Πριν 13 χρόνια, τον Ιανουάριο του 2008 μια φωτισμένη διοίκηση της ΔΕΗ -υπό τον καθηγητή Τάκη Αθανασόπουλο- εξύφανε ένα πολύπλοκο σχέδιο ανασύνταξης και μακρόπνοης ανάπτυξης της σπουδαίας αυτής επιχείρησης, με το οποίο, αν είχε εφαρμοστεί, θα είχαμε και σταθμούς λιγνίτη (καθαρότερους) και περισσότερες ανανεώσιμες και διεθνή περιφερειακή παρουσία. Το σχέδιο ακυρώθηκε υπό το βάρος ανόητων, ακραίων και τελικά «ύποπτων» αντιδράσεων συνδικαλιστών της ΓΕΝΟΠ υπό την καθοδήγηση του περιβόητου αρχηγίσκου Φωτόπουλου. Ταυτόσημες -προφανώς καθόλου τυχαία- ήσαν οι αντιδράσεις εντός της τότε κυβέρνησης Καραμανλή, των οποίων υπήρξα, κατά τύχη, αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυρας.
Η ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας προχωρούσε γοργά προς την απελευθέρωση και την ενιαία λειτουργία της, με πλήρη απελευθέρωση των κρατικών γιγάντων, ώστε να διαδραματίσουν τον ρόλο που τους άξιζε. Όλα τα άλλα κράτη το πέτυχαν και κέρδισαν. Η Ελλάδα, παρόλο που είχε συμφωνήσει, έμεινε πίσω και έχασε. Για μια ακόμη φορά, οι αντιδραστικοί «λύκοι» κέρδισαν και έπεισαν το κοπάδι των αρνιών ενδεδυμένοι με προβιά προοδευτικάριων.
Αυτή τη φορά, τα πράγματα δείχνουν ότι θα εξελιχθούν διαφορετικά. Η σκοπούμενη προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων με άνοιγμα του μετοχικού κεφαλαίου της ΔΕΗ (δηλαδή χωρίς καμία χρέωση) ενός ποσού που μάλλον θα ξεπεράσει τα 750 εκατομμύρια μαζί με τα χρήματα (άνω των 2 δισ.), που εισέπραξε από την πώληση μεριδίου της στον ΔΕΔΔΗΕ καθώς και οι επενδύσεις στην πράσινη οικονομία του Ταμείου Ανάκαμψης δημιουργούν προϋποθέσεις που σπάνια, όπως δείχνει η πρόσφατη ιστορία, συνυπάρχουν. Μια διοίκηση που τολμά, ένας πρωθυπουργός που «βάζει πλάτες», εξαιρετικές συνθήκες ρευστότητας στη διεθνή αγορά κεφαλαίων και μια κάποια ωριμότητα στην νέα αγορά ενέργειας όπως τη διαμόρφωσαν, έως τώρα, οι ιδιώτες πάροχοι.
Αυτό το τελευταίο δεν πρέπει να παραλείπεται όταν προσπαθούμε να κατανοήσουμε τις σφοδρές αντιδράσεις της αντιπολίτευσης. Με τη δική της καλά φτιασιδωμένης αφέλειας, δημιουργήθηκε ένα πλέγμα μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων το οποίο απολάμβανε, ειδικά στην περίοδο Τσίπρα, ασυλίας και, τελικά, έμμεσης πλην σαφούς στα μάτια των ειδικών, υποστήριξης. Δεν λέω ότι υπήρξε διαφθορά, γιατί δεν διαθέτω απτά στοιχεία, αλλά στο ίδιο αποτέλεσμα θα καταλήγαμε κι αν υπήρχε.
Σε ποιο τρένο προσπαθεί, έστω με εγκληματική καθυστέρηση, να ανέβει η ΔΕΗ. Όπως εύστοχα μού επισήμανε ο διευθυντής του Liberal Γιώργος Φιντικάκης, έμπειρος στα ενεργειακά, όλοι οι μεγάλοι κρατικοί ηλεκτροδότες των άλλων ευρωπαϊκών κρατών (RWE, Iberdrola, E.ON., EDF, Enel κλπ.) φρόντισαν να διεθνοποιηθούν ώστε να κατακτήσουν μερίδια στην ηλεκτροπαραγωγή εκτός εθνικών συνόρων. Το ίδιο θα κάνει η ΔΕΗ με επενδύσεις άνω των 8 δισ. σύμφωνα με το πολυετές σχέδιο ανάπτυξης, για την χρηματοδότηση του οποίου χρειάζεται τα χρήματα.
Ποιο trend, που αποτελεί αδήριτη ανάγκη, θέλει να προλάβει; Την ιδιόκτητη λειτουργία σταθμών, στην ευρύτερη περιφέρεια της Ελλάδας, με ανανεώσιμες μορφές ενέργειας στο δρόμο για την απεξάρτηση από τις «βρώμικες» πρώτες ύλες (κάρβουνο δηλαδή λιγνίτη, φυσικό αέριο και πετρέλαιο). Τι καλύτερο έχουν να προτείνουν οι φωνασκούντες αντιρρησίες; Τίποτε!
Το (προ)τελευταίο, για σήμερα, που πρέπει να προσέξετε είναι ετούτο: η χώρα οφείλει να γίνει το συντομότερο, τόπος πρότυπης πράσινης αναφοράς. Το όφελος είναι για εμάς, τους καταναλωτές και κατοίκους διπλό: σταθερή και φθηνότερη ενέργεια για την υλική παραγωγή που μας έχει απομείνει ενώ θα αναβαθμίζεται το υψηλής ποιότητας τουριστικό και γεωργικό προϊόν στο οποίο πρέπει να στοχεύσουμε στο καθόλου μακρινό μέλλον. Δείτε πόσο καλύτερα πήγαν εφέτος, μέσα στην πανδημία, οι εξαγωγές ποιοτικών αγροτικών προϊόντων και οι πεντάστεροι τουριστικοί προορισμοί.
Τελευταίο αλλά πολύ σημαντικό. Η ΔΕΗ «καταδικάστηκε» τα τελευταία αυτά χρόνια της διπλής κρίσης -χρηματοοικονομικής (2009-2014) και πολιτικής (2015-2018)- να υποκύπτει στις κοινοτικές «εντολές», τις οποίες κουτοπόνηρα αγνοούσε επί μακρόν οδηγούμενη μοιραία σε συρρίκνωση και απαξίωση. Την ταφόπλακα πελεκούσαν αυτοί που σήμερα αντιδρούν. Σε λίγο θα καλαφάτιαζαν και τον τάφο της ιστορικής επιχείρησης.
Αν πετύχει -και η καλή προετοιμασία, σιωπηρή επί μήνες, δείχνει ότι μπορεί να αντιδράσει στην αυτοκαστροφική της πορεία- και εφόσον πετύχει το σχέδιο αναδιοργάνωσης, ο «νεκρός» γίγαντας θα μπει ξανά στο παιχνίδι. Ειδικότερα, θα συμβούλευα τη γραφειοκρατία των συνδικαλιστών της ΔΕΗ, τους οποίους χρυσοπληρώνουμε μετά τη ρύθμιση Βενιζέλου για την μετατροπή της σε μετοχική ΑΕ (το 2000) να είναι περισσότερο εγκρατείς. Δεν έχουμε δα και μνήμη χρυσόψαρου…
* Ο Μπάμπης Παπαδημητρίου είναι δημοσιογράφος, βουλευτής Β3 Αθηνών (Ν.Δ.).
