Η απόφαση της κυβέρνησης να ζητήσει εξεταστική επιτροπή για τις δραστηριότητες του ΟΠΕΚΕΠΕ από το... 1998 και εντεύθεν έχει δύο πιθανές αναγνώσεις.
Η μία είναι η ειλικρινής επιδίωξη πλήρους διαχρονικής διαλεύκανσης.
Η άλλη –και μάλλον η πραγματική– είναι ένα μήνυμα προς τους πολίτες: «Δεν είμαστε μόνο εμείς που τα κάναμε θάλασσα. Όλοι το έκαναν. Άρα αφήστε μας ήσυχους».
Η πολιτική ευθύνη και η λογοδοσία είναι έννοιες για εγχειρίδια διοίκησης της Σουηδίας. Εδώ είμαστε Βαλκάνια. Και μάλιστα παλιάς κοπής.
Οι παθογένειες του νεοελληνικού κρατισμού είναι γνωστές: πλατφόρμες που πέφτουν, πιστοποιήσεις-μαϊμού, βοσκοτόπια σε ρετιρέ και επιδοτήσεις σε χωράφια που δεν υπάρχουν. Ζεστό ευρωπαϊκό χρήμα ρέει στην πραγματική –και πελατειακή– οικονομία, διαβρώνοντας όχι μόνο τα δημόσια ταμεία αλλά κυρίως τα θεμέλια της κοινωνικής ηθικής.
Το πρόβλημα είναι ότι αρκετοί ψήφισαν τον Κυριάκο Μητσοτάκη ακριβώς για να βάλει τέλος σ’ αυτά τα καραγκιοζιλίκια. Όχι για να τα διαχειριστεί «με περισσότερη αξιοπρέπεια».
Ας μην κοροϊδευόμαστε. Η κοινωνία αντιλαμβάνεται το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ ως διακομματικό. Αλλά αν της δινόταν η επιλογή μεταξύ εύρυθμης λειτουργίας και της διατήρησης του «δικαιώματος» συμμετοχής στο πάρτι, μάλλον θα επέλεγε το δεύτερο. Με ηθική ευελιξία και ταυτότητα «δικαιούχου».
Το πιο ανησυχητικό; Ότι ούτε το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, ούτε της Novartis, ούτε της Siemens αποκαλύφθηκαν από την ελληνική δικαιοσύνη. Ήρθαν στο φως χάρη σε ευρωπαϊκές αρχές: OLAF, Eurojust, Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Αν δεν υπήρχαν, τα ελληνικά success stories θα συνεχίζονταν: Excel με εκπαιδεύσεις φαντάσματα, κονδύλια χωρίς παραλήπτες, εργολαβίες χωρίς έργο και ελεγκτές χωρίς έλεγχο.
Και όταν ζητηθεί επιστροφή κονδυλίων, αρχίζει το αγαπημένο μας σπορ: Εξεταστική για το… 1998. Για να μπουν όλοι στο ίδιο σακί. Αντί για κάθαρση, συμψηφισμός. Αντί για ευθύνη, συλλογική αμνησία. Αντί για μεταρρύθμιση, άλλη μια επιτροπή.
Το πρόβλημα δεν είναι ότι δεν ξέρουμε τι φταίει. Είναι ότι δεν μας συμφέρει να το διορθώσουμε. Η κάθαρση στην Ελλάδα έρχεται μόνο με κοινοτική εντολή και αίτηση επιστροφής χρημάτων.
Κι αυτό δεν φαίνεται να προβληματίζει κανέναν. Αν, πράγματι, η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση ήθελαν να περιορίσουν τη διαφθορά, θα έπρεπε να ξηλώσουν εκ βάθρων τη Δικαιοσύνη. Ή έστω να αναθέσουν στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία τη γενική επιστασία εφαρμογής των νόμων στη χώρα.
Κάποιοι «Μενουμευρώπηδες» ψιθυρίζουν εδώ και χρόνια μια κρυφή ελπίδα: να αντικατασταθεί επιτέλους η ελληνική πελατειακή διοίκηση με πανευρωπαϊκές δομές που θα λογοδοτούν απευθείας στις Βρυξέλλες. Όχι από φιλοευρωπαϊσμό. Από αυτογνωσία.
