην 86η θέση ανάμεσα σε 136 κράτη. Είμασταν δηλαδή στην ίδια θέση με την Αλγερία και τις Ονδούρες, και πολύ χαμηλότερα απ' όλο τον υπόλοιπο Ευρωπαικό Νότο.
Σε αυτούς τους δείκτες βρίσκεται η απάντηση στο ερώτημα αν θα διπλασιαστούν ή θα τριπλασιαστούν φέτος οι επενδύσεις στην Ελλάδα, και όχι στις δηλώσεις υπουργών ή κοινοτικών αξιωματούχων, που συχνά διαψεύδονται από την ίδια την πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα λέει αφενός ότι καθυστερήσαμε πάρα πολύ να κλείσουμε την προηγούμενη αξιολόγηση, αφετέρου ότι ουδείς γνωρίζει τι θα συμβεί με την επόμενη.
Τι έλεγε πέρυσι η ΕΕ
Προς επίρρωση των παραπάνω, η "σύμμαχος" Ευρωπαική Ενωση του Ζαν Κλωντ Γιούνκερ είχε προβλέψει στην εαρινή της έκθεση τον Μάιο του 2016, ότι αν η Ελλάδα ψήφιζε τα μέτρα και έκλεινε η αξιολόγηση, τότε από το 2017, θα γνώριζε την μεγαλύτερη επενδυτική έκρηξη σε όλη την Ευρώπη, και θα κατέγραφε έναν από τους ισχυρότερους ρυθμούς ανάπτυξης μεταξύ των κρατών-μελών. Σύμφωνα με εκείνη την έκθεση, οι επενδύσεις θα αυξάνονταν φέτος με ρυθμό 11,6% σε σχέση με το 2016 και το ΑΕΠ θα ανέκαμπτε κατά 2,7%. Σε καμία άλλη χώρα της Ε.Ε δεν προβλέπονταν τόσο μεγάλη άνοδος των επενδύσεων όσο στην περίπτωση της Ελλάδας αφού, σύμφωνα με την ίδια έκθεση, ο μέσος όρος ανόδου των επενδυτικών δαπανών στην υπόλοιπη Ευρώπη θα ήταν μόλις 3,8%.
Τελικά το μικρό αυτό θαύμα δεν φαίνεται να συμβαίνει. Το ερώτημα με ποιών τα λεφτά θα συμβεί, παραμένει, αφού η κυβέρνηση θα πρέπει να αλλάξει το πνεύμα με το οποίο αντιμετωπίζει τις επενδυσεις, και να δώσει τέτοια σήματα προσεχώς, ώστε να ενεργοποιηθούν τόσο το εγχώριο κεφάλαιο, όσο και το ξένο. Την ίδια στιγμή όμως που ο Πρωθυπουργός κατά την επίσκεψή του στην καπνοβιομηχανία Παπαστράτος, επέμενε πόσο ελκυστικός τόπος για επενδύσεις μπορεί να γίνει η Ελλάδα, ο δήμαρχος Κέρκυρας, Κώστας Νικολούζος – εξέχον στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ στο νησί – γινόταν μπροστάρης στην παρεμπόδιση των εργασιών για την επένδυση πολυτελούς τουριστικού θερέτρου, ύψους 100 εκατ. ευρώ, στην περιοχή Ερημίτης. Το ίδιο συμβαίνει με τα συνεχή εμπόδια που αντιμετωπίζει η επένδυση στο Ελληνικό ή με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γ. Σταθάκη που αρνείται να δώσει τις άδειες για την επένδυση εκατοντάδων εκατ. ευρώ της Ελληνικός Χρυσός στις Σκουριές και την Ολυμπιάδα Χαλκιδικής.
Τα μαθηματικά του Πρωθυπουργού
Σε αυτή την μάχη της πραγματικότητας με τον σουρεαλισμό, την πληρώνουν ακόμη και τα νούμερα. Προ ημερών ο Πρωθυπουργός είχε δηλώσει ότι το πρώτο εξάμηνο του 2017 οι άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα ξεπέρασαν το 1 δισ ευρώ. Από την άλλη όμως πλευρά τα επίσημα στοιχεία του ΟΟΣΑ, τα οποία δημοσιεύθηκαν τον Ιούλιο του 2017, έκαναν λόγο για άμεσες επενδύσεις από το εξωτερικό στην Ελλάδα, ίσες με 1,148 δισ δολάρια, αλλά για το πρώτο τρίμηνο του 2017.
Λογικό είναι ο κ. Τσίπρας, ως Πρωθυπουργός της χώρας να έχει άμεση πληροφόρηση και πρόσβαση σε νεότερα στοιχεία για το πως κινούνται οι επενδύσεις κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2017. Εκτός και αν τα μαθηματικά του Πρωθυπουργού μας δεν είναι σωστά.
Χρησιμοποιώντας την τρέχουσα συναλλαγματική ισοτιμία (0,85 ευρώ το δολάριο), προκύπτει ότι κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους οι ροές επενδύσεων ανήλθαν σε 0,9758 δισ ευρώ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι για να είναι ίσες με 1 δισ. ευρώ οι άμεσες ξένες επενδύσεις του πρώτου εξαμήνου, όπως είπε ο Πρωθυπουργός, θα έπρεπε αυτές κατά το δεύτερο τρίμηνο να μην ξεπέρασαν τα… 24 εκατ. ευρώ, (ήτοι 1 δισ μείον 0,9758 δισ ευρώ) !
Προφανώς και κάποια από τα παραπάνω στοιχεία, είτε αυτά που επικαλέστηκε ο Πρωθυπουργός, είτε εκείνα του ΟΟΣΑ, δεν είναι τα σωστά, πολλώ δε μάλλον όταν τον Απρίλιο καταβλήθηκαν τα 1,24 δισ ευρώ από τους Γερμανούς για τα περιφερειακά αεροδρόμια.
Το ερώτημα ωστόσο για το ακριβές ύψος των επενδύσεων στην Ελλάδα κατά το πρώτο εξάμηνο παραμένει, αφού επικρατεί τέτοιο μπέρδεμα, που ούτε τα νούμερα δεν συμφωνούν.
Προ ημερών ο Πρωθυπουργός, απευθυνόμενος στους υπαλλήλους της Παπαστράτος, περιέγραψε πώς είχε αντιμετωπίσει τον επικεφαλής της εταιρείας, όταν στις αρχές του 2015, του είχε αποκαλύψει ότι σχεδιάζει να κάνει επένδυση 300 εκατομμυρίων ευρώ. Μετά την συνάντηση, είχε απευθυνθεί στον Δημήτρη Τζανακόπουλο, τότε διευθυντή του πολιτικού του γραφείου, ρωτώντας τον «είσαι σίγουρος πώς δεν μας κοροϊδεύει;».
Το ερώτημα που θα έπρεπε να κάνει σήμερα ο Πρωθυπουργός στον κυβερνητικό εκπρόσωπο και υπουργό Επικρατείας Δημήτρη Τζανακόπουλο, με αφορμή και τα προχθεσινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τις επενδύσεις, θα έπρεπε να είναι άλλο: "Είσαι σίγουρος ότι δεν τους κοροϊδεύουμε;".
