Εκτεταμένες οικονομικές και στρατιωτικές κυρώσεις του ΟΗΕ επιβλήθηκαν ξανά στο Ιράν – δέκα χρόνια αφότου είχαν αρθεί στο πλαίσιο μιας ιστορικής διεθνούς συμφωνίας για το πυρηνικό του πρόγραμμα.
Σύμφωνα με το BBC, τα νέα μέτρα τέθηκαν σε ισχύ καθώς οι τρεις Ευρωπαίοι εταίροι της συμφωνίας – το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Γερμανία – ενεργοποίησαν τον αποκαλούμενο μηχανισμό «snapback», κατηγορώντας το Ιράν για «συνεχιζόμενη πυρηνική κλιμάκωση» και έλλειψη συνεργασίας.
Το Ιράν ανέστειλε τις επιθεωρήσεις των πυρηνικών του εγκαταστάσεων – νομική υποχρέωση βάσει της συμφωνίας του 2015 – έπειτα από τους βομβαρδισμούς αρκετών πυρηνικών του εγκαταστάσεων και στρατιωτικών βάσεων από το Ισραήλ και τις ΗΠΑ τον Ιούνιο.
Ο πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιαν επέμεινε την περασμένη εβδομάδα ότι η χώρα δεν έχει καμία πρόθεση να αναπτύξει πυρηνικά όπλα.
Η επαναφορά των κυρώσεων – την οποία ο Πεζεσκιαν χαρακτήρισε «άδικη, αδικαιολόγητη και παράνομη» – αποτελεί το τελευταίο πλήγμα σε μια συμφωνία που όταν υπογράφηκε είχε παρουσιαστεί ως σημείο καμπής στις σχέσεις της Δύσης με το από καιρό απομονωμένο ισλαμικό κράτος.
Το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (JCPOA) θέτει όρια στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, στα αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου και στον όγκο της έρευνας και ανάπτυξης που μπορεί να πραγματοποιήσει.
Στόχος του είναι να επιτρέψει στο Ιράν να αναπτύξει την πυρηνική του υποδομή για ειρηνικούς σκοπούς, χωρίς να ξεφύγει στην κατασκευή πυρηνικών όπλων.
Το Ιράν αύξησε τις απαγορευμένες πυρηνικές του δραστηριότητες μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία το 2018, επί προεδρίας Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Τραμπ έχει ασκήσει συνεχώς κριτική στη συμφωνία, που διαπραγματεύτηκε ο προκάτοχός του Μπαράκ Ομπάμα, χαρακτηρίζοντάς την ελαττωματική και δεσμευόμενος να πετύχει καλύτερους όρους.
Οι αμερικανοϊσραηλινοί βομβαρδισμοί σε πυρηνικές εγκαταστάσεις τον Ιούνιο είχαν στόχο να ανακόψουν μέρος της πυρηνικής προόδου του Ιράν.
Το Ιράν υποστήριξε ότι τα πλήγματα «αλλοίωσαν θεμελιωδώς την κατάσταση» και κατέστησαν τη διεθνή στήριξη στη συμφωνία «ξεπερασμένη».
Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι που εξακολουθούν να μετέχουν στη συμφωνία εξακολουθούν να ελπίζουν ότι οι διαπραγματεύσεις θα οδηγήσουν σε αποκλιμάκωση.
«Καλούμε το Ιράν να απέχει από οποιαδήποτε ενέργεια κλιμάκωσης», ανέφεραν σε κοινή δήλωση, προσθέτοντας: «Η επαναφορά των κυρώσεων του ΟΗΕ δεν σηματοδοτεί το τέλος της διπλωματίας».
Οι υπουργοί Εξωτερικών των τριών (E3) δήλωσαν ότι δεν είχαν «καμία επιλογή» παρά να ενεργοποιήσουν τον μηχανισμό snapback, καθώς το Ιράν είχε «επαναλαμβανόμενα παραβιάσει» τις δεσμεύσεις του.
Times of Israel: Αδικαιολόγητη η επαναφορά των κυρώσεων, λέει το Ιράν
Παράλληλα, το Ιράν καταδίκασε την Κυριακή ως «αδικαιολόγητη» την επαναφορά των κυρώσεων των Ηνωμένων Εθνών για το πυρηνικό του πρόγραμμα, μετά την αποτυχία των συνομιλιών με τη Δύση και τις ισραηλινές και αμερικανικές επιθέσεις στις πυρηνικές του εγκαταστάσεις, και δήλωσε ότι θα εξετάσει την απάντησή του.
Σύμφωνα με τους Times of Israel, τα μέτρα, τα οποία απαγορεύουν συναλλαγές που συνδέονται με τις πυρηνικές και βαλλιστικές δραστηριότητες της Ισλαμικής Δημοκρατίας, τέθηκαν σε ισχύ, αφού η Δύση ενεργοποίησε τον αποκαλούμενο μηχανισμό «snapback» στο πλαίσιο της πυρηνικής συμφωνίας του 2015.
«Η επανενεργοποίηση ακυρωμένων ψηφισμάτων είναι νομικά αβάσιμη και αδικαιολόγητη… όλες οι χώρες πρέπει να απέχουν από την αναγνώριση αυτής της παράνομης κατάστασης», ανέφερε σε ανακοίνωση το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών.
«Η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν θα υπερασπιστεί με σθένος τα εθνικά της δικαιώματα και συμφέροντα, και οποιαδήποτε ενέργεια που αποσκοπεί στην υπονόμευση των δικαιωμάτων και των συμφερόντων του λαού της θα αντιμετωπιστεί με σταθερή και κατάλληλη απάντηση», προστίθεται.
Το Ισραήλ, από την πλευρά του, χαιρέτισε τις κυρώσεις ως μια «σημαντική εξέλιξη ως απάντηση στις συνεχιζόμενες παραβιάσεις του Ιράν, ιδίως στο στρατιωτικό του πυρηνικό πρόγραμμα».
«Ο στόχος είναι σαφής: να αποτραπεί ένα Ιράν με πυρηνικά όπλα. Ο κόσμος πρέπει να χρησιμοποιήσει κάθε εργαλείο για να επιτύχει αυτόν τον στόχο», έγραψε το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών στο X.
Σταθμίζοντας πώς να απαντήσει στην επαναφορά των κυρώσεων, ένας Ιρανός βουλευτής πρότεινε ότι το κοινοβούλιο θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο αποχώρησης από τη Συνθήκη Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων (NPT).
Μιλώντας στο Young Journalists Club, που συνδέεται με την ιρανική κρατική τηλεόραση, ο βουλευτής Εσμαΐλ Κοουσαρί δήλωσε ότι το κοινοβούλιο θα συζητήσει την κίνηση και στη συνέχεια θα λάβει απόφαση.
