Ανησυχητικές είναι οι εκτιμήσεις για τη φετινή θερινή περίοδο όσον αφορά τη διαχείριση των υδατικών πόρων, σύμφωνα με τη Δρ. Ελισάβετ Φελώνη, Υδρολόγο και διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. Όπως αναφέρει σε συνέντευξή της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η λειψυδρία αποτελεί πλέον διαρκή πρόκληση με αβέβαιο χρονικό ορίζοντα, που απαιτεί αλλαγή νοοτροπίας και εθνικό σχέδιο δράσης.
Επιδεινούμενη κατάσταση σε νησιά, Κρήτη και Πελοπόννησο
Η κ. Φελώνη σημειώνει ότι, παρότι οι βροχοπτώσεις του φετινού χειμώνα και της άνοιξης ήταν αυξημένες σε ορισμένες περιοχές, δεν ήταν επαρκείς ώστε να αναστραφεί η επιβάρυνση δύο συνεχόμενων ξηρών ετών. Ειδικά τα νησιά (όχι μόνο του Αιγαίου πλέον), η Κρήτη και περιοχές της ανατολικής Πελοποννήσου αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες πιέσεις, κυρίως λόγω της άνισης κατανομής των βροχοπτώσεων, της χρόνιας υπεράντλησης και της περιορισμένης δυνατότητας αποθήκευσης.
Στην Κρήτη, η κατάσταση είναι ιδιαίτερα οριακή, με τις ανάγκες του αγροτικού τομέα και του τουρισμού να διογκώνουν τις απαιτήσεις.
Αττική: Δεν απειλείται άμεσα, αλλά τα αποθέματα μειώνονται
Αναφορικά με την Αττική, η υδρολόγος επισημαίνει ότι οι χιονοπτώσεις και βροχοπτώσεις του χειμώνα βοήθησαν μερικώς, αλλά όχι επαρκώς. Τα αποθέματα στους τέσσερις κύριους ταμιευτήρες μειώνονται: από 1 δισ. κυβικά μέτρα τον Μάρτιο του 2023, σε 930 εκατ. το 2024, και μόλις 650 εκατ. τον Μάρτιο του 2025 – με φθίνουσα τάση έως σήμερα.
Παρότι δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος επάρκειας –καθώς η Αθήνα καταναλώνει ετησίως περίπου 400 εκατ. κυβικά– η συνέχιση της ξηρασίας και η απουσία στρατηγικής ενίσχυσης θα οδηγήσει σε σοβαρή επιδείνωση.
Η λύση της μεταφοράς νερού από τον Αχελώο ή με υδροφόρα πλοία χαρακτηρίζεται ως προσωρινή και μη βιώσιμη, ενώ οι μονάδες αφαλάτωσης δεν κρίνονται ακόμη αναγκαίες για την Αθήνα, αλλά θα μπορούσαν να λειτουργήσουν επικουρικά. Για τα νησιά και τις παράκτιες περιοχές, αντίθετα, η αφαλάτωση είναι αναγκαία, με την προϋπόθεση χρήσης ΑΠΕ και σεβασμού στο περιβάλλον.
Έλλειμμα ενημέρωσης – Υπάρχει θέληση αλλά όχι γνώση
Σε πανελλαδική έρευνα που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο, διαπιστώθηκε ότι οι περισσότεροι πολίτες αναγνωρίζουν την ύπαρξη της λειψυδρίας, αλλά λίγοι αισθάνονται άμεσα επηρεασμένοι. Στην Αθήνα, ειδικά, το πρόβλημα υποτιμάται.
Η πλειοψηφία δηλώνει ότι δε γνωρίζει την πραγματική κατανάλωση νερού που κάνει, ούτε τις βέλτιστες πρακτικές εξοικονόμησης. Ωστόσο, περισσότερο από το 90% εκφράζει ενδιαφέρον για σχετική πληροφόρηση, μέσα από το σχολείο, δράσεις ενημέρωσης και υποστήριξη από τους θεσμούς.
«Η φετινή καμπάνια ενημέρωσης έχει ήδη καθυστερήσει», τονίζει η κ. Φελώνη, προσθέτοντας ότι απαιτείται εντελώς διαφορετική προσέγγιση από αυτήν του 2023, με σύγχρονα εργαλεία, σαφές περιεχόμενο και χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Αγροτική χρήση και τιμές προϊόντων
Για τους αγρότες, η ειδικός σημειώνει ότι το φετινό καλοκαίρι δεν θα είναι εύκολο. Ήδη αναμένονται μειωμένες αποδόσεις στις καλλιέργειες και αύξηση των τιμών, λόγω του περιορισμένου νερού.
Παρ’ όλα αυτά, επιμένει πως «αν θέλουμε αυτό να είναι το τελευταίο καλοκαίρι που μιλάμε με όρους κρίσης, πρέπει να δράσουμε τώρα». Προτείνει υποστήριξη στους παραγωγούς ώστε να υιοθετήσουν αποδοτικές μεθόδους άρδευσης και ευφυή γεωργία, καθώς και αλλαγή καλλιεργειών όπου χρειάζεται.
Εθνικό σχέδιο και βιώσιμες λύσεις
Η Δρ. Φελώνη υπογραμμίζει ότι η χώρα χρειάζεται επειγόντως ένα Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Υδάτων, με στόχο τη μακροπρόθεσμη ανθεκτικότητα. Η αξιοποίηση όμβριων υδάτων, η ανακύκλωση νερού, η δημιουργία μικρών ταμιευτήρων και φραγμάτων, καθώς και ο εκσυγχρονισμός των υδρευτικών και αρδευτικών δικτύων, αποτελούν βασικές προτεραιότητες.
Κλείνοντας, καλεί σε εθνική εγρήγορση: «Η λειψυδρία δεν είναι απλώς μια τεχνική πρόκληση. Είναι κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό ζήτημα. Χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας, συνεργασία και τόλμη».
