Σε ένα νέο κεφάλαιο στον τομέα των υδρογονανθράκων περνά η Ελλάδα, μετά την επιλογή της κοινοπραξίας Chevron – Helleniq Energy ως προτιμητέου επενδυτή για τέσσερις θαλάσσιες περιοχές νότια της Κρήτης και της Πελοποννήσου. Η απόφαση αυτή θέτει τα θεμέλια για ένα έργο που μπορεί να αποδειχθεί καθοριστικής σημασίας, με έντονες ενεργειακές, επενδυτικές αλλά και γεωπολιτικές διαστάσεις για τη χώρα.
Η επιλογή σφραγίστηκε με τέσσερις υπουργικές αποφάσεις του ΥΠΕΝ και συνιστά σαφή αμερικανική ψήφο εμπιστοσύνης στο ελληνικό ενεργειακό αφήγημα, σε μια συγκυρία όπου η Ανατολική Μεσόγειος αναβαθμίζεται σε κόμβο στρατηγικών επενδύσεων.
Η αρμόδια Επιτροπή της ΕΔΕΥΕΠ ολοκλήρωσε την αξιολόγηση και εισηγήθηκε την ανάδειξη της κοινοπραξίας ως προτιμητέου επενδυτή.
Με τις υπογραφές του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρου Παπασταύρου, οι τέσσερις αποφάσεις επικυρώνουν την επιλογή και ορίζουν operator την Chevron, με τη Helleniq Energy να συμμετέχει ως εταίρος.
Τα επόμενα βήματα
Τα επόμενα βήματα μετά την ανάδειξη της κοινοπραξίας Chevron – Helleniq Energy ως προτιμητέου επενδυτή αφορούν την ολοκλήρωση των συμβατικών και θεσμικών διαδικασιών.
Αρχικά θα πρέπει να οριστικοποιηθούν οι συμβάσεις με την Επιτροπή Αξιολόγησης της ΕΔΕΥΕΠ, οι οποίες στη συνέχεια θα σταλούν στο Ελεγκτικό Συνέδριο για τον απαραίτητο προσυμβατικό έλεγχο.
Μόλις ολοκληρωθεί αυτό το στάδιο, οι συμβάσεις θα κατατεθούν στη Βουλή των Ελλήνων προκειμένου να κυρωθούν, ανοίγοντας τον δρόμο για την έναρξη των ερευνητικών εργασιών.
Ο στόχος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι οι διαδικασίες να έχουν ολοκληρωθεί έως τις αρχές του 2026, ώστε η κοινοπραξία να ξεκινήσει τις πρώτες σεισμικές έρευνες μέσα στο ίδιο έτος.
Γιατί έχει βαρύτητα το «σήμα» Ουάσιγκτον – Διευρύνονται οι επαφές με ΗΠΑ
Η επιλογή της Chevron – και παράλληλα η παρουσία της ExxonMobil σε άλλες ελληνικές παραχωρήσεις δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης – αποτυπώνει ενεργή στήριξη των ΗΠΑ στα ελληνικά συμφέροντα στην περιοχή. Το μήνυμα ενισχύεται από την εντατική διπλωματική κινητικότητα με διαδοχικές επισκέψεις ανώτατων Αμερικανών αξιωματούχων στην Αθήνα αλλά και την απευθείας επικοινωνία ΥΠΕΝ–ExxonMobil για επιτάχυνση των ερευνητικών προγραμμάτων.
Ακόμη πιο χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι μέσα σε διάστημα μόλις ενός μήνα η Ελλάδα υποδέχεται δύο υψηλόβαθμα στελέχη της αμερικανικής κυβέρνησης. Στις αρχές Σεπτεμβρίου επισκέφθηκε τη χώρα ο υπουργός Εσωτερικών Νταγκ Μπέργκαμ, ενώ στις 6 και 7 Νοεμβρίου αναμένεται ο υπουργός Ενέργειας Κρις Ράιτ, ο οποίος θα συμμετάσχει σε υπουργική σύνοδο που διοργανώνει το ΥΠΕΝ στο Ζάππειο.
Τότε αναμένεται να πέσουν στο «τραπέζι» οι ευρύτερες αμερικανικές επενδύσεις στις υποδομές φυσικού αερίου της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Κεντρικό ρόλο σε αυτές κατέχει ο Κάθετος Διάδρομος, με στόχο την ενίσχυση της μεταφορικής του ικανότητας, ώστε να μπορεί να υποδεχθεί σημαντικές ποσότητες αμερικανικού LNG. Η Ελλάδα αναδεικνύεται ως βασική πύλη εισόδου, από όπου το υγροποιημένο φυσικό αέριο θα διοχετεύεται προς την Ουκρανία και τις μεγάλες αποθηκευτικές εγκαταστάσεις της περιοχής.
Τι κερδίζει η Ελλάδα: Ασφάλεια εφοδιασμού & ευρωπαϊκή στρατηγική
Η οριστικοποίηση του προτιμητέου επενδυτή κουμπώνει με τη γραμμή της Ε.Ε. για διαφοροποίηση πηγών, θωράκιση της ενεργειακής ασφάλειας και ενίσχυση περιφερειακών δικτύων.
Οι έρευνες νότια της Κρήτης και της Πελοποννήσου μπορούν να αυξήσουν την εγχώρια ενεργειακή αυτάρκεια, λειτουργώντας συμπληρωματικά στην πορεία ενεργειακής μετάβασης.
Η χώρα κερδίζει πολλαπλά από την επιλογή της Chevron – Helleniq Energy ως προτιμητέου επενδυτή. Κατ’ αρχάς, ενισχύει σημαντικά το γεωπολιτικό της αποτύπωμα στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς η παρουσία ενός αμερικανικού ενεργειακού κολοσσού λειτουργεί ως σαφές μήνυμα στήριξης από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Παράλληλα, η χώρα αποκτά νέες προοπτικές ενεργειακής ασφάλειας και μεγαλύτερη αυτάρκεια, μειώνοντας την εξάρτησή της από εισαγωγές. Η συνεργασία αυτή αναμένεται να φέρει και ουσιαστικά οικονομικά οφέλη, με την εισροή επενδύσεων δισεκατομμυρίων, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τη μεταφορά τεχνογνωσίας.
Επιπλέον, το ελληνικό Δημόσιο θα αποκομίσει δημοσιονομικά οφέλη μέσα από μισθώματα, φόρους και ειδικά bonus που προβλέπονται στις συμβάσεις. Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, η Ελλάδα τοποθετείται δυναμικά ως περιφερειακός ενεργειακός κόμβος, με τη δυνατότητα να εξελιχθεί σε κεντρικό παίκτη της ευρωπαϊκής ενεργειακής στρατηγικής.
Τι αξιολογήθηκε στον φάκελο Chevron – Helleniq Energy
Η προσφορά της κοινοπραξίας εξετάστηκε με αυστηρά τεχνικοοικονομικά κριτήρια:
- Ελάχιστο πρόγραμμα ερευνών (2D/3D σεισμικά, γεωτρήσεις ανά στάδιο)
- Οικονομικές εγγυήσεις για την υλοποίηση των ελάχιστων εργασιών
- Μίσθωμα (royalties) προς το Δημόσιο και signature/production bonus
- Κανόνες αποσβέσεων επί ακαθάριστων εσόδων
- Ετήσια συνεισφορά για εκπαίδευση/τεχνική υποστήριξη της ΕΔΕΥΕΠ
- Ποσοστό αποδέσμευσης περιοχής και στρεμματική αποζημίωση ανά τ.χλμ.
Ο «οδικός χάρτης» των ερευνών
Μετά την κύρωση των συμβάσεων από τη Βουλή, ενεργοποιούνται τρία διαδοχικά στάδια:
- Στάδιο Α’ (3 έτη): σεισμικά 2D/3D, αποτύπωση γεωλογικών στόχων.
- Στάδιο Β’ (2 έτη): επιπλέον σεισμικά 2D/3D και πρώτες ερευνητικές γεωτρήσεις.
- Στάδιο Γ’ (2 έτη): εκτεταμένα 3D και νέες γεωτρήσεις σε ώριμους στόχους.
Η ανάδειξη της Chevron–Helleniq Energy ως προτιμητέου επενδυτή δεν είναι απλώς ένα βήμα στη διαδικασία παραχώρησης. Είναι σήμα ισχυρής διεθνούς εμπιστοσύνης προς την Ελλάδα, επιβεβαίωση της γεωπολιτικής της βαρύτητας και εφαλτήριο για να μετατραπεί η Κρήτη σε νέο ενεργειακό σύνορο της Ευρώπης. Το στοίχημα τώρα είναι η ταχεία θεσμική ολοκλήρωση και η πειθαρχημένη εκτέλεση του ερευνητικού προγράμματος από το 2026 και μετά.
