Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, υπάρχει στο τραπέζι το ενδεχόμενο χρήσης όπλων μαζικής καταστροφής. Αν ο Πούτιν είχε καταφέρει τις στρατηγικές του επιδιώξεις με μία γρήγορη στρατιωτική νίκη, δε θα πηγαίναμε ούτε σε plan B, ούτε σε plan C. Τώρα είναι υποχρεωμένος να κοιτάξει εναλλακτικά πλάνα με ακόμα χειρότερες μεθόδους και πρακτικές από πλευράς Ρωσίας, μόνο και μόνο για να καταφέρει, αυτό που ο ίδιος έθεσε ως στόχο και δεν τον έχει καταφέρει.
Δεν υπάρχει πλέον αμφιβολία ότι οι σχέσεις μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ρωσίας βρίσκονται σε ιστορικό χαμηλό. Δυστυχώς, οι δύο πλευρές έχουν μπει σε ένα σπιράλ αρνητικών εξελίξεων, όπου το ένα γεγονός διαδέχεται το άλλο. Υπάρχει μία πολύ επικίνδυνη κλιμάκωση, η οποία οφείλεται, αφενός και κυρίως στην αυτοπαγίδευση του Πούτιν σε μία πολιτική,όπου κάθε επόμενο βήμα που κάνει, τον φέρνει σε χειρότερη θέση από ότι ήταν προηγουμένως, καθιστώντας ακόμα πιο δυσχερή την αναδίπλωση του. Είναι πολύ προβληματικό για τον ίδιο το πως θα ξεφύγει από αυτό το αδιέξοδο. Αφετέρου για τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι θέμα τιμής και γοήτρου να αναδείξουν ότι εφόσον δεν κατάφεραν να αποτρέψουν την Ρωσία από αυτήν την εισβολή, τουλάχιστον μπορούν να της πολλαπλασιάσουν τη ζημιά, και γιατί όχι, όπως ισχυρίζονται κάποιοι κύκλοι στις Ηνωμένες Πολιτείες, να δώσουν τη δυνατότητα στην Ουκρανία, να επικρατήσει τελικά επί του πεδίου απέναντι στη Ρωσία.
Απ’ ότι φαίνεται το ΝΑΤΟ έχει αποφασίσει να εμβαθύνει την εμπλοκή του με την παροχή επιπλέον και πιο προηγμένων εξοπλιστικών συστημάτων στην Ουκρανία, που θα της δώσουν τη δυνατότητα τουλάχιστον να αμυνθεί, αν όχι να ανατρέψει τα δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί το τελευταίο μήνα. Από εκεί και πέρα, συγκρατούμε τη δήλωση Μπάιντεν ότι οι ΗΠΑ θα αν η Ρωσία χρησιμοποιήσει βιολογικά ή χημικά όπλα, διορθώνοντας την αποστροφή Στόλτενμπεργκ πως η αντίδραση θα έρθει μόνο αν η επίθεση επηρεάσει χώρα του ΝΑΤΟ. Βέβαια δεν έχει συγκεκριμενοποιηθεί με ποιον τρόπο θα προβεί σε μία τέτοια παρέμβαση.
Είναι προφανές ότι έχουμε μία προσπάθεια από έκαστη πλευρά να αυξήσει το κόστος για την άλλη, έτσι ώστε να περιορίσει τις επιλογές της. Δηλαδή, η Μόσχα μιλάει για πυρηνική αντίδραση, αν τεθεί ζήτημα επιβίωσης της Ρωσίας, το οποίο βέβαια είναι πολύ γενικό, ώστε οποιοσδήποτε μπορεί να το ερμηνεύσει όπως θέλει. Είναι προφανές ότι αν συμβεί κάτι τέτοιο, η Ρωσία θα έχει πατήσει μία ακόμα κόκκινη γραμμή που έχει τεθεί από τη Δύση.
Στην κατάσταση, όμως, που έχει βρεθεί ο Πούτιν δεν ξέρω τελικά, εάν η λύση που έχει στο μυαλό του είναι να εμβαθύνει τη ρωσική εμπλοκή, για να ασκήσει πίεση στους δυτικούς, είτε μέσα από τα προσφυγικά ρεύματα, τα οποία βαίνουν αυξανόμενα, είτε μέσα από απειλές για χρήση βιολογικών η χημικών όπλων. Στο καλό σενάριο θα είναι απλά μια απόπειρα των Ρώσων να πείσουν τους δυτικούς για την αποφασιστικότητά τους ώστε αυτοί με τη σειρά τους να πιέσουν τον Ζελένσκι για να δεχτεί ένα μεγάλο μέρος των ρωσικών όρων. Όμως μπορεί να φτάσει φυσικά στο χειρότερο δυνατό σημείο, που θα είναι η χρήση των λεγομένων ελαφρών πυρηνικών. Ακόμα βέβαια και τα χημικά και τα βιολογικά όπλα θα αλλάξουν τα δεδομένα στον πόλεμο της Ουκρανίας.
Βέβαια όταν αποκαλείς έναν πόλεμο “ειδική στρατιωτική επιχείρηση” και έχει περάσει ένας μήνας, προκαλείται σοβαρό πρόβλημα στον Πούτιν, για να μπορέσει να πείσει, ότι άξιζε το τίμημα που καλείται τώρα να πληρώσει ο Ρώσος πολίτης. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι θα αμφισβητηθεί στο εσωτερικό του, αλλά το security apparatus θα μπορούσε, ανάλογα τις εξελίξεις, να τον αμφισβητήσει εμπράκτως.
Πάντως, αν ο Πούτιν είχε καταφέρει τις στρατηγικές του επιδιώξεις με μία γρήγορη στρατιωτική νίκη, δε θα πηγαίναμε ούτε σε plan B, ούτε σε plan C. Τώρα είναι υποχρεωμένος να κοιτάξει εναλλακτικά πλάνα με ακόμα χειρότερους μεθόδους και πρακτικές από πλευράς Ρωσίας, μόνο και μόνο για να καταφέρει, αυτό που ο ίδιος έθεσε ως στόχο και δεν έχει καταφέρει να επιβάλλει. Άλλωστε, ο χρόνος λειτουργεί συνήθως υπέρ του αμυνόμενου και πιέζει τον επιτιθέμενο για να παρουσιάσει αποτελέσματα.
* O Kωνσταντίνος Φίλης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδας και αναλυτής διεθνών θεμάτων του ΑΝΤ1
