Μηδενική συμμετοχή κατέγραψε η τέταρτη δημοπρασία για τη «Διαδρομή 1» του Κάθετου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου, που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 26 Αυγούστου. Η τελευταία μηνιαία δημοπρασία για τη μεταφορά φυσικού αερίου από την Ελλάδα στην Ουκρανία ολοκληρώθηκε χωρίς συμμετοχές με το στρατηγικό έργο να μπαίνει σε αναμονή.
Ο Κάθετος Διάδρομος αποτελεί ένα φιλόδοξο project με στόχο τη μεταφορά μη ρωσικού αερίου από τον νότο προς τον βορρά της Ευρώπης, μέσω υφιστάμενων αγωγών (TAP, IGB) και τερματικών LNG σε Ρεβυθούσα και Αλεξανδρούπολη. Η πρωτοβουλία έχει την υποστήριξη της ΕΕ και των ΗΠΑ, ωστόσο το στοίχημα παραμένει αν θα καταφέρει να «κερδίσει» την εμπιστοσύνη της αγοράς, ενώ μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να προσελκύει το ενδιαφέρον της Ουκρανίας.
Πάντως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ανάλογη εικόνα καταγράφηκε και σε άλλες δημοπρασίες ανά την Ευρώπη όπως στην περίπτωση της Σλοβενίας, κάτι που δείχνει ότι δεν πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό αλλά για μια γενικότερη στάση απέναντι στην αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει προς το παρόν την ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου.
Tο στοίχημα του Κιέβου
Παρά τις προσπάθειες των Διαχειριστών των εμπλεκόμενων χωρών, η Ουκρανία εξακολουθεί να καλύπτει τις ανάγκες της μέσω Σλοβακίας και Ουγγαρίας, κρατώντας στάση αναμονής απέναντι στο νέο εγχείρημα.
Το Κίεβο συνεχίζει να προμηθεύεται αέριο μέσω Σλοβακίας και Ουγγαρίας, όπου οι υφιστάμενες υποδομές είναι δοκιμασμένες και πιο οικονομικές, παρά τις αυξημένες ανάγκες της ενόψει χειμώνα.
Ταυτόχρονα, η Ουκρανία βρίσκεται σε πολιτικο-διπλωματικό σταυροδρόμι: αφενός βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία με τη διαμεσολάβηση των ΗΠΑ, αφετέρου «ζυγίζει» εναλλακτικές λύσεις όπως το αμερικανικό LNG. Αυτή η αβεβαιότητα εξηγεί εν πολλοίς τη χαμηλή διάθεση για δέσμευση χωρητικότητας στον Κάθετο Διάδρομο.
Η εποχικότητα λειτουργεί επίσης αποτρεπτικά, καθώς καλοκαίρι και αρχές φθινοπώρου συνεπάγονται χαμηλή κατανάλωση, ειδικά για την Ουκρανία που αποτελεί τον βασικό προορισμό.
Το ερώτημα που μένει ανοιχτό είναι αν θα στραφεί τελικά και σε άλλες πηγές, όπως το αμερικανικό LNG, σε μια περίοδο που βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία υπό την ισχυρή επιρροή των ΗΠΑ, ενώ ταυτόχρονα αντιμετωπίζει αλλεπάλληλες επιθέσεις ρωσικών drones στις ενεργειακές της υποδομές.
Το «αγκάθι» του κόστους
Παράγοντες του κλάδου υπογραμμίζουν ότι, παρά τις μειώσεις στα τιμολόγια— 25% στη διαδρομή Ελλάδα – Ρουμανία και 47% στο τμήμα Ουκρανία – Μολδαβία—το κόστος δέσμευσης χωρητικότητας στον Route 1 παραμένει υψηλό, λίγο κάτω από τα 7 ευρώ/Μεγαβατώρα. Το ποσό αυτό θεωρείται «τσιμπημένο» συγκριτικά με άλλες οδεύσεις, όπως μέσω Ουγγαρίας ή Πολωνίας, όπου οι τιμές είναι χαμηλότερες.
«Χωρίς τολμηρές κινήσεις, ο Κάθετος Διάδρομος θα χρησιμοποιείται μόνο ως έσχατη λύση, εφόσον εξαντληθεί η χωρητικότητα άλλων οδεύσεων», σημειώνουν χαρακτηριστικά traders, συμπληρώνοντας «το προϊόν είναι ακριβό σε μια αγορά που κοιτάει το κάθε λεπτό, κάτι που το καθιστά λιγότερο ελκυστικό».
Σημαντικό τεστ οι επόμενες δημοπρασίες
Η πορεία των δημοπρασιών τους τελευταίους μήνες δείχνει έντονη μεταβλητότητα. Η πρώτη δημοπρασία της 29ης Μαΐου ήταν άγονη, με τους αναλυτές να αποδίδουν το μηδενικό ενδιαφέρον στην έλλειψη ενημέρωσης της αγοράς.
Τον Ιούλιο υπήρξε δέσμευση μόλις 5% της χωρητικότητας, αλλά με συμμετοχή δύο μεγάλων διεθνών εταιρειών, στοιχείο που δημιούργησε προσδοκίες. Τον Αύγουστο οι δεσμεύσεις αυξήθηκαν στις 4.500 MWh ημερησίως, για να ακολουθήσει τον Σεπτέμβριο νέα «βουτιά» στο μηδέν.
Οι επόμενες φθινοπωρινές δημοπρασίες αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον ενώ θα αποτελέσουν κρίσιμο ένα crash test, καθώς θα κρίνουν σε μεγάλο βαθμό αν το project του Κάθετου Διαδρόμου έχει πραγματικές προοπτικές ή θα μείνει ανενεργό.
Ήδη εξετάζεται η επέκταση των δημοπρασιών και μετά τον Οκτώβριο, ενώ στο τραπέζι βρίσκονται και νέες οδεύσεις: η «Διαδρομή 2», που θα επιτρέπει τη μεταφορά φορτίων LNG από το FSRU Αλεξανδρούπολης, και η «Διαδρομή 3», που αφορά το αζέρικο αέριο που φτάνει στη χώρα μας μέσω του TAP.
Πηγές της αγοράς τονίζουν ότι οι αποφάσεις που θα ληφθούν στις κρίσιμες συναντήσεις του πρώτου δεκαπενθημέρου του Σεπτεμβρίου – στο περιθώριο της ΔΕΘ, με τη συμμετοχή διαχειριστών και κυβερνητικών στελεχών από Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία και Ουκρανία – θα καθορίσουν την πορεία του εγχειρήματος.
«Στα κόκκινα» το LNG, γεμάτες οι αποθήκες
Παράλληλα, η ζήτηση για LNG στην Ελλάδα παραμένει ισχυρή ακόμη και μέσα στο καλοκαίρι, ενώ σε πανευρωπαϊκό επίπεδο οι αποθήκες φυσικού αερίου είναι γεμάτες κατά 75,6% – ποσοστό χαμηλότερο από πέρυσι, γεγονός που δείχνει ότι ο φετινός χειμώνας δεν θα είναι χωρίς προκλήσεις.
Παράγοντες της αγοράς πάντως εκτιμούν ότι η εικόνα μπορεί να αλλάξει τους επόμενους μήνες, όταν το Κίεβο θα χρειαστεί να ενισχύσει τα αποθέματά του για τον χειμώνα. Μέχρι τότε, αρκετοί προμηθευτές παραμένουν σε στάση αναμονής, παρακολουθώντας στενά τις διεθνείς εξελίξεις σε LNG και φυσικό αέριο.
