Σε αναγκαιότητα και όχι σε μια απλή επιλογή ανάγεται η ένταξη της βιωσιμότητας στα επιχειρηματικά μοντέλα, η οποία πρόκειται να επηρεάσει την καθημερινότητα όλων των επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως μεγέθους.
Τo τρίπτυχο Environmental, Social and Governance (ESG) υπάρχει ήδη εδώ και αρκετά χρόνια στο προσκήνιο ως το κατεξοχήν μέτρο αξιολόγησης της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων, τόσο για τους επενδυτές όσο και για όλους τους ενδιαφερόμενους. Ουσιαστικά, τα ESG αποτελούν μία δέσμη κριτηρίων που αποσκοπούν να αξιολογήσουν το ηθικό αντίκτυπο, και να μετρήσουν το αποτύπωμα μιας εταιρείας. Με αυτόν τον τρόπο δύναται να αποτυπώσουν την ευρωστία και τη μακροχρόνια βιωσιμότητα της επιχείρησης, παράλληλα με τα οικονομικά της στοιχεία.
Η έντονη ανάγκη για αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και της κλιματικής αλλαγής έχει φέρει σημαντικές αλλαγές στην Ευρώπη, η οποία καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες με στόχο να γίνει η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος. Για τον λόγο αυτό οι επιχειρήσεις καλούνται να υιοθετήσουν ένα σύνολο κατευθυντήριων γραμμών πάνω σε θέματα ESG που ως σήμερα αντιμετωπίζονταν ως προαιρετικά.
Συγκεκριμένα, η ευρωπαϊκή πολιτική έχει θέσει διάφορους στόχους μεσώ της Αgenda 2030 και της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Η πιό πρόσφατη εξέλιξη είναι η Εταιρική Οδηγία Αναφοράς Βιωσιμότητας (CSRD), σύμφωνα με την οποία όλο και περισσότερες επιχειρήσεις υποχρεούνται σταδιακά να τηρούν και να δημοσιοποιούν συγκεκριμένες προδιαγραφές των κριτηρίων ESG, καθιστώντας τη συμμόρφωση από εθελοντική σε υποχρεωτική.
Επίσης, το κανονιστικό πλαίσιο συνεχίζει να διαμορφώνεται με επιπρόσθετες οδηγίες, όπως η CSDDD (Corporate Sustainability Due Diligence Directive) που αναφέρεται στην εφαρμογή βιώσιμων και υπευθύνων εταιρικών πρακτικών σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα.
Επιπλέον, η GCD (Green Claims Directive) έρχεται να καταπολεμήσει το φαινόμενο του «green washing» θεσπίζοντας αυστηρούς κανονισμούς σχετικά με τους περιβαλλοντικούς ισχυρισμούς των επιχειρήσεων ως προς τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους. Κεντρικό σημείο αυτής της αλλαγής αποτελούν τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα Αναφοράς για την Βιωσιμότητα (ESRS) που έχουν κύριο στόχο να ενισχύσουν τη συνεπή και συγκρίσιμη αναφορά περιβαλλοντικών, κοινωνικών και διακυβέρνησης (ESG).
H βιωσιμότητα, σύμφωνα με το κανονιστικό πλαίσιο δεν αποτελεί μια νέα προσέγγιση στην επιχειρηματικότητα αλλά έρχεται να επικυρώσει μια ήδη γνωστή αλήθεια: ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να λειτουργούν με ηθική και υπευθυνότητα, εστιάζοντας όχι μόνο στα οικονομικά αποτελέσματα, αλλά και στο κοινωνικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα των δράσεων τους. Οι επιχειρήσεις που εφαρμόζουν τα κριτήρια ESG όχι μόνο κερδίζουν σε φήμη και αξιοπιστία, αλλά αποκτούν πρόσβαση σε νέες αγορές και πόρους, ενώ ταυτόχρονα συνεισφέρουν θετικά στο σύνολο των ενδιαφερόμενων μελών τους.
Ως παράδειγμα αναφέρεται ότι το ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο απαιτεί πλέον από τράπεζες και χρηματοοικονομικές εταιρείες να λαμβάνουν υπόψη τα ESG κριτήρια πριν διαθέσουν χρηματοδότηση. Από την πλευρά των προμηθευτών, η τήρηση των ESG κριτηρίων γίνεται πλέον απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει μία επιχείρηση μέρος της εφοδιαστικής αλυσίδας μεγαλύτερων εταιριών, ανοίγοντας νέες ευκαιρίες αλλά και δημιουργώντας προκλήσεις για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Σε ό,τι αφορά τους καταναλωτές, η αυξημένη ευαισθησία σχετικά με το κλίμα και τις κοινωνικές ανισότητες έχει ενισχύσει τη ζήτηση για προϊόντα και υπηρεσίες από ευσυνείδητες επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως του μεγέθους τους, ενθαρρύνοντας την καινοτομία σε θέματα βιωσιμότητας και διαμόρφωση νέων αγορών. Οι εργαζόμενοι επίσης προτιμούν και παραμένουν πιστοί σε εταιρείες με αληθινή δέσμευση στη βελτίωση του κόσμου, με την εταιρική κουλτούρα που εστιάζει στα ESG κριτήρια να είναι ένα ισχυρό κίνητρο για την προσέλκυση νέων ταλέντων.
Σε επίπεδο δημόσιων πολιτικών, τα ευρωπαϊκά και κυβερνητικά προγράμματα παρέχουν φορολογικά κίνητρα και ενισχύσεις, όπως τα προγράμματα ΕΣΠΑ και τα πράσινα δάνεια, για να υποστηρίξουν την ενσωμάτωση των πρακτικών ESG στις επιχειρηματικές δραστηριότητες, ενισχύοντας τον πράσινο μετασχηματισμό.
