«Καμπανάκι» για ζητήματα εποπτείας και ελέγχου στην αγορά ηλεκτρικών εγκαταστάσεων, την ώρα που η χώρα ετοιμάζεται για μαζικές επενδύσεις σε πράσινες και ψηφιακές υποδομές, αναδεικνύει νέα μελέτη του ΙΟΒΕ για λογαριασμό του Ελληνικού Ινστιτούτου Τεχνολογίας Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων (ΕΛΙΤΗΕ).
Όπως αναφέρθηκε στο περιθώριο της παρουσίασης από στελέχη του ΕΛΙΤΗΕ, χωρίς ασφαλείς και πιστοποιημένες ηλεκτρικές εγκαταστάσεις, ούτε η ενεργειακή μετάβαση ούτε ο ψηφιακός μετασχηματισμός –από τα data centers μέχρι τα «έξυπνα» κτίρια– μπορούν να προχωρήσουν με τις απαιτούμενες ταχύτητες.
7 εκατ. εγκαταστάσεις, οι περισσότερες χωρίς ουσιαστικό έλεγχο
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, πάνω από 60% των περίπου 7 εκατομμυρίων ηλεκτρικών εγκαταστάσεων της χώρας έχουν ελεγχθεί πλημμελώς ή δεν έχουν ελεγχθεί ποτέ. Στην Ευρώπη καταγράφονται κάθε χρόνο πάνω από 2 εκατ. αστικές πυρκαγιές, σημαντικό μέρος των οποίων αποδίδεται σε ηλεκτρικά αίτια ενώ για την Ελλάδα δεν υπάρχουν καν ολοκληρωμένα στατιστικά.
«Το βασικότερο είναι η εποπτεία και η ασφάλεια στην αγορά, σήμερα δεν υπάρχει επαρκής ασφάλεια στις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις», τόνισε ο πρόεδρος του ΕΛΙΤΗΕ και διευθύνων σύμβουλος της Siemens Ελλάδος, Βασίλης Χατζίκος, κατά την παρουσίαση της μελέτης.
Ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, Νίκος Βέττας, έκανε λόγο για «σοβαρό θεσμικό κενό», υπογραμμίζοντας ότι χωρίς ουσιαστική εποπτεία στον κρίσιμο αυτό τομέα, η αναβάθμιση του ψηφιακού αποθέματος και η πράσινη μετάβαση κινδυνεύουν να σκοντάψουν σε θέματα ασφάλειας και αξιοπιστίας υποδομών.
Έλλειψη ηλεκτρολόγων και σχολές με… βιβλία του ’80
Η μελέτη και ο ίδιος ο κλάδος κρούουν τον κώδωνα και για το ανθρώπινο δυναμικό. Τρεις στους τέσσερις επαγγελματίες διαθέτουν τεχνικό πτυχίο, ωστόσο το σύστημα εκπαίδευσης εμφανίζει σημαντικά κενά.
«Υπάρχει έλλειψη ηλεκτρολόγων. Πολλές σχολές έχουν κλείσει και όσες λειτουργούν εξακολουθούν να δουλεύουν με βιβλία της δεκαετίας του ’80», σημείωσε με έμφαση ο κ. Χατζίκος, αναδεικνύοντας τον κίνδυνο να λείψουν εξειδικευμένα χέρια σε μια αγορά που γίνεται όλο και πιο σύνθετη.
Data centers, AI και το νέο ενεργειακό τοπίο
Ο πρόεδρος του ΕΛΙΤΗΕ στάθηκε ιδιαίτερα στις τεχνολογικές εξελίξεις που έρχονται, τονίζοντας πως θα διαμορφώσουν νέα δεδομένα στην αγορά: «Θα χρειαστούμε ηλεκτρολόγους για τα data centers. Η τεχνητή νοημοσύνη θα αλλάξει τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις και θα δημιουργήσει νέα δεδομένα στην αγορά. Τα τεχνολογικά προϊόντα θα αλλάξουν το τοπίο», τόνισε, προσθέτοντας ότι το Ινστιτούτο δημιουργήθηκε από κορυφαίες ελληνικές και πολυεθνικές εταιρείες του κλάδου ακριβώς για να καλύψει αυτό το κενό γνώσης και ασφάλειας.
Όσον αφορά την ανάπτυξη της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας γενικότερα, είμαστε αισιόδοξοι. Θα συνεχίσει να αναπτύσσεται στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια, όχι μόνο λόγω των data centers αλλά και των νέων διασυνδέσεων».
Τι ζητά ο κλάδος
Κεντρική επιδίωξη του ΕΛΙΤΗΕ, όπως τονίστηκε, είναι η στενότερη συνεργασία με τις ρυθμιστικές και εποπτικές αρχές για εντατικοποίηση ελέγχων και κυρώσεων στην αγορά ηλεκτρολογικού εξοπλισμού, αναβάθμιση των τεχνικών σχολών και σύγχρονα προγράμματα σπουδών και συνεχή επιμόρφωση επαγγελματιών και στελεχών που χορηγούν άδειες.
Επιπλέον, συστηματική ενημέρωση των καταναλωτών για τα πιστοποιημένα προϊόντα και τη σημασία του αδειοδοτημένου ηλεκτρολόγου, αλλά και δημιουργία ψηφιακού μητρώου εγκαταστάσεων και επαγγελματιών.
Κλάδος με βάρος 4 δισ. στο ΑΕΠ
Παρά τις παθογένειες, η οικονομική σημασία του κλάδου είναι εντυπωσιακή. Η νέα μελέτη του ΙΟΒΕ εκτιμά ότι το συνολικό αποτύπωμα των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων στην οικονομία αγγίζει τα 4 δισ. ευρώ, δηλαδή σχεδόν το 2% του ΑΕΠ.
Η συνεισφορά στα δημόσια έσοδα φτάνει τα 1,3 δισ. ευρώ ετησίως, ενώ η άμεση απασχόληση υπολογίζεται σε περίπου 20.000 θέσεις εργασίας. Αν προστεθούν οι έμμεσες και προκαλούμενες θέσεις, η συνολική συμβολή φτάνει τις 40.000 μόνιμες θέσεις πλήρους απασχόλησης.
Ο κλάδος έχει αφήσει πίσω του την περίοδο της βαθιάς κρίσης ενώ μετά το 2015 ο αριθμός των εργαζομένων αυξάνεται σταθερά. Την περίοδο 2021–2022 η απασχόληση ξεπέρασε για πρώτη φορά τα επίπεδα του 2011, η Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία υπερδιπλασιάστηκε μεταξύ 2016 και 2022, στα 787 εκατ. ευρώ και οι εξαγωγές ηλεκτρολογικού εξοπλισμού αλλά και η εγχώρια ζήτηση έχουν περίπου διπλασιαστεί σε σχέση με τη μέση δεκαετία πριν το 2020.
Τούτων δοθέντων, φαίνεται πως ο κλάδος των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων είναι ήδη κρίσιμος πυλώνας της οικονομίας και της πράσινης-ψηφιακής μετάβασης, αλλά χωρίς σοβαρή εποπτεία, σύγχρονη εκπαίδευση και αυστηρή τήρηση των προτύπων, ο «ηλεκτρικός» κίνδυνος για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και υποδομές παραμένει υπαρκτός – και υποτιμημένος.
