Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέφρασαν την Τετάρτη αρχικά την υποστήριξη τους στο σχέδιο για να «βάλουν χέρι» μεν στα παγωμένα ρωσικά assets, αλλά μετέθεσαν -δε- το νομικό πλαίσιο του ζητήματος σε πρωθύστερο χρόνο.
Τα παραπάνω προέκυψαν μετά από την άτυπη Σύνοδο Κορυφής των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διεξήχθη στην Κοπεγχάγη της Δανίας την Τετάρτη.
Σύμφωνα με το Reuters, δεδομένου ότι η στρατιωτική χρηματοδότηση των ΗΠΑ προς το Κίεβο τελειώνει και πολλές κυβερνήσεις της ΕΕ αντιμετωπίζουν δημοσιονομικές δυσκολίες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε η ΕΕ να χρησιμοποιήσει τα ταμειακά διαθέσιμα από τα παγωμένα χρεόγραφα της ρωσικής κεντρικής τράπεζας για να στηρίξει το Κίεβο το 2026 και το 2027.
«Συζητήσαμε τη δυνατότητα καλύτερης αξιοποίησης των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Θα συνεχίσουμε αυτή τη συζήτηση στην επόμενη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Οκτώβριο», δήλωσε ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα, αναφερόμενος στην επόμενη σύνοδο κορυφής της ΕΕ που έχει προγραμματιστεί για τις 23-24 Οκτωβρίου.
Η Ουκρανία θα αποπληρώσει το δάνειο μόνο όταν η Ρωσία καταβάλει αποζημιώσεις για τις ζημίες που προκάλεσε από την εισβολή της στη χώρα το 2022. Αυτό θα επιτρέψει στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει τα χρήματα τώρα, αντί να περιμένει μέχρι να πληρώσει η Μόσχα.
«Υποστηρίζω σθεναρά την ιδέα», δήλωσε η πρωθυπουργός της Δανίας, Μέττε Φρέντερικσεν, μετά τις συνομιλίες των ηγετών στην Κοπεγχάγη.
Νομικά θέματα
Το κύριο νομικό ζήτημα είναι ότι, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, τα κυρίαρχα περιουσιακά στοιχεία δεν μπορούν να κατασχεθούν, οπότε για την οργάνωση του δανείου η ΕΕ θα πρέπει να βρει έναν τρόπο να ικανοποιήσει την απαίτηση της Μόσχας για τα περιουσιακά στοιχεία της κεντρικής τράπεζας.
Το Βέλγιο, όπου βρίσκονται τα περισσότερα από τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία, επιμένει ότι θα χρειαστεί ισχυρές εγγυήσεις από την ΕΕ ότι δεν θα μείνει μόνο του να αντιμετωπίσει τη Μόσχα, εάν τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία πρέπει να επιστραφούν ξαφνικά.
Η Γαλλία και το Λουξεμβούργο υποστηρίζουν αυτή την άποψη. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ θα αναπτύξει περαιτέρω το σχέδιο και θα διασφαλίσει ότι θα ληφθούν υπόψη οι ανησυχίες του Βελγίου.
«Πρέπει να επεξεργαστούμε την πρόταση πολύ περισσότερο και χάρηκα που είδα το ενδιαφέρον των ηγετών για την ιδέα», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν.
«Είναι απολύτως σαφές ότι το Βέλγιο δεν μπορεί να είναι το μόνο κράτος μέλος που αναλαμβάνει τον κίνδυνο, ο κίνδυνος πρέπει να επιμεριστεί σε ευρύτερο πλαίσιο», πρόσθεσε.
Το δάνειο προς την Ουκρανία, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για την αγορά όπλων και για την κανονική λειτουργία της χώρας, θα πρέπει να εγγυηθεί από τις κυβερνήσεις της ΕΕ. Αυτό εγείρει δύο ερωτήματα: πόσο θα είναι υπεύθυνη κάθε κυβέρνηση και ποιος θα επωφεληθεί από τις στρατιωτικές αγορές της Ουκρανίας που θα γίνουν με το δάνειο.
Το Κρεμλίνο καταδίκασε την πρόταση να χρησιμοποιηθούν τα παγωμένα περιουσιακά του στοιχεία για ένα δάνειο προς την Ουκρανία ως «καθαρή κλοπή».
G7
Ένας αξιωματούχος της γαλλικής κυβέρνησης δήλωσε ότι το Παρίσι είναι πολύ ανοιχτό στην ιδέα του δανείου, αλλά ότι και άλλες χώρες της G7 - οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, η Ιαπωνία και η Βρετανία - θα πρέπει επίσης να συμμετάσχουν στην εγγύηση του δανείου. Η Γαλλία θέλει επίσης η Ουκρανία να αγοράσει όπλα όχι μόνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και από την Ευρώπη.
Η Γερμανία και η Ιταλία διαθέτουν επίσης μεγάλες αμυντικές βιομηχανίες που ενδιαφέρονται για παραγγελίες. Οι υπουργοί Οικονομικών της G7 επρόκειτο να συζητήσουν τη συμμετοχή τους σε τηλεδιάσκεψη νωρίτερα την Τετάρτη.
Προσεχτική υποστήριξη
Στην Κοπεγχάγη, ο Σουηδός πρωθυπουργός Ουλφ Κρίστερσον δήλωσε ότι «υποστηρίζει θερμά» την ιδέα του δανείου της Επιτροπής. Ο Ολλανδός πρωθυπουργός Dick Schoof δήλωσε ότι η πρόταση πρέπει να εξεταστεί σοβαρά, εφόσον καλύπτονται οι νομικοί και οικονομικοί κίνδυνοι.
Άλλοι έδειξαν μεγαλύτερη επιφύλαξη.
«Νομίζω ότι είναι ένα δύσκολο νομικό ζήτημα», δήλωσε ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου Λουκ Φρίντεν στους δημοσιογράφους. «Δεν μπορείς να καταλάβεις τόσο εύκολα περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν σε άλλο κράτος», είπε.
«Υπάρχουν τώρα και άλλες προτάσεις στο τραπέζι, αλλά και αυτές εγείρουν μια σειρά από ερωτήματα. Θα ήθελα πρώτα να έχω απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα. Μεταξύ άλλων, πώς θα αποπληρωθεί ένα τέτοιο δάνειο; Τι θα συνέβαινε αν η Ρωσία δεν αποπληρώσει αυτές τις αποζημιώσεις σε μια ειρηνευτική συνθήκη;», είπε.
Η φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι είναι βέβαιη ότι η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ βρήκε έναν νομικά ορθό τρόπο για να πραγματοποιηθεί το δάνειο.
Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι αναμένει από τους ηγέτες να δώσουν στην Επιτροπή εντολή κατά τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις 23-24 Οκτωβρίου να προετοιμάσει μια συγκεκριμένη πρόταση που θα είναι νομικά ορθή. Η κορυφαία διπλωμάτης της ΕΕ, Κάγια Κάλλας, δήλωσε ότι δεν είναι ακόμη δυνατό να τεθεί προθεσμία για την ολοκλήρωσή της.
«Δεν έχουν συμφωνήσει όλα τα κράτη μέλη, δεν έχει ακόμη την υποστήριξη όλων. Έχουμε ακόμη πολλή δουλειά να κάνουμε, δεν μπορώ να θέσω προθεσμία, προσπαθούμε να το κάνουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα», είπε.
