Ο πόλεμος στην Ουκρανία ανατρέπει όσα γνωρίζαμε για τις πολεμικές αναμετρήσεις του τελευταίου αιώνα. Όποιος δεν ενσωματώσει γρήγορα τα νέα δεδομένα, κινδυνεύει να τα πληρώσει ακριβά—σε ανθρώπινες απώλειες, σε εθνική κυριαρχία, ίσως και στην ίδια του την ύπαρξη.
Το πρόσφατο πλήγμα των Ουκρανών σε στρατιωτικά αεροδρόμια στα βάθη της Σιβηρίας, όπου στάθμευαν ρωσικά στρατηγικά βομβαρδιστικά, αποδεικνύει ότι δεν αρκούν τα «αόρατα» F-35 ούτε οι υπερηχητικοί πύραυλοι μακράς εμβέλειας για να εξουδετερώσεις έναν αντίπαλο. Σήμερα, η αποφασιστικότητα, η προσαρμοστικότητα και η τεχνολογική καινοτομία κάνουν τη διαφορά.
Οι μεγάλες ανατροπές στην ιστορία των πολέμων προήλθαν πάντα από τεχνολογικά άλματα. Ο Μέγας Αλέξανδρος καθυπόταξε την Περσική Αυτοκρατορία με αιχμή τη σάρισα· ο Χίτλερ κατέκλυσε την Ευρώπη με τον «πόλεμο-αστραπή», ώσπου οι Ηνωμένες Πολιτείες έθεσαν σε λειτουργία το βιομηχανικό καπιταλιστικό θαύμα της αλυσίδας παραγωγής όπλων. Τα θωρηκτά κυριάρχησαν στις θάλασσες μέχρι την έλευση των υποβρυχίων και των τορπιλών. Στο Βιετνάμ, η εικόνα του πολέμου αποτυπώθηκε στις σκιές των ελικοπτέρων, όμως οι ΗΠΑ ηττήθηκαν από έναν αντίπαλο αποφασισμένο να θυσιαστεί.
Στην Ουκρανία σήμερα, βλέπουμε την πλήρη διάχυση της τεχνολογικής επανάστασης στον πόλεμο. Όταν ένα κινητό των 50 ευρώ μπορεί να κατευθύνει ένα όχημα με ακρίβεια δύο μέτρων στην άλλη άκρη του κόσμου, τότε τα πανάκριβα συστήματα καθοδήγησης χάνουν το συγκριτικό τους πλεονέκτημα. Όταν ένα drone των 500 ευρώ κρυμμένο σε ένα καλάθι μοτοσυκλέτας μπορεί να προκαλέσει καταστροφές ανάλογες με εκείνες ενός stealth αεροσκάφους αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων, τότε δεν είναι απλώς η ισορροπία που αλλάζει· αλλά το ίδιο το αξιακό υπόβαθρο της ισχύος.
Οι συνέπειες αυτής της τεχνολογικής εξίσωσης είναι ήδη ορατές και αναμένονται τεκτονικές γεωπολιτικές ανακατατάξεις. Το πρόβλημα για την Ελλάδα είναι ότι η Τουρκία βρίσκεται στην πρωτοπορία αυτής της νέας εποχής, ιδίως στον τομέα των μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Το πρόβλημα για την Τουρκία, όμως, είναι ότι η μαζική και φθηνή πρόσβαση σε τεχνολογίες μεταφοράς και καθοδήγησης εκρηκτικών καθιστά κάθε σπηλιά της Ανατολίας και της Μέσης Ανατολής πιθανή απειλή για το ίδιο της το κράτος.
Και υπάρχει και το Αιγαίο. Όποιος ελέγχει τα νησιά του, μπορεί να το μετατρέψει σε αδιαπέραστο πλέγμα για οτιδήποτε πετάει ή κολυμπά—από πλοίο μέχρι UAV και από σαρδέλα μέχρι υποβρύχιο.
Η Ελλάδα κάνει δειλά βήματα προς τη νέα στρατηγική πραγματικότητα, όμως έχει ήδη μείνει πίσω σε σχέση με την Τουρκία. Το μέγεθος της οικονομίας και των αμυντικών της δαπανών δεν επιτρέπει την οικοδόμηση εθνικής τεχνολογικής υπεροχής. Η μόνη ρεαλιστική διέξοδος είναι η συμμετοχή σε πολυμερείς αμυντικές συμπράξεις με χώρες που μοιράζονται κοινά γεωπολιτικά συμφέροντα. Το Ισραήλ, η Γαλλία και η Ινδία αποτελούν, προς το παρόν, τους πιο φυσικούς συμμάχους σε αυτό το πεδίο.
Όποιος δεν αντιληφθεί εγκαίρως πως η τεχνολογική Δημοκρατία της σύγκρουσης αντικαθιστά τα μονοπώλια ισχύος, απλώς θα γράψει το όνομά του στην επόμενη λίστα ηττημένων.
