Του Νίκου Μελέτη
Έντονο παρασκήνιο το οποίο επιβεβαιώνει τον κρίσιμο ρόλο που έχει η Ρωσία και στη λιβυκή κρίση και τον ειδικό ρόλο που αναζητά η Ρώμη είναι σε εξέλιξη τις τελευταίες ώρες, με την Τουρκία όχι μόνο να αναδεικνύεται σε βασικό πόλο των διαβουλεύσεων για τη Λιβυκή κρίση αλλά να επωφελείται αρχικά από την εκεχειρία την οποία πρότειναν Πούτιν-Ερντογάν και αποδέχθηκε κατόπιν πίεσης των Ρώσων ο Λίβυος στρατηγός Χαφτάρ.
Με τις ευλογίες και την πίεση του Προέδρου Πούτιν ο Χαφτάρ αποδέχθηκε την εκεχειρία, αποκαλύπτοντας όμως και την αδυναμία των δυνάμεων του να προελαύσουν προς την Τρίπολη και να ανατρέψουν την κυβέρνηση Αλ Σαράζ παρά την στήριξη που έχει τόσο από Ρώσους μισθοφόρους αλλά και από την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η αδυναμία αυτή του κ. Χαφτάρ να «τελειώσει» τον εμφύλιο πριν συγκληθεί η Διάσκεψη του Βερολίνου για το μέλλον της Λιβύης, δημιουργεί και νέα δεδομένα, καθώς ουσιαστικά δεν είχε άλλη επιλογή από το να δεχθεί την εκεχειρία.
Η εκεχειρία δεν δίνει ανάσα μόνο στην κυβέρνηση Αλ Σαραζ αλλά διευκολύνει και τον Τ. Ερντογάν, καθώς η Τουρκία θα μπορεί να ισχυρισθεί ότι η δική της παρέμβαση και η απειλή αποστολής δυνάμεων ήταν ο λόγος που επισπεύσθηκαν οι εξελίξεις, και φυσικά με την επίκληση της εκεχειρίας δεν θα υποχρεωθεί να στείλει τουλάχιστον σε αυτή την φάση, δυνάμεις στην Λιβύη, μια εμπλοκή επικίνδυνη και η οποία θα την έφερνε απέναντι σε όλη την διεθνή κοινότητα.
Έτσι η εκεχειρία είναι για τον κ. Ερντογάν σωτήρια καθώς διασώζει την αξιοπιστία του χωρίς να υποχρεωθεί να εκθέσει σε κίνδυνο τούρκους στρατιώτες, ενώ αποφεύγει και την σύγκρουση με Ρωσία ,ΗΠΑ, και Ε.Ε. αλλά και τις περιφερειακές δυνάμεις που είναι αντίθετες σε κάθε τουρκική εμπλοκή.
Χθες ο Αλ Σαράζ πραγματοποίησε άλλη μια επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη που είχε κεκλεισμένων των θυρών συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν. Μια συνάντηση που δεν είναι γνωστό εάν περιορίσθηκε μόνο στον σχεδιασμό της τακτικής ενόψει του Βερολίνου και την διαχείριση της κρίσης με βάση και τα αποτελέσματα των επαφών του Ερντογάν με τον Πούτιν και την Ρώμη ή συνδέεται και με τις απειλές που έχει εκτοξεύσει ο τούρκος πρόεδρος ότι εφόσον ζητηθεί από την κυβέρνηση της Τρίπολης τότε θα υπάρχει σχεδιασμός ακόμη και για κοινές έρευνες νότια της Κρήτης σε περιοχές που η κυβέρνηση της Τρίπολης θεωρεί ω Λιβυκές ζώνες αλλά πρακτικά επικαλύπτουν την ελληνική υφαλοκρηπίδα.
Η Αθήνα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και υπάρχει κλίμα δυσαρέσκειας για την επιμονή της Γερμανίας να αγνοεί το αίτημα της Ελλάδας να συμμετάσχει ως γειτονική και άμεσα ενδιαφερόμενη χώρα στην Διάσκεψη του Βερολίνου, μια διαδικασία βεβαίως που έχει ξεκινήσει αρκετά πριν τις εκλογές του Ιουλίου, αλλά από την αρχή είχε αποκλεισθεί η Ελλάδα.
Όμως πλέον, μετά και τα δυο Μνημόνια, είναι καθοριστικής σημασίας η παρουσία της Ελλάδας στις διεργασίες για την αντιμετώπιση της Λιβυκής κρίσης, καθώς θα πρέπει να διασφαλισθεί ότι τα δυο αυτά Μνημόνια θα κηρυχθούν άκυρα βάσει και της απόφασης της Λιβυκής Βουλής.
Ο μεγάλος κίνδυνος αυτή την στιγμή είναι η προσπάθεια αντιμετώπισης της λιβυκής κρίσης, η εξασφάλιση εκεχειρίας και η ενίσχυση της πολιτικής διαδικασίας, να βάλουν στο περιθώριο την συζήτηση για τα δυο Μνημόνια της Τουρκίας με την Λιβύη ,τα οποία έτσι θα επιβιώσουν και στην επόμενη ημέρα.
Καθώς η προσοχή είχε δοθεί κυρίως στο στρατιωτικό Μνημόνιο που προέβλεπε και την εμπλοκή τουρκικών δυνάμεων στον εμφύλιο της Λιβύης, η εκεχειρία και η πολιτική διαδικασία εφόσον αποκλεισθεί η Ελλάδα, που είναι και η μόνη άμεσα ενδιαφερόμενη για το δεύτερο Μνημόνιο αυτό των Θαλασσίων Ζωνών, το Μνημόνιο αυτό θα μείνει εν ισχύ.
Για την Αθήνα είναι κρίσιμης σημασίας φυσικά η διαμόρφωση πλαισίου ώστε να αποκρουσθεί κάθε προσπάθεια της Τουρκίας να επιβάλει τετελεσμένα στην περιοχή Ανατολικά της Κρήτης και της Ρόδου και νότια του Καστελόριζου, την οποία θεωρεί ως «τουρκική» υφαλοκρηπίδα βάσει του Μνημονίου με την Λιβύη.
Όμως είναι επίσης ζωτικής σημασίας η ακύρωση του Μνημονίου για τις θαλάσσιες ζώνες και η δέσμευση για συζήτηση με την νέα κατάσταση που θα προκύψει από την διαδικασία ειρήνευσης στην Λιβύη για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δυο χωρών στην βάση του Δικαίου της Θάλασσας και με ορίζοντα προσφυγής στην Χάγη ,κάτι που εξάλλου έχει ήδη κάνει η Λιβύη για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών της με την Μάλτα και την Τυνησία.
