Η δεύτερη φάση των ρωσικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία επικεντρώνεται στο ανατολικό μέρος της χώρας, με τις ρωσικές δυνάμεις να έχουν αποσυρθεί από τη Βόρεια Ουκρανία. Το ανατολικό μέτωπο πηγαίνει από το Χάρκοβο νοτιοανατολικά προς τις αυτονομημένες ρωσόφωνες περιοχές Λουχάνσκ και Ντονέτσκ και μετά στρίβει προς τα νοτιοδυτικά στην κατεύθυνση της Κριμαίας. Εφόσον ρωσικές επιθέσεις από το Χάρκοβο προς τα νότια και από τη Μαριούπολη προς τα βόρεια συναντηθούν γύρω στο Κοματόρσκ, θα περικυκλωθούν οι ουκρανικές δυνάμεις που βρίσκονται ανατολικότερα απέναντι στις δύο αυτονομημένες περιοχές.
Προς το παρόν οι ρωσικές επιθέσεις είναι κυρίως βομβαρδισμοί εξ αποστάσεως με πυραύλους, πυροβόλα και αεροπλάνα. Οι χερσαίες επιθέσεις είναι περιορισμένες και κυρίως αναγνωριστικού χαρακτήρα.
Ουκρανικές ειδικές δυνάμεις προσπαθούν με μεθόδους ανταρτοπόλεμου να πλήξουν τις πομπές ανεφοδιασμού των Ρώσων στην περιοχή του Χάρκοβο, ελπίζοντας να υπονομεύσουν το ρωσικό σύστημα επιμελητείας, όπως έκαναν στη Βόρεια Ουκρανία.
Η συνεχιζόμενη αντίσταση των κατάλοιπων των ουκρανικών δυνάμεων στη Μαριούπολη δεν επιτρέπει στους Ρώσους να συγκεντρώσουν τις δυνάμεις τους εκεί για μια επίθεση βόρεια προς το Κοματόρσκ. Οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν οχυρωθεί στο βιομηχανικό σύμπλεγμα της χαλυβουργίας Αζοφστάλ, που εκτείνεται σε 10 τετραγωνικά χιλιόμετρα με μεγάλα υπόγεια δίκτυα. Οι συνεχείς ρωσικοί βομβαρδισμοί του συμπλέγματος πάντως αναμένεται σύντομα να εξουδετερώσουν την ουκρανική άμυνα.
Η Ανατολική Ουκρανία χαρακτηρίζεται από μεγάλες πεδιάδες χωρίς δάση και μεγάλες πόλεις που να ευνοούν την άμυνα, σε αντίθεση με τη Βόρεια Ουκρανία που ευνοούσε τις ουκρανικές μεθόδους ανταρτοπόλεμου. Εφόσον οι ρωσικές χερσαίες δυνάμεις διασπάσουν το ουκρανικό μέτωπο και ξεχυθούν στα μετόπισθεν, οι Ουκρανοί θα πρέπει να τις αντιμετωπίσουν με μεγάλες αρματομαχίες. Η ρωσική πλευρά έχει αναμφισβήτητα μεγάλο ποσοτικό πλεονέκτημα. Οι ουκρανικές δυνάμεις ωστόσο έχουν μετεκπαιδευτεί τα τελευταία χρόνια από στρατιωτικούς συμβούλους κρατών του ΝΑΤΟ. Ως εκ τούτου, υπερτερούν όσον αφορά την ικανότητα λήψης πρωτοβουλιών από κατώτερους αξιωματικούς, σε αντίθεση με τον συγκεντρωτισμό του ρωσικού στρατού που ανάγκαζε υψηλόβαθμους διοικητές να πηγαίνουν στο μέτωπο προκαλώντας απώλειες 7 στρατηγών ως τώρα. Οι Ουκρανοί υπερτερούν επίσης στον επιχειρησιακό συντονισμό διάφορων όπλων και κλάδων.
Οι επόμενες εβδομάδες θα δείξουν, αν η ποιότητα θα αντισταθμίσει την ποσότητα. Ο πρόεδρος Πούτιν πάντως φέρεται να επείγεται για κάποια σημαντική ρωσική νίκη, που να αντισταθμίσει την εικόνα της ρωσικής ήττας στη Βόρεια Ουκρανία πριν την μεγάλη παρέλαση στις 9 Μάϊου για την ρωσική νίκη στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
*Ο Χαράλαμπος Παπασωτηρίου είναι καθηγητής διεθνών σχέσεων και στρατηγικής στο Πάντειο και πρόεδρος του ΕΣ του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ)
