Όλα δείχνουν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει μια κακή... παράδοση με τους καλεσμένους του στο Οβάλ Γραφείο, καθώς δεν είναι μια και δυο οι φορές που οι κοινές συνεντεύξεις Τύπου έχουν καταλήξει σε καβγάδες.
Αυτή τη φορά στόχος της γεωπολιτικής ενέδρας που έστησε εναντίον ξένου ηγέτη μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες ήταν ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, Σιρίλ Ραμαφόζα.
Σε μια εξαιρετική σκηνή που ήταν σαφώς ενορχηστρωμένη από τον Λευκό Οίκο για το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα και θύμιζε την επίσκεψη του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι τον Φεβρουάριο, ο Τραμπ αντιμετώπισε τον Ραμαφόσα με ψευδείς ισχυρισμούς περί γενοκτονίας κατά των λευκών της Νότιας Αφρικής, συμπεριλαμβανομένων ισχυρισμών για μαζικές δολοφονίες και κατασχέσεις γης.
Όπως σχολιάζει το Reuters, πρόκειται για άλλη μια επίδειξη της εμφανής ετοιμότητας του Τραμπ να χρησιμοποιήσει το Οβάλ Γραφείο, που ιστορικά προορίζεται ως τόπος τιμής για ξένους αξιωματούχους, για να φέρει σε δύσκολη θέση επισκέπτες από λιγότερο ισχυρά έθνη.
Η άνευ προηγουμένου χρήση του προεδρικού χώρου από τον Τραμπ για τέτοιες επιδείξεις θα μπορούσε να ωθήσει τους ξένους ηγέτες να σκεφτούν διπλά το ενδεχόμενο να αποδεχθούν τις προσκλήσεις του και να διακινδυνεύσουν τον δημόσιο εξευτελισμό, μια απροθυμία που θα μπορούσε να δυσχεράνει την εδραίωση δεσμών με φίλους και εταίρους που επίσης προσεγγίζονται από την Κίνα.
Μάλιστα, ο Πάτρικ Γκάσπαρντ, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Νότια Αφρική υπό τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, δήλωσε ότι ο Τραμπ μετέτρεψε τη συνάντηση με τον Ραμαφόσα σε «ντροπιαστικό θέαμα» και «τον κατακεραύνωσε με κάποια ψεύτικη ταινία snuff και βίαιη ρητορική».
«Η δέσμευση με τους όρους του Τραμπ δεν πηγαίνει ποτέ καλά για κανέναν», έγραψε ο Γκασπάρντ, τώρα ανώτερος συνεργάτης στο thin tank Center for American Progress στην Ουάσινγκτον, σε ανάρτησή του στο X.
Η συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο είχε διαφημιστεί ως μια ευκαιρία να επαναφέρουν τις τεταμένες σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Νότιας Αφρικής, ιδίως μετά την επιβολή δασμών από τον Τραμπ, και να εκτονώσουν τις κλιμακούμενες εντάσεις λόγω των αβάσιμων κατηγοριών του για «γενοκτονία των λευκών» και της προσφοράς του να επανεγκαταστήσει τους λευκούς της μειονότητας των «Αφρικάνερς».
Το «σκηνικό» της συνάντησης με τον Ραμαφόσα
Μετά από μια εγκάρδια έναρξη της συνάντησης, ο Τραμπ, διέταξε να χαμηλώσουν τα φώτα και έδειξε ένα βίντεο και έντυπα άρθρα που υποτίθεται ότι αποτελούν αποδείξεις ότι οι λευκοί Νοτιοαφρικανοί διώκονται.
Ο Ραμαφόσα, σαφώς προετοιμασμένος να αντικρούσει τις κατηγορίες του Τραμπ, αλλά μάλλον δεν περίμενε το πολιτικό θέατρο, ήταν προσεκτικός και ψύχραιμος καθώς προσπαθούσε να αντικρούσει όσα παρουσίασε ο οικοδεσπότης του, αλλά δεν σταμάτησε να προκαλεί ή να επικρίνει ευθέως έναν πρόεδρο των ΗΠΑ.
«Λυπάμαι που δεν έχω αεροπλάνο να σας δώσω», είπε χαμογελώντας ο Ραμαφόσα, αναφερόμενος στο πολυτελές τζετ λίντερ που το Κατάρ προσέφερε στον Τραμπ ως αντικαταστάτη του Air Force One.
Ο εκπρόσωπός του Βίνσεντ Μαγκουένια δήλωσε στο νοτιοαφρικανικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο Newzroom Afrika ότι «μπορούσατε να δείτε ότι ο πρόεδρος Ραμαφόσα προκλήθηκε» και ότι παρόλα αυτά «δεν έπεσε στην παγίδα».
Ο Λευκός Οίκος δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα σχετικά με το αν η συνάντηση είχε στηθεί για να τεθεί ο Ραμαφόσα σε δύσκολη θέση και αν αυτό θα μπορούσε να αποθαρρύνει άλλους ξένους ηγέτες από παρόμοιες επισκέψεις.
Οι φωνές στο Οβάλ Γραφείο και με τον Ζελένσκι
Αυτή η διάθεση βρισκόταν σε έντονη αντίθεση με τη συνάντηση του Τραμπ με τον Ζελένσκι μόλις πριν από λίγους μήνες, η οποία εξελίχθηκε σε έναν αγώνα «φωνών» στον οποίο συμμετείχαν τόσο ο πρόεδρος όσο και ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς.
Ο Ζελένσκι, όπως και ο Ραμαφόσα, ήταν εκεί για να προσπαθήσει να επουλώσει ένα ρήγμα στις σχέσεις και στην περίπτωση της Ουκρανίας να διατηρήσει τη στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ προς το Κίεβο στον πόλεμο κατά των ρωσικών δυνάμεων εισβολής.
Πηγή: AP Photo/ Mystyslav Chernov
Όμως η συνάντηση γρήγορα ξέφυγε, με τον Τραμπ να κατηγορεί τον Ζελένσκι ότι είναι ασεβής και παίζει με έναν πιθανό Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο, και τον Βανς να κατηγορεί τον Ουκρανό ηγέτη ότι δεν είχε δείξει αρκετή εκτίμηση για την αμερικανική υποστήριξη.
Ο αμφιλεγόμενος χαρακτήρας της συνάντησης προκάλεσε σοκ στη συμμαχία του ΝΑΤΟ που υποστηρίζει τον αγώνα της Ουκρανίας κατά της Ρωσίας.
Μπορεί να διακυβεύονταν λιγότερα στη συνάντηση του Τραμπ με τον Ραμαφόσα την Τετάρτη, αλλά η Νότια Αφρική είναι ένας σημαντικός πολιτικός και οικονομικός παίκτης στην Αφρική που μετρά την Κίνα ως τον μεγαλύτερο εμπορικό της εταίρο, με τις ΗΠΑ να έρχονται δεύτερες.
Η Νότια Αφρική, η οποία υπέστη αιώνες σκληρών διακρίσεων εις βάρος των μαύρων κατά τη διάρκεια της αποικιοκρατίας και του απαρτχάιντ προτού γίνει πολυκομματική δημοκρατία το 1994 υπό τον Νέλσον Μαντέλα, απορρίπτει τους ισχυρισμούς του Τραμπ.
Η αντιπαράθεση του Τραμπ φάνηκε να είναι κομμένη και ραμμένη στα μέτρα τμημάτων της πολιτικής του βάσης, ιδίως των ακροδεξιών και λευκών εθνικιστικών τμημάτων που εδώ και καιρό προωθούν την αφήγηση μιας «γενοκτονίας των λευκών» στη Νότια Αφρική.
Παρουσιάζοντας ανεπιβεβαίωτους ισχυρισμούς για βία κατά λευκών αγροτών και πλαισιώνοντας τη μεταρρύθμιση της γης ως φυλετική δίωξη, ο Τραμπ αξιοποίησε σημεία συζήτησης δημοφιλή στους ακροδεξιούς κύκλους των ΗΠΑ.
Από τότε που επέστρεψε στα καθήκοντά του τον Ιανουάριο, ο Τραμπ ακύρωσε τη βοήθεια, απέλασε τον πρεσβευτή της Νότιας Αφρικής και επανεγκατέστησε ορισμένους λευκούς μειονοτικούς Αφρικάνερς με βάση ισχυρισμούς περί φυλετικών διακρίσεων που η Πρετόρια λέει ότι είναι αβάσιμοι. Το πρόγραμμα έχει προκαλέσει διχασμό, καθώς ο Τραμπ μπλοκάρει σε μεγάλο βαθμό τις εισαγωγές προσφύγων από τον υπόλοιπο κόσμο.
Ένας νέος νόμος της Νότιας Αφρικής για τη μεταρρύθμιση της γης, που αποσκοπεί στην αποκατάσταση των αδικιών του απαρτχάιντ, επιτρέπει απαλλοτριώσεις χωρίς αποζημίωση, όταν είναι προς το δημόσιο συμφέρον, για παράδειγμα εάν η γη βρίσκεται σε αγρανάπαυση. Καμία τέτοια απαλλοτρίωση δεν έχει λάβει χώρα και κάθε διαταγή μπορεί να προσβληθεί δικαστικά.
«Αν κάποιος αμφιβάλλει ότι το περιστατικό Ζελένσκι δεν ήταν εντελώς σκηνοθετημένο από τον Λευκό Οίκο, νομίζω ότι η ζυγαριά θα πρέπει να πέσει από τα μάτια του», δήλωσε ο Βρετανός σχολιαστής εξωτερικών υποθέσεων Tim Marshall στο Times Radio στο Λονδίνο.
