Με συνολικό ύψος επενδύσεων που φτάνει τα 1,02 δισ. ευρώ, το νέο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης 2025–2034 του ΔΕΣΦΑ αποτελεί το πιο φιλόδοξο σχέδιο για το εθνικό δίκτυο φυσικού αερίου την επόμενη δεκαετία.
Από το συνολικό «πακέτο», περίπου 399 εκατ. ευρώ αφορούν έργα στρατηγικής σημασίας που βρίσκονται ήδη σε τροχιά ολοκλήρωσης έως το τέλος του 2025, ενώ πέντε νέα έργα, ύψους 210,6 εκατ. ευρώ, έρχονται να προστεθούν, αλλάζοντας τον χάρτη σε Ήπειρο, Δυτική Ελλάδα και ενεργειακά κέντρα ηλεκτροπαραγωγής και βιομηχανίας.
Η Ήπειρος και το Αγρίνιο αποκτούν φυσικό αέριο
Το πιο εμβληματικό νέο έργο είναι η τροφοδοσία της Ηπείρου και του Αγρινίου μέσω ssLNG, με προϋπολογισμό 130 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για το μεγαλύτερο νέο project του δεκαετούς, που εισάγει για πρώτη φορά φυσικό αέριο σε μια ολόκληρη γεωγραφική ζώνη: Ηγουμενίτσα, Ιωάννινα, Άρτα, Πρέβεζα και Αγρίνιο.
Ο σχεδιασμός προβλέπει τροφοδοσία με υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) στο λιμάνι της Ηγουμενίτσας μέσω ειδικού πλοίου, δορυφορικό σταθμό LNG στο λιμάνι και νέο αγωγό περίπου 68 χιλιομέτρων προς τα Ιωάννινα, με δυνατότητα εξυπηρέτησης και γειτονικών περιοχών.
Η τελική επενδυτική απόφαση αναμένεται το 2028 και η έναρξη λειτουργίας τοποθετείται γύρω στο 2030, μετατρέποντας τη Δυτική Ελλάδα σε νέο ενεργειακό πεδίο, με πρόσβαση σε καύσιμο που μέχρι σήμερα έλειπε από τις τοπικές αγορές.
Πτολεμαΐδα V – Άγιος Δημήτριος: Από τον λιγνίτη στο υδρογόνο
Δεύτερο σε οικονομικό βάρος είναι το έργο σύνδεσης της Πτολεμαΐδας V και του σταθμού Αγίου Δημητρίου της ΔΕΗ με το ΕΣΦΑ, με προϋπολογισμό 69 εκατ. ευρώ. Η παρέμβαση περιλαμβάνει περίπου 50 χλμ. αγωγού και δύο νέους σταθμούς μέτρησης/ρύθμισης (M/R), με στόχο εμπορική λειτουργία έως το 2027.
Το έργο έχει διπλή σημασία: διασφαλίζει επάρκεια καυσίμου για τις νέες θερμικές μονάδες στην καρδιά της πρώην λιγνιτικής ζώνης, σχεδιάζεται εξαρχής πλήρως συμβατό με υδρογόνο (έως 100% H₂), ανοίγοντας τον δρόμο ώστε το δίκτυο της Δυτικής Μακεδονίας να υποδεχθεί μελλοντικά καθαρά μόρια. Παράλληλα, στο Αμύνταιο προβλέπεται αγωγός περίπου 9 χλμ. και σταθμός συμπίεσης για έγχυση υδρογόνου, ενώ στη Νέα Μεσημβρία προωθείται πειραματική πιλοτική εγκατάσταση H₂, που έχει ήδη εξασφαλίσει χρηματοδότηση και εντάσσεται στη ρυθμιζόμενη περιουσιακή βάση έως το 2027.
Ρεβυθούσα, ψηφιοποίηση και νέα κέντρα κατανάλωσης
Στο μέτωπο των υποδομών LNG, το Δεκαετές προβλέπει τη δημιουργία δεύτερης θέσης φόρτωσης βυτιοφόρων στη Ρεβυθούσα, με κόστος περίπου 3,66 εκατ. ευρώ και ορίζοντα υλοποίησης 19 μηνών από τον Ιανουάριο του 2026. Η κίνηση αυτή αυξάνει τη δυναμικότητα φόρτωσης ssLNG και θωρακίζει την ομαλή λειτουργία του συστήματος σε περιόδους αιχμής.
Ταυτόχρονα, ο ΔΕΣΦΑ επενδύει σε ψηφιακές αναβαθμίσεις: αντικατάσταση και αναβάθμιση συστημάτων μέτρησης και ελέγχου σε σταθμούς του ΕΣΦΑ (περίπου 5,35 εκατ. ευρώ) και εκτεταμένες βελτιώσεις στην υποδομή δεδομένων και στα κέντρα δικτύου της Ρεβυθούσας (2,58 εκατ. ευρώ), με στόχο την ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας και της αξιοπιστίας των κρίσιμων υποδομών.
Στον άξονα των συνδέσεων μεγάλων χρηστών, ξεχωρίζουν:
- η σύνδεση της ΕΛΒΑΛ στα Οινόφυτα, με νέο αγωγό, δύο scraper stations και Μ/Ρ σταθμό δυναμικότητας έως 23.000 Nm³/h,
- η σύνδεση της μονάδας «Θερμοηλεκτρική Κομοτηνή», με κόστος περίπου 6,94 εκατ. ευρώ και έναρξη λειτουργίας στις αρχές 2026,
- η σύνδεση της νέας μονάδας της Elpedison,
- η σύνδεση της μονάδας «Λάρισα Θερμοηλεκτρική» (επένδυση 7,93 εκατ. ευρώ, πλήρης λειτουργία το 2028),
- και η σύνδεση της ηλεκτροπαραγωγικής μονάδας στην Αλεξανδρούπολη, με αγωγό 5 χλμ. και δυναμικότητα 142.000 Nm³/h.
Οι παρεμβάσεις αυτές δημιουργούν νέα ενεργειακά κέντρα κατανάλωσης σε Βοιωτία, Θεσσαλία, Θράκη και Ανατολική Μακεδονία, αυξάνοντας το φορτίο βάσης του συστήματος και ενισχύοντας τις ροές προς τα Βαλκάνια, σε συνδυασμό με έργα όπως η ενίσχυση του αγωγού Καρπερή–Κομοτηνή και ο σχεδιαζόμενος αγωγός Πατρών.
Τα έργα που κόβονται
Το νέο Δεκαετές περιλαμβάνει και κάποιες απεντάξεις, με στόχο –όπως τονίζεται– έναν πιο ρεαλιστικό κατάλογο έργων που μπορούν πραγματικά να υλοποιηθούν.
Πιο ηχηρή είναι η αποχώρηση του μετρητικού και ρυθμιστικού σταθμού σύνδεσης με το FSRU της Διώρυγα Gas, θυγατρικής της Motor Oil. Ο ΔΕΣΦΑ επισημαίνει ότι η υλοποίηση του έργου τελούσε υπό την προϋπόθεση έγκαιρης εκπλήρωσης συμβατικών υποχρεώσεων από τον φορέα υλοποίησης. Καθώς αυτό δεν συνέβη, η σύμβαση λύθηκε και το έργο απεντάσσεται. Αντίστοιχα, εκτός προγράμματος μένει και το έργο διπλασιασμού του κλάδου υψηλής πίεσης Πάτημα–Λιβαδειά, επίσης συνδεδεμένο με το συγκεκριμένο FSRU.
Από το πρόγραμμα αφαιρούνται, ακόμη:
- ο Μ/Ρ σταθμός για την υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου της Νότιας Καβάλας, λόγω απουσίας προόδου στο ίδιο το έργο της αποθήκης,
- ο Μ/Ρ σταθμός Άργους/Ναυπλίου, καθώς ο Διαχειριστής Διανομής έκρινε ότι δεν είναι αναγκαίος,
καθώς και επιμέρους έργα εκσυγχρονισμού και υποδομής (όπως η μεταλλική οροφή στον ΜΣΣ Σιδηροκάστρου), που επαναξιολογήθηκαν ως προς τη σκοπιμότητά τους.
Σε «γκρίζα ζώνη» παραμένει η σύνδεση Μαυρομάτι–Λάρυμνα για τη ΛΑΡΚΟ, η οποία μένει εκτός του τριετούς ορίζοντα λόγω έλλειψης εξασφαλισμένου φορτίου, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο μελλοντικής απένταξης.
Ένα δίκτυο φυσικού αερίου στην εποχή της μετάβασης
Συνολικά, το δεκαετές 2025–2034 αποτυπώνει έναν ΔΕΣΦΑ που επιχειρεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε τρεις στόχους:
- την ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού και τη διεύρυνση της πρόσβασης σε φυσικό αέριο,
- την προετοιμασία των υποδομών για υδρογόνο και «πράσινα» μόρια,
- και την αποφυγή «φουσκωμένων» σχεδίων χωρίς σαφή χρηματοοικονομική βάση.
