Τα αποτελέσματα των εκλογών στην Ολλανδία αιφνιδίασαν την Ευρώπη και προκάλεσαν ένα διάχυτο προβληματισμό για το τι μέλλει γενέσθαι.
Σύμφωνα με ανάλυση του CNN, ο ακροδεξιός λαϊκιστής Γκέερτ Βίλντερς και το Κόμμα της Ελευθερίας (PVV) επιδιώκουν τώρα να σχηματίσουν κυβέρνηση, μετά την απροσδόκητα μεγάλη νίκη στις εθνικές εκλογές της Τετάρτης.
«Ειλικρινά αισθάνομαι ότι οι Ολλανδοί ζουν "στιγμές Τραμπ". Τα πράγματα που συνέβησαν στις ΗΠΑ μετά την εκλογή του (Ντόναλντ) Τραμπ, τα συναισθήματα και οι αλλαγές στην πολιτική, θα μπορούσαν να συμβούν και στην Ολλανδία», δήλωσε στο CNN η Κάθριν Ντε Βρις, καθηγήτρια πολιτικών επιστημών στο ιταλικό Πανεπιστήμιο Μποκόνι.
Ο Βίλντερς και το PVV μπορεί να κέρδισαν τις περισσότερες έδρες (37 από τις 150 που προβλέπονται), αλλά δεν είναι σαφές αν έχουν αρκετή υποστήριξη για να σχηματίσουν κυβέρνηση συνασπισμού.
Ενώ τα αποτελέσματα δείχνουν μια συνολική νίκη για τα κόμματα της δεξιάς, το αντι-ισλαμικό, αντιμεταναστευτικό, αντιευρωπαϊκό μανιφέστο του Βίλντερς θεωρήθηκε ευρέως ότι ξεπέρασε το κεντροδεξιό Κόμμα Ελευθερίας και Δημοκρατίας (VVD) του απερχόμενου πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε.
Πλέον, η ανησυχία επικεντρώνεται στο ερώτημα τι σημαίνει τελικά η νίκη του Βίλντερς για την κατεύθυνση της ολλανδικής και της ευρωπαϊκής πολιτικής ευρύτερα.
Η άνοδος του ευρωπαϊκού λαϊκισμού δεν συνιστά νέο φαινόμενο. Η Ιταλία έχει σήμερα την πιο δεξιά κυβέρνησή της από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και η Σλοβακία επανεξέλεξε τον Σεπτέμβριο τον αριστερό λαϊκιστή Ρόμπερτ Φίτσο στο αξίωμα.
Η ΕΕ είναι γενικά καλή στο να βάζει χαλινάρι σε τέτοιου είδους ηγέτες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να αμβλύνει τον αντίκτυπό των πολιτικών τους αποφάσεων, με οικονομικά «ανταλλάγματα» ή με την παροχή βοήθειας σε πολιτικές που απευθύνονται στα εγχώρια ακροατήριά τους, όπως, για παράδειγμα, ο έλεγχος των συνόρων.
Ωστόσο, η παρουσία λαϊκιστών ηγετών στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή μπορεί επίσης να οδηγήσει σε προβλήματα: Η ΕΕ τείνει να λαμβάνει αποφάσεις με ομόφωνες ψηφοφορίες, πράγμα που σημαίνει ότι κάθε κράτος - μέλος έχει δικαίωμα άσκησης βέτο. Αυτό επιτρέπει σε χώρες με λαϊκιστικές κυβερνήσεις να προκαλούν αναστάτωση στην Ευρώπη των 27, μπλοκάροντας σε ορισμένες περιπτώσεις ολόκληρο τον προϋπολογισμό της ΕΕ, ο οποίος κινείται πάνω από το 1 τρισ. ευρώ.
Το κόμματα της ακροδεξιάς, ειδικότερα, είναι πολύ ικανά σε τέτοιες τακτικές και έχουν αυξήσει σημαντικά την επιρροή τους σε επίπεδο Βρυξελλών τα τελευταία χρόνια. Αυτός είναι εν μέρει ο λόγος για τον οποίο οι απειλές του Βίλντερς για έξοδο από την ΕΕ μπορεί, στην πραγματικότητα, να μην είναι ο μεγαλύτερος πονοκέφαλος των Βρυξελλών.
Οι ευρωσκεπτικιστές εν έτει 2023, στο σύνολό τους, δεν θέλουν να εγκαταλείψουν την ΕΕ. Αντιθέτως, θέλουν να τη διοικήσουν. Εν μέρει, αυτό συμβαίνει επειδή τους αρέσουν τα οικονομικά οφέλη από τη συμμετοχή τους στην ΕΕ. Και αν συνεχίσουν να αυξάνουν την πολιτική τους δύναμη εντός του ευρωπαϊκού μπλοκ, θα έχουν πολλά «ατού» στα χέρια τους, για να παίξουν στην παγκόσμια σκηνή.
