Σε κρίσιμο σταυροδρόμι βρίσκεται η συνεργασία Ελλάδας και Κύπρου για την υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης, με τον κίνδυνο οριστικού ναυαγίου να μοιάζει πιο πιθανός από ποτέ.
Το στοίχημα δεν αφορά μόνο την ενεργειακή ασφάλεια, αλλά και οικονομικές δεσμεύσεις ύψους 250 εκατ. ευρώ που έχουν ήδη επενδυθεί στο έργο.
Η στάση του ΑΔΜΗΕ και η αντίστροφη μέτρηση
Το έργο φαίνεται να μπλοκάρει μετά την άρνηση της Λευκωσίας να εγκρίνει την καταβολή 25 εκατ. ευρώ, ποσό που θεωρείται κρίσιμο για τη βιωσιμότητα του σχεδίου από την πλευρά του επενδυτή. Χωρίς αυτή τη ρύθμιση, ο ΑΔΜΗΕ έχει δηλώσει ότι δεν θα συνεχίσει τις πληρωμές προς τη γαλλική Nexans, θέτοντας σε κίνδυνο τη συνέχιση της κατασκευής του υποθαλάσσιου καλωδίου.
Πηγές αναφέρουν ότι η Nexans έχει ήδη ζητήσει επίσημη ενημέρωση από τον ΑΔΜΗΕ και η απάντηση που θα δοθεί τις επόμενες ημέρες θα καθορίσει τα επόμενα βήματα. Αν η γαλλική εταιρεία αποφασίσει αναστολή, το έργο θα «παγώσει», με ανοιχτό το ενδεχόμενο οριστικής καταγγελίας της σύμβασης, χωρίς επιπλέον ρήτρες, δεδομένου ότι δεν έχει δοθεί πλήρης έγκριση εκκίνησης στη Nexans.
Νομική αντιπαράθεση για τα 250 εκατ. ευρώ
Η διακρατική συμφωνία Ελλάδας–Κύπρου (CBCA) προβλέπει ότι αν το έργο σταματήσει για λόγους εκτός του ΑΔΜΗΕ, το κόστος μοιράζεται εξίσου μεταξύ των δύο χωρών. Αυτό σημαίνει ότι η Κύπρος θα αναλάβει 125 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο, η Λευκωσία φαίνεται να επιχειρεί να μετακυλήσει την ευθύνη στον ΑΔΜΗΕ, αποφεύγοντας έτσι τη συμμετοχή στη ζημιά. Η ελληνική πλευρά εμφανίζεται βέβαιη ότι το νομικό πλαίσιο την καλύπτει και υποστηρίζει ότι η διακοπή από την Κύπρο θα αποτελέσει ενέργεια εκτός ελληνικού ελέγχου.
Πολιτικές δηλώσεις και γεωστρατηγικό παιχνίδι
Την ίδια στιγμή, το πολιτικό κλίμα αντανακλά την ένταση. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, από το βήμα της ΔΕΘ, επισήμανε ότι το έργο μπορεί να προχωρήσει μόνο αν η Κύπρος δείξει έμπρακτα την επιθυμία της για ολοκλήρωση.
Από την πλευρά του, ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης υπογράμμισε ότι η Λευκωσία παραμένει πλήρως δεσμευμένη στο έργο, τονίζοντας τη γεωστρατηγική σημασία της ηλεκτρικής διασύνδεσης και καλώντας όλους τους εμπλεκόμενους φορείς να κινηθούν στην ίδια κατεύθυνση.
Σημείωσε επίσης ότι η Κύπρος έχει ήδη αναλάβει διεθνείς πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της υλοποίησης του έργου, μεταξύ άλλων μέσω συναντήσεων με ηγεσίες τρίτων χωρών και εξετάσεων επενδυτικών συνεργασιών. Παράλληλα, επανέλαβε τη δέσμευση της Λευκωσίας να τηρήσει όλες τις υποχρεώσεις της και τόνισε ότι οι δημόσιες αντιπαραθέσεις δεν βοηθούν στην προάσπιση των εθνικών συμφερόντων.
Κεντρικό σημείο είναι η «βιωσιμότητα» του έργου. Σε επίπεδο κρατών, Ελλάδα και Κύπρος υπέγραψαν το 2025 την ένταξη του έργου στα PCI, υποστηρίζοντας επίσημα τη χρηματοδότησή του.
Ωστόσο, για τον επενδυτή, η βιωσιμότητα εξαρτάται από τις ρυθμιστικές αποφάσεις και η άρνηση του Υπουργείου Οικονομικών της Κύπρου να εγκρίνει τη δεύτερη ρυθμιστική απόφαση μπλοκάρει το ρυθμιζόμενο έσοδο και την οικονομική ασφάλεια του σχεδίου.
Το «Plan B» της Nexans
Παρά τις αναταράξεις, η γαλλική Nexans φαίνεται να διατηρεί το σχέδιο Α, δηλαδή την παραγωγή του καλωδίου για το έργο GSI, ενώ παράλληλα έχει ετοιμάσει ένα plan B για πιθανή μεταφορά της παραγωγής σε άλλο έργο. Σύμφωνα με δηλώσεις στελεχών της εταιρείας, η προκαταβολή και το υψηλό περιθώριο κέρδους διασφαλίζουν την τρέχουσα έκθεση, αλλά η διάρκεια της υπομονής τους εξαρτάται από τις αποφάσεις που θα ληφθούν από την Αθήνα και τη Λευκωσία.
Καθησυχάζοντας τους μετόχους κατά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της εταιρίας στους αναλυτές στις αρχές Αυγούστου, ο Jean Christophe Julien, Αναπληρωτής CEO και CFO της Nexans δήλωσε ότι υπάρχει ήδη έτοιμο Plan B, σε συνεργασία με τις ελληνικές αρχές, να μεταφερθεί η παραγωγή του καλωδίου σε άλλο έργο.
Η ελληνική κυβέρνηση εξετάζει ακόμη και σενάρια αύξησης μετοχικού κεφαλαίου του ΑΔΜΗΕ, σε περίπτωση που η Κύπρος αρνηθεί να αναλάβει τις οικονομικές υποχρεώσεις της, ώστε να αποφευχθεί πλήρης κατάρρευση του έργου.
