Τοπίο στη (ρωσική) ομίχλη η δρομολογούμενη επανεκκίνηση των άμεσων συνομιλιών για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία αύριο στην Κωνσταντινούπολη. Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιμένει για την παρουσία του Βλαντιμίρ Πούτιν εν μέσω «blame game» με τη Μόσχα. Το πλαίσιο των διαπραγματεύσεων παραμένει θολό και η Ευρώπη σε αναμονή για την επιβολή κυρώσεων αν δεν υπάρξει άμεσα πρόοδος προς εκεχειρία, χωρίς να γνωρίζει εάν ο Ντόναλντ Τραμπ θα την ακολουθήσει.
Καμία συγκεκριμένη ένδειξη δεν είχε υπάρξει τουλάχιστον έως χθες το βράδυ για την πραγματοποίηση συνάντησης κορυφής Ρωσίας-Ουκρανίας, όπως απαίτησε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στη δική του υψηλού ρίσκου διπλωματική ρελάνς μετά τον αντιπερισπασμό Πούτιν με την πρόταση για άμεσες συνομιλίες των δύο πλευρών την Πέμπτη στην Κωνσταντινούπολη άνευ εκεχειρίας.
Η όλη εικόνα γύρω από την «Κωνσταντινούπολη 2.0», την επανάληψη της άμεσης διαπραγμάτευσης μετά την κατάρρευση των συνομιλιών του 2022, παραμένει συγκεχυμένη. Ο συνομιλίες διαφαίνεται -εκτός απροόπτου- πως θα λάβουν χώρα σε επίπεδο αντιπροσωπειών, ωστόσο ο Ζελένσκι διαμηνύει πως εκείνος θα βρίσκεται αύριο στην Άγκυρα περιμένοντας μαζί με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο προεδρικό μέγαρο τον Βλαντιμίρ Πούτιν και θα μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη εφόσον ο Ρώσος πρόεδρος επιθυμεί να τον συναντήσει εκεί. Ενδεχόμενη παρουσία Πούτιν, θα φέρει στην Τουρκία και τον ίδιο τον Ντόναλντ Τραμπ.
Η ρωσική πλευρά δεν δίνει πάντως «σήμα» για παρουσία Πούτιν στην Τουρκία και το Κρεμλίνο συντηρεί την ασάφεια για το ποιοι θα ηγηθούν της ρωσικής αντιπροσωπείας -«μόλις ο πρόεδρος το κρίνει σκόπιμο, θα το ανακοινώσουμε» περιορίστηκε να δηλώσει χθες ο Ντμίτρι Πεσκόφ. Πληροφορίες ρωσικών και τουρκικών μέσων αναφέρουν πως πιθανότατα θα μεταβούν στην Τουρκία ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, και ο προεδρικός σύμβουλος εθνικής ασφαλείας Γιούρι Ουσάκοφ. Αμερικανικές διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι δεν θα υπάρξουν επίσημες ανακοινώσεις από τη Μόσχα μέχρι νωρίς το πρωί της Πέμπτης. Στην Κωνσταντινούπολη εκ μέρους της Ουάσινγκτον αναμένεται επίσης κατά πληροφορίες να ταξιδέψουν οι Στιβ Γουίτκοφ και Κιθ Κέλογκ, ενώ ο Μάρκο Ρούμπιο, που θα βρίσκεται στην Αττάλεια για τη σύνοδο των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ, θα μεταβεί και εκείνος εφόσον κριθεί σκόπιμο.
Ήταν μία σπάνια στιγμή διατλαντικής ενότητας αυτή που είχε πηγάσει όταν το κουαρτέτο Μακρόν, Μερτς, Στάρμερ και Τουσκ κάλεσαν εν είδει τελεσιγράφου τη Μόσχα το περασμένο Σάββατο να συμφωνήσει έως το βράδυ της Δευτέρας σε κατάπαυση του πυρός διάρκειας 30 ημερών, ειδάλλως προειδοποίησαν πως θα βρεθεί ενώπιον νέων κυρώσεων. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες βρίσκονταν σε συνεννόηση με τον Ντόναλντ Τραμπ, όταν από κοινού με το Κίεβο απευθύνθηκαν στη Μόσχα. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει ήδη καλέσει από τον Μάρτιο σε εκεχειρία 30 ημερών, την οποία το Κίεβο άμεσα και άνευ όρων αποδέχθηκε, η Ρωσία όχι.
Ακολουθώντας την ίδια παρελκυστική τακτική του Μαρτίου και με γνώμονα να μην αποξενώσει τον Τραμπ, ακριβώς τη στιγμή που έχουν επανεκκινήσει οι διμερείς διπλωματικές σχέσεις, ο Βλαντιμίρ Πούτιν επανέφερε στο προσκήνιο την επανέναρξη άμεσων συνομιλιών με το Κίεβο ορίζοντας τον τόπο και το χρόνο τους (και αναβαθμίζοντας παραλλήλως τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν). Ο Ρώσος πρόεδρος αγνόησε πλήρως και επιδεικτικά το αίτημα για εκεχειρία και την Ευρώπη την ίδια, αντιπροτείνοντας συνομιλίες δίχως πρώτα να σιγήσουν τα όπλα, τόσο για να κερδίσει και άλλο χρόνο στο πεδίο, όσο και για να εξυπηρετήσει το στόχο να διασπάσει τη δυτική ενότητα που φαινόταν πως είχε αναδυθεί.
Μολονότι το αίτημα του ίδιου του Ντόναλντ Τραμπ για άμεση εκεχειρία αρχικής διάρκειας ενός μήνα απορρίφθηκε για δεύτερη φορά από τη Μόσχα, η ανάρτηση στην οποία καλούσε την Ουκρανία να προσέλθει σε συνομιλίες «τώρα» δεν άφηνε επί της ουσίας, όπως αναγνωρίζουν Ευρωπαίοι διπλωμάτες, άλλη επιλογή στο Κίεβο από το να εγκαταλείψει την προϋπόθεση της εκεχειρίας και να αποδεχθεί την πρόταση Πούτιν, με τον Ζελένσκι να προ(σ)καλεί όμως τον Ρώσο πρόεδρο να έλθουν οι δύο τους ενώπιος ενωπίω στην Κωνσταντινούπολη.
Το διπλωματικό πόκερ κατέληξε χθες σε «blame game» και αλληλοκατηγορίες μεταξύ Κιέβου και Μόσχας για «θεατρινισμούς» και «κινήσεις δημοσίων σχέσεων» με αποδέκτη τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δεν απέκλεισε να μεταβεί και ο ίδιος στην Τουρκία (βρίσκεται ήδη στην περιοχή περιοδεύοντας στις μοναρχίες του Κόλπου). Ο Ουκρανός πρόεδρος συνέδεσε από την πρώτη στιγμή την παρουσία του στην Κωνσταντινούπολη με αυτήν του Πούτιν, και παρότι δεν διεφάνη κάποια σχετική πρόθεση του τελευταίου, ο Ζελένσκι επέμεινε ανακοινώνοντας χθες ότι θα βρίσκεται στην Άγκυρα για να συναντήσει τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και θα αναμένει να δει εάν ο Πούτιν θα ακολουθήσει.
Ο Ζελένσκι αναφέρει ότι επειδή «τα πάντα στη Ρωσία» εξαρτώνται από τον Πούτιν, ο μόνος τρόπος για να διασφαλιστεί η κατάπαυση του πυρός και ο τερματισμός του πολέμου είναι οι απευθείας συνομιλίες μαζί του, παρουσιάζοντας την απουσία του ως «τελική απόδειξη» ότι είναι εκείνος το εμπόδιο για τον τερματισμό του πολέμου και λέγοντας ότι εάν οι συνομιλίες αποτύχουν αναμένει «ισχυρές κυρώσεις» από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Ρωσία την ίδια στιγμή, διά του Κονσταντίν Κοσάτσοφ, αντιπροέδρου του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας (άνω Βουλή), δηλώνει ότι ο Ζελένσκι δεν κάνει τίποτα άλλο από το να δίνει «παράσταση» με τα περί συνάντησης με τον Πούτιν στην Κωνσταντινούπολη, καθώς «ανάλογες διαπραγματεύσεις δεν σχεδιάζονται τόσο επιφανειακά σε συνθήκες οξείας κρίσης». Την ίδια στιγμή, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Ριαμπκόφ, δήλωνε πως η Ρωσία είναι έτοιμη να σοβαρές συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη -κατά τις οποίες «πρέπει να αναγνωριστούν οι πραγματικότητες στο έδαφος», αλλά εξέφραζε αμφιβολίες εάν το Κίεβο είναι έτοιμο για διαπραγμάτευση, συνεχίζοντας το αφήγημα πως η Μόσχα είναι προσηλωμένη στην ειρήνη.
Αυτό το αφήγημα ήθελαν πρωτίστως να αποδομήσουν οι Εμανουέλ Μακρόν, Φρίντριχ Μερτς, Κιρ Στάρμερ και Ντόναλντ Τουσκ με την κοινή δήλωση από το Κίεβο. Δεν έτρεφαν αυταπάτες πως η Μόσχα θα συμφωνούσε σε εκεχειρία, όμως κατά τους αναλυτές η διπλωματική «άσκηση» αποσκοπούσε στο να αποδείξει στον Τραμπ ότι ο Πούτιν ούτε για την εκεχειρία, ούτε για την ειρήνη ενδιαφέρεται. Μπροστά στην τροπή που έλαβαν τα γεγονότα και στην αντίδραση του Αμερικανού προέδρου στην πρόταση Πούτιν, οι κυρώσεις «περιμένουν», αλλά όχι για πολύ.
Ο Γερμανός καγκελάριος, Φρίντριχ Μερτς, δήλωσε χθες ότι εάν δεν υπάρξει πρόοδος στις συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός έως το τέλος της εβδομάδας, η ΕΕ θα κινηθεί προς την επιβολή αυστηρότερων κυρώσεων, εστιάζοντας και στον ενεργειακό τομέα και στη χρηματοπιστωτική αγορά. Ωστόσο, πραγματικό «game changer» θα ήταν επιπλέον αμερικανικές κυρώσεις, όχι μόνο λόγω του οικονομικού αντίκτυπου, αλλά κυρίως λόγω του πολιτικού συμβολισμού ότι ο Τραμπ πλέον θα αναγνώριζε πως ο Βλαντιμίρ Πούτιν αποτελεί το κύριο εμπόδιο για τον τερματισμό του πολέμου που η αμερικανική προεδρία επιδιώκει.
Στην Τουρκία, πάντως, η κυβέρνηση προετοιμάζεται πυρετωδώς και είναι ενδεικτικό ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε χθες συνάντηση με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, κατά την οποία κυριάρχησε το θέμα του πολέμου στην Ουκρανία. Παράλληλα, ο υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, είχε διαδοχικές τηλεφωνικές επικοινωνίες με τους ομολόγους του των ΗΠΑ και της Γαλλίας, Μάρκο Ρούμπιο και Ζαν-Νοέλ Μπαρό αντίστοιχα.
