Τι είναι τελικώς το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης; Ένα ακόμη πακέτο στήριξης τύπου ΕΣΠΑ ή κάτι διαφορετικό; Θα δοθούν χρήματα υπό μορφή επιδοτήσεων σε πολίτες και επιχειρήσεις; Η κυβέρνηση παρουσίασε χθες ένα «συμβόλαιο». Ένα συμβόλαιο το οποίο ενώ φαινομενικά θα δεσμεύει τη χώρα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην πραγματικότητα θα αφορά τους πάντες: επιχειρήσεις, ιδιώτες, πολιτικά κόμματα, τράπεζες, υπουργεία και φορείς.
Ένα συμβόλαιο το οποίο θα πρέπει να τηρηθεί κατά γράμμα προκειμένου να μην χαθεί μια τεράστια ευκαιρία για τη χώρα να καλύψει ένα τεράστιο επενδυτικό κενό το οποίο ειδικά τα τελευταία χρόνια έγινε ακόμη μεγαλύτερο. Μέχρι το 2026 μας δίνεται η δυνατότητα να προσθέσουμε επενδυτικά κεφάλαια 57 δισ. ευρώ.
1. To Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης διαθέτει στην Ελλάδα 18,2 δισ. ευρώ σε επιδοτήσεις και 12,7 δισ. ευρώ σε δάνεια. Αυτά τα χρήματα θα είναι διαθέσιμα επ’ άπειρον;
Όχι. Η χώρα πρέπει να οργανωθεί και να πατήσει γκάζι. Μόλις η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανάψει το πράσινο φως για την υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου, θα αρχίσει να μετράει αντίστροφα ο χρόνος. Τα συνολικά 31 δισ. ευρώ θα πρέπει να απορροφηθούν μέχρι την 31η Αυγούστου του 2026. Ότι δεν απορροφηθεί μέχρι τότε, θα χαθεί.
2. Είναι δεδομένο ότι θα δοθούν τα χρήματα στην Ελλάδα;
Κάθε άλλο. Το τελικό κείμενο που θα συνυπογράψουν η Ελλάδα και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα περιλαμβάνει ορόσημα, στόχους και δεσμεύσεις. Μόνο με την υλοποίηση αυτών των δεσμεύσεων σε «ικανοποιητικό» βαθμό (σ.σ. η λέξη ικανοποιητικό από μόνη της αφήνει κάποια περιθώρια ελιγμών) θα αποδεσμεύονται οι πόροι. Τα ορόσημα, οι στόχοι και οι δεσμεύσεις είναι έννοιες ταυτισμένες στη συνείδηση του ελληνικού λαού με τα μνημόνια. Δεν πρόκειται όμως περί αυτού, λέει η κυβέρνηση. Οι μεταρρυθμίσεις, οι στόχοι και τα ορόσημα, είναι γραμμένα αυτή τη φορά από την ίδια την κυβέρνηση και δεν έχουν οριστεί από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Για παράδειγμα, η ίδια η χώρα αυτοδεσμεύεται ότι θα προχωρήσει τη μεταρρύθμιση στο εργασιακό και στον εκσυγχρονισμό του φοροεισπρακτικού μηχανισμού. Αν το κάνει, οι πόροι θα αποδεσμευτούν, αν όχι, δεν θα δοθούν χρήματα.
3. Θα δοθούν επιδοτήσεις σε ιδιώτες για να προωθήσουν επενδύσεις;
Δεν είναι αυτή η στρατηγική επιλογή. Οι υποψήφιοι επενδυτές θα πρέπει να απευθύνονται στις τράπεζες και να παρουσιάζουν το επενδυτικό τους σχέδιο προκειμένου αυτό να εγκριθεί και να χρηματοδοτηθεί. Περίπου το 20% του κεφαλαίου θα πρέπει να καλύπτεται με ίδιους πόρους του επενδυτή και το υπόλοιπο 30% από κεφάλαια της τράπεζας. Η συμμετοχή του κράτους, θα έρθει υπό μορφή δανεισμού με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους, σχεδόν άτοκα δάνεια. Άρα, οι ιδιώτες θα πρέπει να περάσουν από το «μικροσκόπιο» της τράπεζας για να δανειοδοτηθούν και ουσιαστικά για να εγκριθεί η επένδυσή τους. Το δημόσιο, έχοντας την αρχική έγκριση της επένδυσης από την τράπεζα, θα μπορεί και αυτό στη συνέχεια να χρηματοδοτεί την επένδυση η οποία βέβαια θα πρέπει να εντάσσεται στους τέσσερις πυλώνες του επενδυτικού σχεδίου.
4. Τα δάνεια των 12,7 δισ. ευρώ που θα λάβει η Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επιβαρύνουν το δημόσιο χρέος;
Αρχικά ναι. Επειδή όμως τα χρήματα αυτά θα δοθούν στον ιδιωτικό τομέα υπό μορφή δανεισμού, κάποια στιγμή θα αποπληρωθούν. Αντίστοιχα, και το δημόσιο θα μπορεί να «σβήσει» αυτό το ποσό από το δημόσιο χρέος. Θα έχει μείνει όμως η επένδυση και οι νέες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν.
5. Πότε θα ξεκινήσει η εκταμίευση των χρημάτων;
Το σχέδιο για σταλεί στην Ευρωπαϊκή επιτροπή μέχρι τις 15 Απριλίου προκειμένου να εγκριθεί. Η διαδικασία της έγκρισης θα διαρκέσει περίπου 100 ημέρες. Με την έγκριση, θα δοθεί η προκαταβολή η οποία φτάνει στα 4,2 δισ. ευρώ. Για να μην χαθεί χρόνος, το υπουργείο Οικονομικών θα «σπρώξει» άμεσα κάποιες επενδύσεις οι οποίες είναι δεδομένο ότι πληρούν τα κριτήρια ένταξης.
6. Υπάρχει κίνδυνος να καθυστερήσουν οι εκταμιεύσεις πέραν του καλοκαιριού;
Πρέπει όλα τα κοινοβούλια των χωρών μελών να δώσουν τις σχετικές εγκρίσεις και να αρθούν τα εμπόδια. Επίσης, πρέπει να κλείσει η εκκρεμότητα με το συνταγματικό δικαστήριο της Γερμανίας το οποίο πρέπει να αποφανθεί σχετικά πριν ανάψει το πράσινο φως ώστε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δανειστεί τα 750 δισ. ευρώ για να τα δανείσει με τη σειρά της στις χώρες μέλη.
