Η Τουρκία προσπαθεί να αγοράσει χρόνο και να βρει την άκρη του νήματος για την αποκατάσταση των σχέσεών της με την Ουάσιγκτον να απομακρύνει το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων από τις ΗΠΑ και εξασφάλιση των swaps με την Fed, αλλά τα δεδομένα είναι εναντίον της και το καθεστώς Ερντογάν κινδυνεύει να βρεθεί εγκλωβισμένο στην «φάκα» των S-400.
Η Τουρκία βρίσκεται σε δεινή οικονομική κατάσταση η οποία προϋπήρχε και απλώς γιγαντώθηκε με τον κορονοϊό ,αλλά είναι δεδομένο ότι ο κ. Ερντογάν θα κρατήσει ως τελευταία των τελευταίων επιλογή , την προσφυγή στο ΔΝΤ το οποίο φυσικά κάθε άλλο παρά είναι έτοιμο να προσφέρει χωρίς όρους βοήθεια στην Τουρκία η οποία πιθανόν μάλιστα να μην μπορεί να καλύψει τις σημερινές δραματικές ανάγκες της χώρας.
Η Τουρκία είναι υποχρεωμένη να αναζητήσει εναλλακτικές πηγές και μια από αυτές είναι τα swaps με την Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα Fed.
Όμως με την χώρα να είναι σε διαρκή αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ ,με ανάπτυξη και μάλιστα με επιδεικτικό τρόπο των σχέσεων με την Ρωσία και τον Β. Πούτιν, η αντιϊσραηλινή ρητορική του Τ. Ερντογάν που έχει ερεθίσει το εβραϊκό λόμπι στην Ουάσιγκτον και την απόφαση της Γερουσίας για επιβολή κυρώσεων να επικρέμεται στην Τουρκία για την υπόθεση των S-400 η υπόθεση εξασφάλισης των swaps δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση.
Η Τουρκία ήδη από τα μέσα Απριλίου με συντονισμένες διαρροές έστελνε το μήνυμα ότι αναβάλλεται η προγραμματισμένη για τον Απρίλιο ενεργοποίηση της πρώτης παρτίδας των S-400 που έχουν αγορασθεί έναντι 2,5 δισ δολαρίων από την Ρωσία. Η διευκρίνιση των «πηγών» ήταν ότι αυτό συμβαίνει λόγω του κορονοϊού και των προβλημάτων που έχει προκαλέσει και στις Ένοπλες Δυνάμεις.
Όμως ήταν σαφές ότι επρόκειτο περί μηνύματος στην Ουάσιγκτον καθώς τις ίδιες ακριβώς ημέρες δημοσιοποιήθηκαν οι διερευνητικές κρούσεις για προσφυγή στην Fed.
Ακολούθησε η «διπλωματία του υγειονομικού υλικού» που επιχειρήθηκε να ακουμπήσει τις …ευαίσθητες χορδές και του Ντ. Τραμπ με την αποστολή ενός αεροσκάφους με μάσκες και στολές από την Τουρκία ως «υγειονομική βοήθεια» στις ΗΠΑ.
Όμως όλα αυτά δεν αποδεικνύονται αρκετά για να παρακαμφθεί η υπόθεση των S-400.
Οι ΗΠΑ ζητούν συγκεκριμένες διαβεβαιώσεις για ακύρωση του προγράμματος των S-400 και όχι γενικόλογες αναφορές περί αναβολής ενεργοποίησης των S-400 ,πολύ περισσότερο όταν συνοδεύονται από αναφορές σε «αναβολή λόγω κορονοϊού».
Η δημόσια παράθεση θέσεων και επιχειρημάτων που έγινε στην διάρκεια συζήτησης μέσω τηλεδιάσκεψης από το Atlantic Council με την συμμετοχή του εκπροσώπου, συμβούλου για εξωτερικά θέματα και στενού συνεργάτη του Ερντογάν, Ιμπραημ Καλίν και του Αμερικανού πρεσβευτή στην Άγκυρα Ντέιβιντ Σάττερφιλντ, ήταν αποκαλυπτική. Ο Ι. Καλίν ενημέρωσε για την αναβολή ενεργοποίησης του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος υπογραμμίζοντας όμως ότι η διαδικασία θα προχωρήσει όπως είχε σχεδιασθεί.
Η αναβολή ενεργοποίησης έρχεται σε μια στιγμή που η διαδικασία συμφιλίωσης και επαναπροσέγγισης μεταξύ της Τουρκίας και των ΗΠΑ είναι σε εξέλιξη από το τέλος του 2019 που ξεκίνησε με την εγκατάλειψη εκ μέρους των ΗΠΑ των συμμάχων τους στην Συρία των Κούρδων του YPG τους οποίους η Τουρκία θεωρεί παρακλάδι του ΡΚΚ και τρομοκράτες.
Όμως η απάντηση που δόθηκε από τον αμερικανό πρεσβευτή Σάττερφιλντ δεν άφηνε περιθώρια παρερμηνειών τόσο για τους S-400 όσο και για το swap με την Fed.
«Υπάρχουν ορισμένα προαπαιτούμενα που καθορίζονται από την επιτροπή ελεύθερης αγοράς της Fed σχετικά με την πιθανή επιλεξιμότητα. Πρόκειται γα οικονομικά ,νομισματικά προαπαιτούμενα και προϋποθέσεις . Δεν συνδέονται με πολιτικά».
Ο Αμερικανός διπλωμάτης με σαφήνεια εξήγησε ότι οι αποφάσεις για τα ζητήματα αυτά λαμβάνονται όχι με πολιτικά κριτήρια αλλά με καθαρά οικονομικά-τεχνικά. Και αυτή ήταν η έμμεση απάντηση στην παράκληση Ερντογάν στο τηλεφώνημα που είχε με τον πρόεδρο Τραμπ να συμβάλει ώστε να προχωρήσει η συμφωνία ,που ίσως είναι η τελευταία ελπίδα του κ.Ερντογαν πριν συρθεί στην πόρτα του ΔΝΤ.
Όμως ο Αμερικανός πρεσβευτής έστειλε και ένα ξεκάθαρο μήνυμα για τους S-400 δηλώνοντας ότι η λειτουργία των S-400 θα εκθέσει την Τουρκία στην πολύ σημαντική πιθανότητα κυρώσεων του Κογκρέσου καθώς όπως είπε «δεν έχουμε πάρει τις εγγυήσεις της τουρκικής κυβέρνησης που θα μας επιτρέψουν να μετριάσουμε αυτές τις ανησυχίες».
ΟΙ ΗΠΑ έχουν διαμηνύσει ότι απαιτούν την απομάκρυνση των S-400 και όχι απλώς την μη ενεργοποίηση τους. Ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Άμυνας Τζοναθαν Χόφμαν δήλωσε τον Μάρτιο ότι « η Τουρκία δεν πρόκειται να πάρει συστοιχίες Patriot εκτός εάν επιστρέψει τους S-400».
Η αναβολή ενεργοποίησης δεν είναι αρκετό για την Ουάσιγκτον και ούτε φυσικά αίρει τους λόγους για τους οποίους τα νομοθετικά Σώματα των ΗΠΑ επιστράτευσαν τον νόμο CAATSA για την απόφαση επιβολής κυρώσεων εναντίον της Τουρκίας.
Κυρώσεις οι οποίες εάν πριν έναν χρόνο είχαν περισσότερο πολιτικό -συμβολικό χαρακτήρα, υπό τις σημερινές συνθήκες θα έχουν καταστροφικές συνέπειες για την τουρκική οικονομία.
Η Τουρκία όταν ξεκίνησε και όταν άρχισε να υλοποιείται η αγορά των S-400 πίστεψε ότι θα μπορέσει να αποκτήσει και το ρωσικό αντιπυραυλικό σύστημα, και να συνεχίσει να συμμετέχει στο πρόγραμμα των F-35 και συγχρόνως να προμηθευτεί και από τις ΗΠΑ το σύστημα Patriot. Και έτσι να μην είναι αυτή που θα ισορροπεί μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας, αλλά οι δυο υπερδυνάμεις θα είναι αυτές που θα διαγκωνίζονται ποια από τις δυο θα προσφέρει τα περισσότερα στον Τ. Ερντογάν.
Τα πράγματα δεν εξελίσσονται όπως είχαν σχεδιασθεί στο Προεδρικό Μέγαρο στην Άγκυρα. Όσο οι S-400 βρίσκονται στην Τουρκία η απειλή για επιβολή κυρώσεων θα είναι παρούσα και συγχρόνως θα αποκλείεται η συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35 η στους Patriot. Η επ' αόριστον αναβολή ενεργοποίησης των S-400 δεν θα αφήσει αδιάφορη την Ρωσία που δεν θα ήθελε να δοθεί το κακό παράδειγμα για όσες χώρες ,που δεν είναι λίγες στην Μ.Ανατολή και στην Ασία , βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις για την αγορά S-400.
Και η μεγάλη δυσκολία για τον κ. Ερντογάν είναι ότι όσο ανάγκη έχει τις ΗΠΑ για την αντιμετώπιση της κρίσης συναλλαγματικών αποθεμάτων της οικονομίας του, άλλο τόσο είναι εξαρτημένος από την Μόσχα και τον Πρόεδρο Πούτιν και λόγω της ενεργειακής εξάρτησης αλλά και του σημαντικού ρόλου που έχει η Ρωσία για τις εξαγωγές τουρκικών αγροτικών προϊόντων και τον τουρισμό της. Και κυρίως είναι ο Ρώσος πρόεδρος που κινεί τα νήματα στην Συρία , στο βόρειο τμήμα της οποίας διακυβεύεται ένα από τα πιο σημαντικά σχέδια της 18ετους ηγεσίας της Τουρκίας από τον Ταγιπ Ερντογάν….
